DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0166
a Generalis
loco à liberto
327
ſenſus: cum quilibet inſolidum ſit patronus: vt S. de ri nupt.
l. filio. & l. illud. & de aſſigna. lib, l. ſi ex duobus, qu ſunt con-
enunciatio re-
tra. Sed dic omnium, ſcilicet a offenſorum: ſecundûm P. Sed quid
ſi aliquis de inoffenſis non vult conſentire. Item an reuocatur in
ſtringitur pro ſeruitutem etiam aliorum quos non offendit, propter vnum of-
ſubiecta mat fenſum bItem aſſume
ria ad ſpecie ie arg. in cauſis feu-
idoneam hic arg. in caunis reu-
b Vnius domi- dorume.
ni offenſi no¬ a Eum. libertum.
mine libertus Poſſe. poſſunt e¬
non reuocatur nim eſſe non eiuſdem
in ſeruitutem ,e narronus & al-
eorum patro¬ gradus patronus & a
norum quos terius patroni filius: vt
offendit. S. de legi. tuto. l. iij. ve-
e Ad feudales pûm hoc ius reuocan-
Ieasun faae di in ſeruitutem vltra
itndinis, eas- filium non procedit:
ferri poſſunt vt & j de verborum ſi-
qua de liber¬ gnificatio. l. ſciendum. li-
torum ingra¬ cet tutela ſic: vt dicta l.
titudine in i i de legitimis tutoribus.
re ciuili le-
guntur. adde A CVRS.
Euerardum in cJ Solum enim. vt
not.S de ritu nupt.l. filio.
5. fin. & Inſtit de aſſigna.
lib.S fin.
Vaſitum.CASVS.
Manumiſi ancil-
lam, & feci eam iurare
ne nubat donec filios
impuberes habebit. di-
citur quod per hoc iu-
ra patronatus non a¬
mitto: cum perpetuam
viduitatem huic fœ-
Jiureiurando. minæ non impoſui.
FRANC.ACCVRS.
d Non perpetuam.
ſecus ſi perpetuam d:
perpetua in- vt ſuprà de in ius voc.
iungi non po¬ l. adoptiuum. S. ſed ſi ad.
He eat. Sed idem videtur & ſi
Eliam Sen ad tempus: vt ſuprà de
tiam Graci. 1.1.L...„
ve ev ſuis & legidlintestato.S.
ſi quis. quæ eſt contra.
Sol. hîc propterea le-
uiter toleratur: quia
gratia liberorum liber-
t nuptias prohibuit
eis impuberib exiſten-
tibus. Az . & facit S.
de iure patro. l. adigere.
S. quamuis. & j. l proxi-
.
vI non voluntate.
CASV S. Manumi-
ſi ancillam. filius meus
ab ea exegit iuſiuran-
dum, vel ſtipulatus eſt
ne nubat. dicitur quod
ego patronus debeo ei
remittere hoc quod
iurauit vel promiſit. &
ſi hoc non facio, perin-
de punior ac ſi illud fe-
ciſſemNON PRo-
HIBENTVR. Ma-
t De iure au- numiſi ſeruum. promi-
reorum anu- ſit mihi operas. poſtea
lorum vide mercedem ſiue ſtima-
Bu l vl uugrà tionem dat. non amit-
de ſenatort to per hoc aliquod ius
Gen. dier cap. patronatus. idem eſt ſi
29. promiſit mihi operas
aut x. libras. ſecus au-
ad vaſallum.
Ade i,
ſeripſi ad l. ſole.
3. C. de libera-
li cauſa,
d Viduitas
ſint eiuſdem gradus.
5. Si pater libertum vni
ex filiis adſignauerit: ſolum
eum? accuſare poſſe b Iulia-
nus ſcripſit. ſolum enim patro-
num eſſe.
XXXI. TERENTIVS CLEMENS
libro quinto ad legem Iuliam
& Papiam.
Vœſitum eſt, ſi libertam pa-
tronus iureiurando adegiſ-
ſet, ne ca liberos impuberes ha-
bens nuberet: quid iuris eſſet. Iu-
lianus dicit non videri contra le-
gem Æliam Sentiaim feciſſe eum,
qui non perpetuamd viduitatem
libert iniunxiſſet.
IxXII. IDE M libro octauo ad legem
Iuliam & Papiam.
I non voluntate patroni is
qui in eius poteſtate ſit, iuſ-
iurandum f adegerit, vel ſtipula-
tus fuerit ne nubat: niſi id patro-
nus remittat, aut liberauit liber-
tum, iucidet in legem *. vide-
bitur enim id ipſumf dolo malo
facere..
1. Non prohibentur lege
Elia Sẽtia patroni à libertis mer-
cedes capere, ſed obligare eos8.
Itaque ſi ſponte ſua libertus mer-
cedem patrono praeſtiterit, nul-
lum huius legis prœmium conſe-
quetur P.
2. Is qui operas, aut in
ſingulas cas centam ſummam
promiſit, ad hanc legem non
pertinet : quoniam operas præ-
ſtando poteſt liberari. Idem Octa-
uenus probat: & adiicit: Obli-
gare ſibi libertum vt mercedeml
operarum capiat, is intellegitur,
qui hoc ſolum agit, vt vtique
mercedem capiat, etiam ſi ſub ti-
tulo operarum eam ſtipulatus
fuerit.
DE IVRE AVRE O¬
rum anulorum.
TITVLVS X.
Regulariter ſerui manumiſſione libertini
tem ſi tantum ſtipulatus fui abeo mercedem certam, puta x.libras
loco operarum quas promiſerat.idem ſi ab alio nomine eius. quod
dic vt in gloſſ FRANCACCVRS.
e 5 Eius. ſcilicet patroni.
f J Id ipſum. quod non remittit:ſed exeo quod ſe ignorante eſt
exactum, non ineidite vt in contrario le iure patrol quamuusS.
ſed ſi ignorante. vnde remittendo non incidit: vt
ic.
e Inopiz çau¬ g 5 Obligare eos. ſcilicet prohibentur inuitos: niſi propter in-
ſa patronus
opiam: vt C. de ope.liber.l.j. AcCVRS.
ſibertum obli- h Conſequetur.libertus, vt perdat patronus contra tabul. quam
gare poteſt.
perderet ſi ab initio exigeret mercedem: vtS. de oper. libert. l qua
onerand. & hoc ſi habes pramium. aliàs pretium & tunc dic, huius
ppere non conſequetur patronus vllum pretium, ſcilicet deinceps: ſic
Digeſtorum Liber l. Titx.
ſi remunerandiin prin.S fin
i 5 Promiſit. alternatiuë.
fiunt, ſed vno caſu etiam iura ingenui-
tatis habent, ſaluo iure patronatus, vt
puta ſi ius anulorum aureorum à prin-
cpe imperauerint, id t eſt equeſren
dignitatem, aut beneficium equestri di-
gnitati compar. hac enim dignitate quaſita,
deponebant ferreum anulum, ſumebant
aureum. PapiniuIII.
Atque idem in cuneos populos cûm
duxit equeſtres,
Mutauitque genus, leuque ignobile
ferrum
Exuit - obid libertinus in Ar-
riani EpictetoIII. ar dnles, u.
voi tops ddéo. CVIAC.
Non tollitur ius alimentorum li-
berto relictorum propter meliorem
eius conditionem factam.
I. PAPINIANVSlibro primo
Reſponſorum.
NTER cæteros ali-
menta liberto reli-
non idcirco
non debentur, quia
al ius aureorum anu-
lorum ab Imperatore libertus ac-
ceperitP.
l
1. Diuerſume in eo pro-
batur, qui iudicatusP ingenuus
colluſione per alium patronum
detecta, conditioni ſuæ reddi-
tus, alimenta ſibi, que tertius
patronus reliquerat, prœberi de-
ſiderat. hunc enim etiam bene-
ficium anulorum amittere pla-
cuit.
IIIDEM libro quintodecimo
Reſponſorum.
Ntra quinque annos pro in-
genuitate ſententia dictat re-
ſciſſa fuerat. victum anulorum
aureorum beneficium, quod ante
ſententiam pro ingenuitate di-
ctam acceperat, ac depoſuit , non
retinuiſſe* reſpondi.
III. MARCIANVS libro primo
Institutionum.
Iuus Commodus & ius a¬
nulorum datum ademit il-
lis, qui inuitis, aut ignorantibus
S de col. bo.lnonnumquam in princip.
ſIIra quinque amnot am poſtea non
J Dicta. per colluſionem.
t
u
x
ſi
eA
bertus: quô ad quid non. ſic S. de excuſatuu l.cum ex ordinatione.
0 Diuerſum. vt ei alimenta non debeantur.
p JIudicatus. colludente illo patrono cum quo litigabat.
q JTertius. erant enim tres patroni: vnus qui colluiit:alius qui
colluſionem detexit:alius qui alimenta reliquit.
r Beneficium quod ante quaſierat: & habes idem j.lproxi.
328
ſed quod eſt ei ſponte ſolutum, non reuocatur. & facit S mandal.
e q Non pertinet. quoniam non a prcisè ad ſummam tene-
tur, vt ſubiicit: & S.de iure pat. l. adigereSS qui ſtipulatus eſt. Sed
arg. contra S. de condit.
inſtitul. que ſub condi-
tione.S. ſed ſi ſub iuriſiu-
randi. ACCVRS.
l Vt mercedem quo
eſt prohib; rn quod
m Eam. ſc.merce-
dem quaſi dicat etiam
ſi eſſet ſtipulatus ab a
lio nomine liberti eam
mercedem operarum,
perinde habetur ac ſi à
libertotvt perdat con-
tra tab. vt dlS. de oper.
liberl. qua onerand. &
C. de oper. liber. l ſi quam.
vbi plené de hoc dixi.
& facit S. proxiS.
DE IVRE AV-
reorum anulorum.
J Dictum eſt ſupra qua-
liter ex ſeruitute ad
libertatem ſerui per-
ueniant: nunc quali-
ter ad quaſi inge-
nuita tem: & dicun-
tur ſic, quia olim li-
berti non poterant
ferre anulos niſi im-
petrarent. Vel dic ve-
rius vt not. Ceod l.ij.
ACCVRS.
alier etere1
CASVS Relicta
erant alimenta liberto:
qui exiſtens libertus
impetrauerat ius anu-
lorum aureorum. an
propter hoc alimenta
ſibi relicta ideo minus
debeantur, queritur. &
reſpon. quod nõ ſecus
in eo qui cum erat li-
bertus, & habebat ius
anulorum aureorum,
fecit ſe per colluſioné
iudicari ingenuum: &
poſtea ab vno de pa-
tronis reuocatus eſt in
libertatem d, nam talis
non habebit alimenta
quæ fuerant relicta li-
bertis:nec etiam habe-
bit ius anulorum au-
reorum. & hoc dicit
hc lex cum ſequen.
FRANCACCVRS.
n JLibertus acceperit.
quia honor ei auge-
tur, non conditio mu-
tatur:vt S.de condit. &
demonſtl falſa. S. ſed ſi
cui. & not variatio-
a In alt
tiua obli,
ne
pracisé non
ern.
Sait.
Vrumque
eſt in odt-
tione, loe?
terrutrun.
Is aur
rum anulo.
rum pro eque
ri dignitan
aut quaſi.
JAnulo fen
libertini vn.
bantur.
b Quaſi ine.
nuitas.
t Anulis a¬
reis qui oliu
vtebantur.
d ſeruitutel.
e Honor auge
ri poteſt,&n
men condit
non mutall
nem f admitti. nam f Variatio
quô g ad quid eſt li¬ quandoque
auditur: vt j. de colluſio.
dete l. ij. & de libe caul. qui de libertate.S fin, ACCVRS.
Depoſuit. per hoc quod fecit ſe iudicari ingenuum.
Non retinuiſſe. Sic ergo ſententia pro ſe data ſibi nocet. &
11.. A¬
contra j. de except. rei iudic. l. euidenter. Solu. magis ſua
voluntas
Liberti qu
rritur.
& admittitur,
5
in quibuſdau,
in aliis, non
loco à liberto
327
ſenſus: cum quilibet inſolidum ſit patronus: vt S. de ri nupt.
l. filio. & l. illud. & de aſſigna. lib, l. ſi ex duobus, qu ſunt con-
enunciatio re-
tra. Sed dic omnium, ſcilicet a offenſorum: ſecundûm P. Sed quid
ſi aliquis de inoffenſis non vult conſentire. Item an reuocatur in
ſtringitur pro ſeruitutem etiam aliorum quos non offendit, propter vnum of-
ſubiecta mat fenſum bItem aſſume
ria ad ſpecie ie arg. in cauſis feu-
idoneam hic arg. in caunis reu-
b Vnius domi- dorume.
ni offenſi no¬ a Eum. libertum.
mine libertus Poſſe. poſſunt e¬
non reuocatur nim eſſe non eiuſdem
in ſeruitutem ,e narronus & al-
eorum patro¬ gradus patronus & a
norum quos terius patroni filius: vt
offendit. S. de legi. tuto. l. iij. ve-
e Ad feudales pûm hoc ius reuocan-
Ieasun faae di in ſeruitutem vltra
itndinis, eas- filium non procedit:
ferri poſſunt vt & j de verborum ſi-
qua de liber¬ gnificatio. l. ſciendum. li-
torum ingra¬ cet tutela ſic: vt dicta l.
titudine in i i de legitimis tutoribus.
re ciuili le-
guntur. adde A CVRS.
Euerardum in cJ Solum enim. vt
not.S de ritu nupt.l. filio.
5. fin. & Inſtit de aſſigna.
lib.S fin.
Vaſitum.CASVS.
Manumiſi ancil-
lam, & feci eam iurare
ne nubat donec filios
impuberes habebit. di-
citur quod per hoc iu-
ra patronatus non a¬
mitto: cum perpetuam
viduitatem huic fœ-
Jiureiurando. minæ non impoſui.
FRANC.ACCVRS.
d Non perpetuam.
ſecus ſi perpetuam d:
perpetua in- vt ſuprà de in ius voc.
iungi non po¬ l. adoptiuum. S. ſed ſi ad.
He eat. Sed idem videtur & ſi
Eliam Sen ad tempus: vt ſuprà de
tiam Graci. 1.1.L...„
ve ev ſuis & legidlintestato.S.
ſi quis. quæ eſt contra.
Sol. hîc propterea le-
uiter toleratur: quia
gratia liberorum liber-
t nuptias prohibuit
eis impuberib exiſten-
tibus. Az . & facit S.
de iure patro. l. adigere.
S. quamuis. & j. l proxi-
.
vI non voluntate.
CASV S. Manumi-
ſi ancillam. filius meus
ab ea exegit iuſiuran-
dum, vel ſtipulatus eſt
ne nubat. dicitur quod
ego patronus debeo ei
remittere hoc quod
iurauit vel promiſit. &
ſi hoc non facio, perin-
de punior ac ſi illud fe-
ciſſemNON PRo-
HIBENTVR. Ma-
t De iure au- numiſi ſeruum. promi-
reorum anu- ſit mihi operas. poſtea
lorum vide mercedem ſiue ſtima-
Bu l vl uugrà tionem dat. non amit-
de ſenatort to per hoc aliquod ius
Gen. dier cap. patronatus. idem eſt ſi
29. promiſit mihi operas
aut x. libras. ſecus au-
ad vaſallum.
Ade i,
ſeripſi ad l. ſole.
3. C. de libera-
li cauſa,
d Viduitas
ſint eiuſdem gradus.
5. Si pater libertum vni
ex filiis adſignauerit: ſolum
eum? accuſare poſſe b Iulia-
nus ſcripſit. ſolum enim patro-
num eſſe.
XXXI. TERENTIVS CLEMENS
libro quinto ad legem Iuliam
& Papiam.
Vœſitum eſt, ſi libertam pa-
tronus iureiurando adegiſ-
ſet, ne ca liberos impuberes ha-
bens nuberet: quid iuris eſſet. Iu-
lianus dicit non videri contra le-
gem Æliam Sentiaim feciſſe eum,
qui non perpetuamd viduitatem
libert iniunxiſſet.
IxXII. IDE M libro octauo ad legem
Iuliam & Papiam.
I non voluntate patroni is
qui in eius poteſtate ſit, iuſ-
iurandum f adegerit, vel ſtipula-
tus fuerit ne nubat: niſi id patro-
nus remittat, aut liberauit liber-
tum, iucidet in legem *. vide-
bitur enim id ipſumf dolo malo
facere..
1. Non prohibentur lege
Elia Sẽtia patroni à libertis mer-
cedes capere, ſed obligare eos8.
Itaque ſi ſponte ſua libertus mer-
cedem patrono praeſtiterit, nul-
lum huius legis prœmium conſe-
quetur P.
2. Is qui operas, aut in
ſingulas cas centam ſummam
promiſit, ad hanc legem non
pertinet : quoniam operas præ-
ſtando poteſt liberari. Idem Octa-
uenus probat: & adiicit: Obli-
gare ſibi libertum vt mercedeml
operarum capiat, is intellegitur,
qui hoc ſolum agit, vt vtique
mercedem capiat, etiam ſi ſub ti-
tulo operarum eam ſtipulatus
fuerit.
DE IVRE AVRE O¬
rum anulorum.
TITVLVS X.
Regulariter ſerui manumiſſione libertini
tem ſi tantum ſtipulatus fui abeo mercedem certam, puta x.libras
loco operarum quas promiſerat.idem ſi ab alio nomine eius. quod
dic vt in gloſſ FRANCACCVRS.
e 5 Eius. ſcilicet patroni.
f J Id ipſum. quod non remittit:ſed exeo quod ſe ignorante eſt
exactum, non ineidite vt in contrario le iure patrol quamuusS.
ſed ſi ignorante. vnde remittendo non incidit: vt
ic.
e Inopiz çau¬ g 5 Obligare eos. ſcilicet prohibentur inuitos: niſi propter in-
ſa patronus
opiam: vt C. de ope.liber.l.j. AcCVRS.
ſibertum obli- h Conſequetur.libertus, vt perdat patronus contra tabul. quam
gare poteſt.
perderet ſi ab initio exigeret mercedem: vtS. de oper. libert. l qua
onerand. & hoc ſi habes pramium. aliàs pretium & tunc dic, huius
ppere non conſequetur patronus vllum pretium, ſcilicet deinceps: ſic
Digeſtorum Liber l. Titx.
ſi remunerandiin prin.S fin
i 5 Promiſit. alternatiuë.
fiunt, ſed vno caſu etiam iura ingenui-
tatis habent, ſaluo iure patronatus, vt
puta ſi ius anulorum aureorum à prin-
cpe imperauerint, id t eſt equeſren
dignitatem, aut beneficium equestri di-
gnitati compar. hac enim dignitate quaſita,
deponebant ferreum anulum, ſumebant
aureum. PapiniuIII.
Atque idem in cuneos populos cûm
duxit equeſtres,
Mutauitque genus, leuque ignobile
ferrum
Exuit - obid libertinus in Ar-
riani EpictetoIII. ar dnles, u.
voi tops ddéo. CVIAC.
Non tollitur ius alimentorum li-
berto relictorum propter meliorem
eius conditionem factam.
I. PAPINIANVSlibro primo
Reſponſorum.
NTER cæteros ali-
menta liberto reli-
non idcirco
non debentur, quia
al ius aureorum anu-
lorum ab Imperatore libertus ac-
ceperitP.
l
1. Diuerſume in eo pro-
batur, qui iudicatusP ingenuus
colluſione per alium patronum
detecta, conditioni ſuæ reddi-
tus, alimenta ſibi, que tertius
patronus reliquerat, prœberi de-
ſiderat. hunc enim etiam bene-
ficium anulorum amittere pla-
cuit.
IIIDEM libro quintodecimo
Reſponſorum.
Ntra quinque annos pro in-
genuitate ſententia dictat re-
ſciſſa fuerat. victum anulorum
aureorum beneficium, quod ante
ſententiam pro ingenuitate di-
ctam acceperat, ac depoſuit , non
retinuiſſe* reſpondi.
III. MARCIANVS libro primo
Institutionum.
Iuus Commodus & ius a¬
nulorum datum ademit il-
lis, qui inuitis, aut ignorantibus
S de col. bo.lnonnumquam in princip.
ſIIra quinque amnot am poſtea non
J Dicta. per colluſionem.
t
u
x
ſi
eA
bertus: quô ad quid non. ſic S. de excuſatuu l.cum ex ordinatione.
0 Diuerſum. vt ei alimenta non debeantur.
p JIudicatus. colludente illo patrono cum quo litigabat.
q JTertius. erant enim tres patroni: vnus qui colluiit:alius qui
colluſionem detexit:alius qui alimenta reliquit.
r Beneficium quod ante quaſierat: & habes idem j.lproxi.
328
ſed quod eſt ei ſponte ſolutum, non reuocatur. & facit S mandal.
e q Non pertinet. quoniam non a prcisè ad ſummam tene-
tur, vt ſubiicit: & S.de iure pat. l. adigereSS qui ſtipulatus eſt. Sed
arg. contra S. de condit.
inſtitul. que ſub condi-
tione.S. ſed ſi ſub iuriſiu-
randi. ACCVRS.
l Vt mercedem quo
eſt prohib; rn quod
m Eam. ſc.merce-
dem quaſi dicat etiam
ſi eſſet ſtipulatus ab a
lio nomine liberti eam
mercedem operarum,
perinde habetur ac ſi à
libertotvt perdat con-
tra tab. vt dlS. de oper.
liberl. qua onerand. &
C. de oper. liber. l ſi quam.
vbi plené de hoc dixi.
& facit S. proxiS.
DE IVRE AV-
reorum anulorum.
J Dictum eſt ſupra qua-
liter ex ſeruitute ad
libertatem ſerui per-
ueniant: nunc quali-
ter ad quaſi inge-
nuita tem: & dicun-
tur ſic, quia olim li-
berti non poterant
ferre anulos niſi im-
petrarent. Vel dic ve-
rius vt not. Ceod l.ij.
ACCVRS.
alier etere1
CASVS Relicta
erant alimenta liberto:
qui exiſtens libertus
impetrauerat ius anu-
lorum aureorum. an
propter hoc alimenta
ſibi relicta ideo minus
debeantur, queritur. &
reſpon. quod nõ ſecus
in eo qui cum erat li-
bertus, & habebat ius
anulorum aureorum,
fecit ſe per colluſioné
iudicari ingenuum: &
poſtea ab vno de pa-
tronis reuocatus eſt in
libertatem d, nam talis
non habebit alimenta
quæ fuerant relicta li-
bertis:nec etiam habe-
bit ius anulorum au-
reorum. & hoc dicit
hc lex cum ſequen.
FRANCACCVRS.
n JLibertus acceperit.
quia honor ei auge-
tur, non conditio mu-
tatur:vt S.de condit. &
demonſtl falſa. S. ſed ſi
cui. & not variatio-
a In alt
tiua obli,
ne
pracisé non
ern.
Sait.
Vrumque
eſt in odt-
tione, loe?
terrutrun.
Is aur
rum anulo.
rum pro eque
ri dignitan
aut quaſi.
JAnulo fen
libertini vn.
bantur.
b Quaſi ine.
nuitas.
t Anulis a¬
reis qui oliu
vtebantur.
d ſeruitutel.
e Honor auge
ri poteſt,&n
men condit
non mutall
nem f admitti. nam f Variatio
quô g ad quid eſt li¬ quandoque
auditur: vt j. de colluſio.
dete l. ij. & de libe caul. qui de libertate.S fin, ACCVRS.
Depoſuit. per hoc quod fecit ſe iudicari ingenuum.
Non retinuiſſe. Sic ergo ſententia pro ſe data ſibi nocet. &
11.. A¬
contra j. de except. rei iudic. l. euidenter. Solu. magis ſua
voluntas
Liberti qu
rritur.
& admittitur,
5
in quibuſdau,
in aliis, non