DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0333
1
Non labilia.inon ruant.
Illabiliai. non ruinoſa.
Si autem i-contra factum fuerit..... 1e
d Tochos. irotas, quibus vehuntur ligna, & idem in ſimilibus.
66
5
3
DE VIA PVBLI-
ca reficienda.
Titulus iſte non ad
aliud pertinet niſi quia
ui viam publice reficie-
at, videbatur aliquid
facereſed hoc facere non
eſt prohibitum. Dic ergo
de via publica qualiter
reficiatur & amittatur.
Praterea hie de vrbana
& ruſtica: ſed S. tit.2.
tantum de ruſtica:vt in
l.2. S hoc interdictum.
ſie non ſuperfluit hie ti-
tulus.AccVR.
Rator ait. JCA-
l es pratorppro-
hibet vim fieri volenti
reficere viam publi-
cam, vel eam aperire: &
ſi quis eum impediat,
tenetur impediens hoc
interdicto. Poſtea ex-
ponit Vlp. verbum ape-
rire. Item qui purgat.
dicitur reficere. quid
auté ſit purgare, expo-
nit. Tandem dicit: ali-
quis dicens ſe velle re-
ficere viam:reficiendo.
eam, deſtruebat eam-
dem. dicitur quod po-
teſt prohiberi abſque
pœna. Poſtea dicit:hoc
interdictum eſt perpe-
tuum, & omnibus & in
omnes datur. Item in
eo venit intereſſe agẽ-
tis. Poſtea dicit, ſi po-
pulus Romanus non
vtatur via publica lon-
to tẽpore, non propter
oe amirit camFa.
e qPortio eſt i ſpecies.
ſic ponitur S. de condi-
ctioob cauſam. l. fi. Az0.
fAd libramentum.
i. aad modum. OT. vel
i. ad pulchritudinem.
g S Reducunt. i. refi-
ciunt.
h Si quis in ſpeciei.
velamine.
i Patieturab aliquo,
etiam ſua auctoritate.
e Neque longiorem.
per circuitus vel an-
fractus. & facit C. de
ſacroſan. ecel-l. qui ſub
pratextu.
l Interdicit. i.interdictum proponit.A z0.
m 5 Glaream. i. Pſabulum cum paruis lapillis.AcCVR.
n Lapide ſtratam.i factam lapide manu ſtrato:ad quod eſt S.de
aqua plu arcen l ſi prius.S.j. Sed videtur hoc facere licere: vt S. de
dam infec.l. fluminumin prin. quæ eſt contra. Solu ibi ad publicam
vtilitatem:vt ibi notatur.
0 Actoris intererit. hoc expone vt Stit.ijlijS.pen.
p Iam non poteſt. Nec cergo ad ſanctum Iacobum: alias mul-
Vsmrenpn erere et ſpeiale contra regulan de pra-
ſcriptio.xxx an. lomnes. Vel eſt ideo, quia videtur excipere ſi alius
impediat:quod ius dexcipiendi non tollitur tempore: vt j. de ex-
cept. dol. pure S.fin. & hoc eſt etiam ſi centum an non iuit e fauo-
re publicæ vtilitatis.
Slin Si in agrum vicini vian publicam de-
ieci,tencor act. in factum ad intereſſe vicino. & da exemplum
cum via iret iuxta fundum tuum: & forte habebat hœc via aliquos
angulos. idem ſi non haberet cauam fundi tui ripam,vt inde ho-
mines irent. Item qui viam publicam exarauerit: tenetur ad mu-
nitionem vi. FRANC.
J Via reiectæ. i. propter viam reiectam actio in factum. I0.
vel vtilis Aquil. vel(vt dicunt quidam) nomen eſt actionis, actio
viæ reiect.AcevR.
1. J Studeant autem vt pro-
prij parietes, & aliorum aliquid
que circa domos quæ ad viam
publicam ducunt, non labilia?
ſint: quatenus vt oportet emundẽt
domini domorum, & conſtruant.
Si autem non emundauerint, ne-
ue conſtruxerint, mulctent eos
quo ad illabilia faciant. 2. Cu-
rent autem vt nullus effodiat vias,
neque ſubruat, neque conſtruat in
viis aliquid. Si autems ſeruus qui-
dem fuerit, ab obuiante fuſtige-
tur: ſi liber, demonſtretur ædili-
bus:œdiles autem damnificent ſe-
cundum legem: & quod factum
eſt, diſſoluant.
3. J Conſtruat autem vias pu-
blicas vnuſquiſque ſecundú pro-
priam domum: & aque ductus
purget qui ſub diuo ſunt, id eſt
cælo libero: & conſtruat ita, vt
non prohibeatur vehiculum trã-
ſire. Quicumque autem mercede
habitant, ſi non conſtruat domi-
nus, ipſi conſtruentes computent
diſpendium in mercedẽ. 4. Stu-
deant autem vt ante ergaſteria ni-
hil proiectum ſit vel propoſitum:
præterquam ſi fullo veſtimenta
ſiccet aut rector trochos d exte-
rius ponat. Ponant autem & hi vt
non prohibeant vehiculum ire.
5. 5 Non permittant autem
rixari in viis: neque ſtercora pro-
iicere, neque morticina, neque
coria iacere. Translatum Piſis.
DE VIA PVBLICA,
& itinere publico reficiendo.
TITVLVS XI.
Hic verô titulus eſt de via ruſtica, & in-
terdictum quod in eo proponitur prohibito-
rium & populare. Ne vis fiat ei qui viam
publicam iterve publicum reficere velit.
Non reſtitutorium. Sed ſi quid damni detur
De via publica, &
itine. pub. refi.
662
r Iniuria.i. damnum. hoc tamen fallit in eaſu quod die vrS. a Iniurla pre
quemadmod. ſerui. amit l ſi locus. S. fin.
l.adilesS. conſtruant. & ne quid in loco pub
ACCVR. FLOR.
A
ſpecie refectionis, vt ſi quis viam publican
reiecerit in fundum vicini, legis Aquiliæ
actio eſt vt qua in ripa reficienda obtinet l.
1. vlt tit.15. eadem obtineat in via refi-
cienda. l.3hoc tit. CVIAC.
1. VLPIANVS libro ſexagenſimo-
octauo ad Edictum.
RAETORait: Que
minus illi viam pu-
cum aperire reficere
liceat, dum ne ea via
idve iter deterius fiat, vim fieri veto.
1. Viam aperire, eſt ad vete-
rem altitudinem latitudinemque
reſtituere. Sed & purgare refectio-
nis portio eſt . Purgare autem
proprie dicitur, ad libramentum *
proprium redigere, ſublato eo
quod ſuper eã eſſet. Reficit enim
& qui aperit, & qui purgat, &
omnes omnino qui in priſtinum
ſtatum reducunt 6. 2. Si quis
in ſpecie l refectionis deterio-
rem viam facit: impunè vim patie-
tur! propter quod neque latiorẽ,
neque lõgiorem l, neque altiorẽ,
neque humiliorem viã ſub nomi-
ne refictionis is qui interdicitl,
poteſt facere:vel in viam terrenã
glareã P iniicere:aut ſternere viã
lapide, que terrena ſit: vel contrà
lapide ſtratam P terrenam facere.
3. Interdictum hoc perpe-
tuô dabitur, & omnibus, & in om-
nes: & habet condemnationem in
id quod actoris intererite.
II. IAVOLENVS libro IOex Caſſio.
Iã publicã populus non vtẽ-
do amittere non poteſtP.
II1.PAVLVS libro primo Sententiarum.
Slin agrum vie ni vian publi.
cam quis reiecerit ; tantum in
eû viæ recept f actio dabitur,
quanti eius intereſt cuius fundo
iniuria * irrogata eſt. 1. J Qui
viã publicam exarauerit, ad muni-
tionem eius ſolus compellitur?.
non in publico facere: & ſie ceſſat hoc int
l
ſJ Compellitur. qui ſi non eſt ſoluendo, vicini coguntur: vt S.eo.
lico fiat. l. ij. S. viarum.
DE FLVMINI-
bus: & ne quid in flu-
mine publico ripave
eius fiat, &c..
Et, pro id eſt, ne quid, bEt, proid
&e vel de flumine ny eſt.
nauigabili: & ne quid
in flumine, &c.ſcilicet
nauigabili, &c. A cc.
& ’ prauor lCasvs.
& Prohibet nequid
fiat vel immittatur in
flumine publico, vel in
cius ripa, quo ſtatio. i
locus vbi naues appo-
diatæ ſecur ſtant. vel
iter nauigij deterius
fiat. Se cundo dicit: flu-
men diſcernitur à riuo
vel magnitudine, vt
quia flumẽ eſt magnu,
vel opinione ruſticorõ
ibi iuxta morantium.
Tertiô dicit flumen a¬
liud perẽne, aliud tor-
rens. perenne eſt, quod
ſemper currit: & tor-
rens, quod in hyeme
currit. & licet perenne
aliqua eſtate ſiccetur,
non deſinit per hoc eſ-
ſe perenne. Quartô di-
cit: flumen aliud publi-
cum, aliud priuatum.
publicú eſt quod perẽ-
ne eſt, vt Rhenus, &
flumé Dicis: & ad hæc
publica habet locum
hoc interdictum: non
ad priuata. Poſtea ex-
ponit quid ſit ripa: &
certè ripa eſt quæ te-
net flumen ſecundum
naturalem curſum flu-
minis. ſi enim aliquo
tẽpore ſuperexcreſcat
aqua, & vadat vltra ri-
pas conſueras: non effi-
citur quod occupatur
nune ripa: itẽ ſi decre-
ſcat flumen:nõ minui¬ habebatur, ſed
tur ſi aute flumé cœpit! lira iiauin
plus de terra occupare, dita erat. Vide
vt quia creuit al:oflu¬ l. ſi locus ſupra
mine adiüctobene hoc quemad ſer a¬
caſu creſcet ripa. ISL palreiect.
INSVLA. JInſula in flt alreiecta.
mine publico nta eſt:
in ea aliquis facit op’.
dicitur quod videtur
erdictum nã hæc inſula
J refectionis?
* Negatio hee
in Pan. Flon
non eſt publica, ſed illoru qui habent ibi iuxta agros:niſi iſti agri
ſint limitati, i.limitibus aſſignati:quia tunc eis non accreſcit inſu-
la, ſed occupantis fiet. & quod dixi in inſula, idem eſt, & ſi flumen
alueú dereliquit: & per aliu locû cœpit currere. nam alueus anti-
quus deſinit eſſe publicus. & fit illoru qui habent pradia ibi iuxta.
vnde ſi fiat opus aliquod in tali alueo, ceſſat hocinterdictu. Idem
eſt & ſi flumen dereliquit alueum nouum quem feceratnã is non
reuertetur ad antiquos dominos: ſed fiet corum qui habẽt prd a
ibi iuxtaſSr FossA.JFoſſa qua dam eſt manu facta, per quã cur-
rere incipit flumen. publica ex hoc fit: & ſi aliquid amodô in ea
fiat, habet locum hoc inte rdictum. ſecus ſi flumen inundauit agrû
meum, non alueum ibi faciendo nam non fit publicus ager meus,
& ſi quid operis fiat in agro meo praædicto, non habet locum hoe
interdictum. idem eſt ſi flumen vadat circumquaque agrum
meum. nam meus ager remanetnec hoc interdictum habet loc
ſi quid operis ſiat in co. idem & ſi fiat in flumine priuato.ſI PV-
BLICO ELVMINE.JNunc exponit hoc verbum in flumine: & dicit,
quod fit in aqua fluminis, dicitur fieri in flumine:ſi autem fit in
ripa aliquod opus, non dicitur fieri in flumine. Poſtea dicit: nõ ve-
tatur omne opus fieri in flumine publico, vel cius ripa: ſed illud
tantum opus, quo facto deterior fit ſtatio vbi naues apodiantur,
vel
Non labilia.inon ruant.
Illabiliai. non ruinoſa.
Si autem i-contra factum fuerit..... 1e
d Tochos. irotas, quibus vehuntur ligna, & idem in ſimilibus.
66
5
3
DE VIA PVBLI-
ca reficienda.
Titulus iſte non ad
aliud pertinet niſi quia
ui viam publice reficie-
at, videbatur aliquid
facereſed hoc facere non
eſt prohibitum. Dic ergo
de via publica qualiter
reficiatur & amittatur.
Praterea hie de vrbana
& ruſtica: ſed S. tit.2.
tantum de ruſtica:vt in
l.2. S hoc interdictum.
ſie non ſuperfluit hie ti-
tulus.AccVR.
Rator ait. JCA-
l es pratorppro-
hibet vim fieri volenti
reficere viam publi-
cam, vel eam aperire: &
ſi quis eum impediat,
tenetur impediens hoc
interdicto. Poſtea ex-
ponit Vlp. verbum ape-
rire. Item qui purgat.
dicitur reficere. quid
auté ſit purgare, expo-
nit. Tandem dicit: ali-
quis dicens ſe velle re-
ficere viam:reficiendo.
eam, deſtruebat eam-
dem. dicitur quod po-
teſt prohiberi abſque
pœna. Poſtea dicit:hoc
interdictum eſt perpe-
tuum, & omnibus & in
omnes datur. Item in
eo venit intereſſe agẽ-
tis. Poſtea dicit, ſi po-
pulus Romanus non
vtatur via publica lon-
to tẽpore, non propter
oe amirit camFa.
e qPortio eſt i ſpecies.
ſic ponitur S. de condi-
ctioob cauſam. l. fi. Az0.
fAd libramentum.
i. aad modum. OT. vel
i. ad pulchritudinem.
g S Reducunt. i. refi-
ciunt.
h Si quis in ſpeciei.
velamine.
i Patieturab aliquo,
etiam ſua auctoritate.
e Neque longiorem.
per circuitus vel an-
fractus. & facit C. de
ſacroſan. ecel-l. qui ſub
pratextu.
l Interdicit. i.interdictum proponit.A z0.
m 5 Glaream. i. Pſabulum cum paruis lapillis.AcCVR.
n Lapide ſtratam.i factam lapide manu ſtrato:ad quod eſt S.de
aqua plu arcen l ſi prius.S.j. Sed videtur hoc facere licere: vt S. de
dam infec.l. fluminumin prin. quæ eſt contra. Solu ibi ad publicam
vtilitatem:vt ibi notatur.
0 Actoris intererit. hoc expone vt Stit.ijlijS.pen.
p Iam non poteſt. Nec cergo ad ſanctum Iacobum: alias mul-
Vsmrenpn erere et ſpeiale contra regulan de pra-
ſcriptio.xxx an. lomnes. Vel eſt ideo, quia videtur excipere ſi alius
impediat:quod ius dexcipiendi non tollitur tempore: vt j. de ex-
cept. dol. pure S.fin. & hoc eſt etiam ſi centum an non iuit e fauo-
re publicæ vtilitatis.
Slin Si in agrum vicini vian publicam de-
ieci,tencor act. in factum ad intereſſe vicino. & da exemplum
cum via iret iuxta fundum tuum: & forte habebat hœc via aliquos
angulos. idem ſi non haberet cauam fundi tui ripam,vt inde ho-
mines irent. Item qui viam publicam exarauerit: tenetur ad mu-
nitionem vi. FRANC.
J Via reiectæ. i. propter viam reiectam actio in factum. I0.
vel vtilis Aquil. vel(vt dicunt quidam) nomen eſt actionis, actio
viæ reiect.AcevR.
1. J Studeant autem vt pro-
prij parietes, & aliorum aliquid
que circa domos quæ ad viam
publicam ducunt, non labilia?
ſint: quatenus vt oportet emundẽt
domini domorum, & conſtruant.
Si autem non emundauerint, ne-
ue conſtruxerint, mulctent eos
quo ad illabilia faciant. 2. Cu-
rent autem vt nullus effodiat vias,
neque ſubruat, neque conſtruat in
viis aliquid. Si autems ſeruus qui-
dem fuerit, ab obuiante fuſtige-
tur: ſi liber, demonſtretur ædili-
bus:œdiles autem damnificent ſe-
cundum legem: & quod factum
eſt, diſſoluant.
3. J Conſtruat autem vias pu-
blicas vnuſquiſque ſecundú pro-
priam domum: & aque ductus
purget qui ſub diuo ſunt, id eſt
cælo libero: & conſtruat ita, vt
non prohibeatur vehiculum trã-
ſire. Quicumque autem mercede
habitant, ſi non conſtruat domi-
nus, ipſi conſtruentes computent
diſpendium in mercedẽ. 4. Stu-
deant autem vt ante ergaſteria ni-
hil proiectum ſit vel propoſitum:
præterquam ſi fullo veſtimenta
ſiccet aut rector trochos d exte-
rius ponat. Ponant autem & hi vt
non prohibeant vehiculum ire.
5. 5 Non permittant autem
rixari in viis: neque ſtercora pro-
iicere, neque morticina, neque
coria iacere. Translatum Piſis.
DE VIA PVBLICA,
& itinere publico reficiendo.
TITVLVS XI.
Hic verô titulus eſt de via ruſtica, & in-
terdictum quod in eo proponitur prohibito-
rium & populare. Ne vis fiat ei qui viam
publicam iterve publicum reficere velit.
Non reſtitutorium. Sed ſi quid damni detur
De via publica, &
itine. pub. refi.
662
r Iniuria.i. damnum. hoc tamen fallit in eaſu quod die vrS. a Iniurla pre
quemadmod. ſerui. amit l ſi locus. S. fin.
l.adilesS. conſtruant. & ne quid in loco pub
ACCVR. FLOR.
A
ſpecie refectionis, vt ſi quis viam publican
reiecerit in fundum vicini, legis Aquiliæ
actio eſt vt qua in ripa reficienda obtinet l.
1. vlt tit.15. eadem obtineat in via refi-
cienda. l.3hoc tit. CVIAC.
1. VLPIANVS libro ſexagenſimo-
octauo ad Edictum.
RAETORait: Que
minus illi viam pu-
cum aperire reficere
liceat, dum ne ea via
idve iter deterius fiat, vim fieri veto.
1. Viam aperire, eſt ad vete-
rem altitudinem latitudinemque
reſtituere. Sed & purgare refectio-
nis portio eſt . Purgare autem
proprie dicitur, ad libramentum *
proprium redigere, ſublato eo
quod ſuper eã eſſet. Reficit enim
& qui aperit, & qui purgat, &
omnes omnino qui in priſtinum
ſtatum reducunt 6. 2. Si quis
in ſpecie l refectionis deterio-
rem viam facit: impunè vim patie-
tur! propter quod neque latiorẽ,
neque lõgiorem l, neque altiorẽ,
neque humiliorem viã ſub nomi-
ne refictionis is qui interdicitl,
poteſt facere:vel in viam terrenã
glareã P iniicere:aut ſternere viã
lapide, que terrena ſit: vel contrà
lapide ſtratam P terrenam facere.
3. Interdictum hoc perpe-
tuô dabitur, & omnibus, & in om-
nes: & habet condemnationem in
id quod actoris intererite.
II. IAVOLENVS libro IOex Caſſio.
Iã publicã populus non vtẽ-
do amittere non poteſtP.
II1.PAVLVS libro primo Sententiarum.
Slin agrum vie ni vian publi.
cam quis reiecerit ; tantum in
eû viæ recept f actio dabitur,
quanti eius intereſt cuius fundo
iniuria * irrogata eſt. 1. J Qui
viã publicam exarauerit, ad muni-
tionem eius ſolus compellitur?.
non in publico facere: & ſie ceſſat hoc int
l
ſJ Compellitur. qui ſi non eſt ſoluendo, vicini coguntur: vt S.eo.
lico fiat. l. ij. S. viarum.
DE FLVMINI-
bus: & ne quid in flu-
mine publico ripave
eius fiat, &c..
Et, pro id eſt, ne quid, bEt, proid
&e vel de flumine ny eſt.
nauigabili: & ne quid
in flumine, &c.ſcilicet
nauigabili, &c. A cc.
& ’ prauor lCasvs.
& Prohibet nequid
fiat vel immittatur in
flumine publico, vel in
cius ripa, quo ſtatio. i
locus vbi naues appo-
diatæ ſecur ſtant. vel
iter nauigij deterius
fiat. Se cundo dicit: flu-
men diſcernitur à riuo
vel magnitudine, vt
quia flumẽ eſt magnu,
vel opinione ruſticorõ
ibi iuxta morantium.
Tertiô dicit flumen a¬
liud perẽne, aliud tor-
rens. perenne eſt, quod
ſemper currit: & tor-
rens, quod in hyeme
currit. & licet perenne
aliqua eſtate ſiccetur,
non deſinit per hoc eſ-
ſe perenne. Quartô di-
cit: flumen aliud publi-
cum, aliud priuatum.
publicú eſt quod perẽ-
ne eſt, vt Rhenus, &
flumé Dicis: & ad hæc
publica habet locum
hoc interdictum: non
ad priuata. Poſtea ex-
ponit quid ſit ripa: &
certè ripa eſt quæ te-
net flumen ſecundum
naturalem curſum flu-
minis. ſi enim aliquo
tẽpore ſuperexcreſcat
aqua, & vadat vltra ri-
pas conſueras: non effi-
citur quod occupatur
nune ripa: itẽ ſi decre-
ſcat flumen:nõ minui¬ habebatur, ſed
tur ſi aute flumé cœpit! lira iiauin
plus de terra occupare, dita erat. Vide
vt quia creuit al:oflu¬ l. ſi locus ſupra
mine adiüctobene hoc quemad ſer a¬
caſu creſcet ripa. ISL palreiect.
INSVLA. JInſula in flt alreiecta.
mine publico nta eſt:
in ea aliquis facit op’.
dicitur quod videtur
erdictum nã hæc inſula
J refectionis?
* Negatio hee
in Pan. Flon
non eſt publica, ſed illoru qui habent ibi iuxta agros:niſi iſti agri
ſint limitati, i.limitibus aſſignati:quia tunc eis non accreſcit inſu-
la, ſed occupantis fiet. & quod dixi in inſula, idem eſt, & ſi flumen
alueú dereliquit: & per aliu locû cœpit currere. nam alueus anti-
quus deſinit eſſe publicus. & fit illoru qui habent pradia ibi iuxta.
vnde ſi fiat opus aliquod in tali alueo, ceſſat hocinterdictu. Idem
eſt & ſi flumen dereliquit alueum nouum quem feceratnã is non
reuertetur ad antiquos dominos: ſed fiet corum qui habẽt prd a
ibi iuxtaſSr FossA.JFoſſa qua dam eſt manu facta, per quã cur-
rere incipit flumen. publica ex hoc fit: & ſi aliquid amodô in ea
fiat, habet locum hoc inte rdictum. ſecus ſi flumen inundauit agrû
meum, non alueum ibi faciendo nam non fit publicus ager meus,
& ſi quid operis fiat in agro meo praædicto, non habet locum hoe
interdictum. idem eſt ſi flumen vadat circumquaque agrum
meum. nam meus ager remanetnec hoc interdictum habet loc
ſi quid operis ſiat in co. idem & ſi fiat in flumine priuato.ſI PV-
BLICO ELVMINE.JNunc exponit hoc verbum in flumine: & dicit,
quod fit in aqua fluminis, dicitur fieri in flumine:ſi autem fit in
ripa aliquod opus, non dicitur fieri in flumine. Poſtea dicit: nõ ve-
tatur omne opus fieri in flumine publico, vel cius ripa: ſed illud
tantum opus, quo facto deterior fit ſtatio vbi naues apodiantur,
vel