DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0336
...r T
Ne quid in flu
mine public
ab interdicto
de fluminibus
differentia.
6 Interdicti,
Ne quid in flu
mine publico,
pb interdicto,
ve n flumine
publico naui-
gare liceat,
differentia,
T..
NE QVID IN FLVMINE PVBLICO RIPA-
ve cius fiat, quo aliter aqua fluat quam, &c.
a Interdicti, Differt à ſuperiori a titu. quia illud propter nauigij vtilitatem, hoc
propter agrorum vel aliam quam nauigij prohibet in flumine fieri.
Item ille de nauigabi-
li vel quaſi dicit, hic
de omni flumine.vt J
l.1. circa prin. Item
differt b ab inferiori.
quia hic prohibetur
dari in publico, ibi cõ-
tra vetat fieri vim
facienti & vtenti.
ACCVRS.
Ae It prator. JCA-
E& s’ Piins po-
nitur edictû cuius ſen-
ſus eſt: ne quid fiat in
flumine publico, vel
cius ripa, per quod a¬
qua aliter fluat quam
riore ſtate conſue-
uit fluere. Secundô lo-
quitur Vipia & dicit:
hoc edicto proſpicitur
ne deriuationibus flu-
mina excreſcant: & ne
nutatis alueis vicinis
quod aqua aliter fluat
Aſiter, dictio
qualitatem de
norat, nõ quã-
titatem. Bart.
* Flo, excre-
ſcant.
damnum inferatur. &
habt locum in flumi-
ne nauigabili, & non
nagaili: & is demu
hoc interdicto tene-
tur, qui fecit opus, vel
aliquid immſit, per
quam prore eſtate
conſueuit fluere: nec
inſpi itur currat mi-
nus aquæ vel pluspr
hoc opus: ſed ſi mute-
tur aqua curſus, um
vel depreſſior fiat aqua
vel altor, & ſic rapi-
dior, & ſic ladantur ex
hoc colentes cireum-
quaque flumen. S1
QISSEXRIIVO.
Siue ducebam aquam
per riuum coopertum,
& nune prædictum rl-
uum apero, vel econ-
tra: & hoc ſit dam-
num colentium agros
ibi uxta iter, ſiue im-
mutem alueum flumi-
s hc interdicto te-
altior.
neor. Secúdo quritur,
an ſubueniatur ci qui
fecit opus cauſa ripæ
muniẽdæ, licet per hoc
opus aqua al ter cur-
rat? &vedetur quod nõ:
cûm ex hoc opere l¬
dantur vicini. de æqui-
tate tamen dicas con-
trarium, vt ipſe nõ te-
neatur.idein & ſi mu-
niat agrum ſuum ripis
magnis, ſiue aggeribus,
vt per hoc defendat a¬
grum ſuum à flumine.
Diuide tituli iſtum in duas prin
cipales partes. n prima ponit inter-
dictũ prohibitoriumein ſecunda inter-
dictum reſtitutorium. Secunda ibi,
Deinde ait prator. Jtem prima ſubdi-
uiditur in quinque. Primo ponit ver-
ba edicti. Secundo narratiunculam
quandam per modum ſummarij cu-
iuſdã. Tertiὸ exponit edictum. Quar-
t quaſtiones aptat ad primum edi-
ctum. Quinto declarat cui & contra
quos hoc edictum competit. Secunda
ibi, hoc interdicto. tertia ibi, ait
prætor. quarta ibi, ſi quis ex riuo.
quinta ibi, hoc interdictum cuiuis.
Secunda pars principalis ſubdiuidi-
tur in duas. Primo ponit verba edicti
reſtitutori. Secundo differentiam o¬
ſtendit inter hac duo interdicta. Se-
cunda ibi, hoc interdictum.
1. VLPIANVS libro ſexagenſimo-
octauo ad Edictum.
IT prætor: In flumi-
ne publico, inve ripa
eius facere, aut in id
flumen ripamve eius
imittere, quo aliter
aqua fluat quam priore eſtate fluxit,
veto. 1. 5 Hoc interdicto proſpexit
prætor, ne deriuationibus minus?
conceſſis flumina exareſcant, vel
mutuatus alueus vicinis iniuriã
aliquam afferat. 2. Pertinet autẽ
ad flumina publica:ſiue nauigabi-
lia fint, ſiue non ſint. 3. JAit prae-
tor: Quo aliter aqua fluatc quam
priore aſtate fluxit. Non omnis ergo
qui immiſit, vel qui fecit, tenetur:
ſed qui faciendo vel immittendo
efficit aliter quã priore ſtate flu-
xit, aquam fluere. Quod autẽ ait,
aliter fluat: non ad quantiratemd
aquæ fluentis pertinet, ſed ad mo-
dumt & ad rigorem curſus aqua
referendum eſt. Et generaliter di-
cendum eſt, ita demum interdicto
quem teneri, ſi mutetur aquæ cur
fus per hoc quod factum eſt: dum
vel depreſſior vel artior fiat a¬
qua, ac per hoc rapidior ſit cu in-
commodo accolentium. & ſi quid
aliud vitij accolef ex facto eius
nam non tenetur, licet per hoc curſus aqua mutetur. Tertiô di-
cit:bene dixi teneri cum qui facit opus per quod aqua aliter fluit.
Et bene dixit prætor priore aſtate, cum in aſtate magis ſit certus
eurſus aqua quam in hyeme eſtas autem finitur in autumno: &
ſic in fine eſtatis ago de opere quod hac eſtate eſt factum, inſpi-
citur principium prcedentis ſtatis, non proximæ. & datur hoc
interdictú cuique ex populo, & contra eú qui facit vt aqua aliter
fduat quàm ſit conſueta,
datur in heredem & dic de hoc vt in glo
DEiDD AAT PRATOR.Nue ponit aliud edictum, & eſt
ſenſus: S habes factum al quid vel immiſſum in flumine publico
vel inr pa eus, per quod aqua aliter fluat
uam priore ſtate:de-
bes id reſtituere,iteſt deſtruere. Secundô dicit, hoc edicti reſtitu-
torium eſt, & ad opera iam facta loc habet: primum autem pro-
hibitorium eſt, & nondum facto opere locû habet. Item tenetur
qui dolo malo fecit quo minus haberet factum, id eſt poſſideret:
& tenebitur hoc interdicto, & veniet intereſſe. FRANe.
a JMinus. i, non. à
ACCVRS.
princip.
qui conuenitur, ſentient: interdi-
cto locus erit. 4. Si quis ex riuo
tecto per apertum ducere h ve-
lit:vel contrà qui ante! aperto du-
xit, nunc operto velit l, interdicto
teneri placuit: ſi modô hoc factum
eius incommodum circà colenti-
bus adferat.
5. 5 Simili modo & ſi lncile!
ducat, aut alio loco faciat m,aut
terdicto tenebitur. 6. Sunt qui
putent excipiendum hoc P inter-
dicto, Quod eius ripæ muniendæ cau-
ſa non fiet: ſcilicet vt ſi quid fiat
quo aliter aqua fluatſi tamen mu-
niend ripæ cauſa fiat, interdicto
locus non ſit. Sed nec hoc quibuſ-
dam placet. Neque enim ripa cum
incommodo accolentium muniẽ-
dæ ſunt. Hoc tamẽ iure vrimurP,
vt prœtor ex cauſa eſtimet, an hãc
exceptionem dare debeat. Ple-
rumque enim vtilitas ſuadet exce-
ptionem iſtam dari. 7. Sed & ſir
alia vtilitas vertatur eius qui quid
in flumine publico fecit (pone e¬
nim grande damnum flumen ei
dare ſolitum, prdia eius depopu-
lari)ſi forte aggeres vel quam aliã
munitionem adhibuit, vt agrum
ſuum tueretur, eàque res curſum
fluninis ad aliquid* immutauit:
cur ei non cõſulatur?* pleroſque
ſcio prorſus flumina auertiſſe, al-
ueoſque mutaſſe dum prdiis ſuis
conſulunt. Oportet enim in hu-
iuſmodi rebus vtilitaté & tute-
lam facientis ſpectari, ſine iniu-
ria *vtique accolarum?.
8. 5 Is autem hoc interdicto
tenetur, qui aliter fecit fluere quã
priore ſtate fluxit: & idcirco aiut
praætorem priorem eſtatem com-
prehendiſſe, quia ſemper certior
eſt naturalis curſus fluminum e¬
ſtate porius quàm hyeme. Nec ad
inſtantem* eſtatem, ſed ad priorẽ
interdictum hoc refertur: quia il-
lius eſtatis fluxus indubitatior
eſt-AEſtas ad œquinoctium autum-
nale refertur b: & ſi forte eſtate
ſ5 Ad aliquidid eſt aliquantulum.
t Conſulatur. q. d. bene conſulitur.
u Vtilitatem. maximam. AcCVRS.
Impenatores.
Accolarum. alias accolentium.
tior.
ſi alueum fluminis mutet, hoc in-
1 Sine iniuria. maxima.ad quod eſt d Cod de precimpe. of. l. ij-
& ſuprà ne quid in loco publ. l. i. S. ſi quis quod, verſic. aduerſus. &
S ſi quis à principe. & ſupra de aqua plu.l..S de eo. in fin, & ſupra de
adil. edict l quis ſit fugitiuus. S apud. & ſuprà de ſerui. ruſti. pra l.
2 Nec ad inſtantem id eſt præſentem.
a Indubitatior eſt. aliàs indubitabilis, & aliàs indubita-
Refertur.vt ſcilicet tune finiatur:ac incipite in æquinoctio
vernali. & hoc largè accepto vocabulo: & ſic continet ſex menſes:
vt j de aqua quoti. & aſti. Lj. S. aſtatem. Sed ſtricte continet
Iniuriam id a eſt damnum: vt infrà de iniuriis. l.jcirea
c J Aqua fluat. facit
ſuprà de ſer. cor. l. pri-
ma. S. perſuadere. &j.
de verb. ſignific. l ſape.
AccVRS.
dAd quantitatem,
ſcilicet quod currat
minus vel plus, niſi
qualitas curſus mute-
tur, quod vel citior, vel
tardior, vel ſtrictior,
vel latior, vel altior,
vel depreſſior ſit, ita
quod ſit incommodum
vicinorum.
e Admodum. id b
eſt quahtatem. Vel id
eſt vt eo modo fluat ve
priore ſtate.
f Accola. aliàs ac-
cola, & aliàs accolentes.
ACCVRS.
g JSi quis ex rluo te-
cto. i. cooperto: quod
licebat.
667 Digeſtorum Liber xliij. Tit. xiij. 668
principe enim vel à ſenatu eſſet facienda.
a Iniuria pn-
e
damn?
* fia
b Modus pu
quairut n
h 5 Ducere velit. id
eſt qui antè ducebat
per riuum coopertum,
nune vult ducere per
apertum.
i Ante.id eſt priore
ſtate. Acc.
R Velit. ſcilicet du-
cere.
l Incile. locus c vbi
lapis vel terra incidi-
tur,vt aqua de flumine
trahatur: vt j. de riuus.
l. S. incile.
tlncilia.
m 5 Faciat. quã fue-
rat ſcilicet incile.
n J Excipiendum hoc.
id eſt exceptione re-
pellen um, hoc ſcilicet
modo, &c. quaſi dicat,
bene me conuenires,
mſi ripe muniẽda cau-
ſa facerem.
0 J Muniendæ cauſa.
ſecundum quorudam
opinionem. AcCVR-
SIVS.
p Vimur. ſpretis
prædictis ſententiis.
q Exceptionem dare.
contra ſupra titu. j. l.j.
S. Labeo. Solu.!bi erat
damnum nauigij: hic
autem non erat vici-
norum.
r Sed & fi & ita
demum, &c. Az o.vel
meliûs non ſolûm mu-
nienda eius ripaæ, ſed,
&c. & facit Cod. de
palu. l. j. & infrà titu.
ij l. j. S. is autem. Ac-
CVs.
Tempus
gis certi ſen-
per inſpici ¬
portet.
dPrinceps i
iuriz alteri in-
ferenda por-
ſtatem nemini
facit.
ſtas latiſſir
n
i
ma ſigniſiea-
tione ab aqui
2 vern9
noctio verne
inciplt, ſéxque
menſes contr
neteſtricté, tre?
tres, t;
c
antul,
Ne quid in flu
mine public
ab interdicto
de fluminibus
differentia.
6 Interdicti,
Ne quid in flu
mine publico,
pb interdicto,
ve n flumine
publico naui-
gare liceat,
differentia,
T..
NE QVID IN FLVMINE PVBLICO RIPA-
ve cius fiat, quo aliter aqua fluat quam, &c.
a Interdicti, Differt à ſuperiori a titu. quia illud propter nauigij vtilitatem, hoc
propter agrorum vel aliam quam nauigij prohibet in flumine fieri.
Item ille de nauigabi-
li vel quaſi dicit, hic
de omni flumine.vt J
l.1. circa prin. Item
differt b ab inferiori.
quia hic prohibetur
dari in publico, ibi cõ-
tra vetat fieri vim
facienti & vtenti.
ACCVRS.
Ae It prator. JCA-
E& s’ Piins po-
nitur edictû cuius ſen-
ſus eſt: ne quid fiat in
flumine publico, vel
cius ripa, per quod a¬
qua aliter fluat quam
riore ſtate conſue-
uit fluere. Secundô lo-
quitur Vipia & dicit:
hoc edicto proſpicitur
ne deriuationibus flu-
mina excreſcant: & ne
nutatis alueis vicinis
quod aqua aliter fluat
Aſiter, dictio
qualitatem de
norat, nõ quã-
titatem. Bart.
* Flo, excre-
ſcant.
damnum inferatur. &
habt locum in flumi-
ne nauigabili, & non
nagaili: & is demu
hoc interdicto tene-
tur, qui fecit opus, vel
aliquid immſit, per
quam prore eſtate
conſueuit fluere: nec
inſpi itur currat mi-
nus aquæ vel pluspr
hoc opus: ſed ſi mute-
tur aqua curſus, um
vel depreſſior fiat aqua
vel altor, & ſic rapi-
dior, & ſic ladantur ex
hoc colentes cireum-
quaque flumen. S1
QISSEXRIIVO.
Siue ducebam aquam
per riuum coopertum,
& nune prædictum rl-
uum apero, vel econ-
tra: & hoc ſit dam-
num colentium agros
ibi uxta iter, ſiue im-
mutem alueum flumi-
s hc interdicto te-
altior.
neor. Secúdo quritur,
an ſubueniatur ci qui
fecit opus cauſa ripæ
muniẽdæ, licet per hoc
opus aqua al ter cur-
rat? &vedetur quod nõ:
cûm ex hoc opere l¬
dantur vicini. de æqui-
tate tamen dicas con-
trarium, vt ipſe nõ te-
neatur.idein & ſi mu-
niat agrum ſuum ripis
magnis, ſiue aggeribus,
vt per hoc defendat a¬
grum ſuum à flumine.
Diuide tituli iſtum in duas prin
cipales partes. n prima ponit inter-
dictũ prohibitoriumein ſecunda inter-
dictum reſtitutorium. Secunda ibi,
Deinde ait prator. Jtem prima ſubdi-
uiditur in quinque. Primo ponit ver-
ba edicti. Secundo narratiunculam
quandam per modum ſummarij cu-
iuſdã. Tertiὸ exponit edictum. Quar-
t quaſtiones aptat ad primum edi-
ctum. Quinto declarat cui & contra
quos hoc edictum competit. Secunda
ibi, hoc interdicto. tertia ibi, ait
prætor. quarta ibi, ſi quis ex riuo.
quinta ibi, hoc interdictum cuiuis.
Secunda pars principalis ſubdiuidi-
tur in duas. Primo ponit verba edicti
reſtitutori. Secundo differentiam o¬
ſtendit inter hac duo interdicta. Se-
cunda ibi, hoc interdictum.
1. VLPIANVS libro ſexagenſimo-
octauo ad Edictum.
IT prætor: In flumi-
ne publico, inve ripa
eius facere, aut in id
flumen ripamve eius
imittere, quo aliter
aqua fluat quam priore eſtate fluxit,
veto. 1. 5 Hoc interdicto proſpexit
prætor, ne deriuationibus minus?
conceſſis flumina exareſcant, vel
mutuatus alueus vicinis iniuriã
aliquam afferat. 2. Pertinet autẽ
ad flumina publica:ſiue nauigabi-
lia fint, ſiue non ſint. 3. JAit prae-
tor: Quo aliter aqua fluatc quam
priore aſtate fluxit. Non omnis ergo
qui immiſit, vel qui fecit, tenetur:
ſed qui faciendo vel immittendo
efficit aliter quã priore ſtate flu-
xit, aquam fluere. Quod autẽ ait,
aliter fluat: non ad quantiratemd
aquæ fluentis pertinet, ſed ad mo-
dumt & ad rigorem curſus aqua
referendum eſt. Et generaliter di-
cendum eſt, ita demum interdicto
quem teneri, ſi mutetur aquæ cur
fus per hoc quod factum eſt: dum
vel depreſſior vel artior fiat a¬
qua, ac per hoc rapidior ſit cu in-
commodo accolentium. & ſi quid
aliud vitij accolef ex facto eius
nam non tenetur, licet per hoc curſus aqua mutetur. Tertiô di-
cit:bene dixi teneri cum qui facit opus per quod aqua aliter fluit.
Et bene dixit prætor priore aſtate, cum in aſtate magis ſit certus
eurſus aqua quam in hyeme eſtas autem finitur in autumno: &
ſic in fine eſtatis ago de opere quod hac eſtate eſt factum, inſpi-
citur principium prcedentis ſtatis, non proximæ. & datur hoc
interdictú cuique ex populo, & contra eú qui facit vt aqua aliter
fduat quàm ſit conſueta,
datur in heredem & dic de hoc vt in glo
DEiDD AAT PRATOR.Nue ponit aliud edictum, & eſt
ſenſus: S habes factum al quid vel immiſſum in flumine publico
vel inr pa eus, per quod aqua aliter fluat
uam priore ſtate:de-
bes id reſtituere,iteſt deſtruere. Secundô dicit, hoc edicti reſtitu-
torium eſt, & ad opera iam facta loc habet: primum autem pro-
hibitorium eſt, & nondum facto opere locû habet. Item tenetur
qui dolo malo fecit quo minus haberet factum, id eſt poſſideret:
& tenebitur hoc interdicto, & veniet intereſſe. FRANe.
a JMinus. i, non. à
ACCVRS.
princip.
qui conuenitur, ſentient: interdi-
cto locus erit. 4. Si quis ex riuo
tecto per apertum ducere h ve-
lit:vel contrà qui ante! aperto du-
xit, nunc operto velit l, interdicto
teneri placuit: ſi modô hoc factum
eius incommodum circà colenti-
bus adferat.
5. 5 Simili modo & ſi lncile!
ducat, aut alio loco faciat m,aut
terdicto tenebitur. 6. Sunt qui
putent excipiendum hoc P inter-
dicto, Quod eius ripæ muniendæ cau-
ſa non fiet: ſcilicet vt ſi quid fiat
quo aliter aqua fluatſi tamen mu-
niend ripæ cauſa fiat, interdicto
locus non ſit. Sed nec hoc quibuſ-
dam placet. Neque enim ripa cum
incommodo accolentium muniẽ-
dæ ſunt. Hoc tamẽ iure vrimurP,
vt prœtor ex cauſa eſtimet, an hãc
exceptionem dare debeat. Ple-
rumque enim vtilitas ſuadet exce-
ptionem iſtam dari. 7. Sed & ſir
alia vtilitas vertatur eius qui quid
in flumine publico fecit (pone e¬
nim grande damnum flumen ei
dare ſolitum, prdia eius depopu-
lari)ſi forte aggeres vel quam aliã
munitionem adhibuit, vt agrum
ſuum tueretur, eàque res curſum
fluninis ad aliquid* immutauit:
cur ei non cõſulatur?* pleroſque
ſcio prorſus flumina auertiſſe, al-
ueoſque mutaſſe dum prdiis ſuis
conſulunt. Oportet enim in hu-
iuſmodi rebus vtilitaté & tute-
lam facientis ſpectari, ſine iniu-
ria *vtique accolarum?.
8. 5 Is autem hoc interdicto
tenetur, qui aliter fecit fluere quã
priore ſtate fluxit: & idcirco aiut
praætorem priorem eſtatem com-
prehendiſſe, quia ſemper certior
eſt naturalis curſus fluminum e¬
ſtate porius quàm hyeme. Nec ad
inſtantem* eſtatem, ſed ad priorẽ
interdictum hoc refertur: quia il-
lius eſtatis fluxus indubitatior
eſt-AEſtas ad œquinoctium autum-
nale refertur b: & ſi forte eſtate
ſ5 Ad aliquidid eſt aliquantulum.
t Conſulatur. q. d. bene conſulitur.
u Vtilitatem. maximam. AcCVRS.
Impenatores.
Accolarum. alias accolentium.
tior.
ſi alueum fluminis mutet, hoc in-
1 Sine iniuria. maxima.ad quod eſt d Cod de precimpe. of. l. ij-
& ſuprà ne quid in loco publ. l. i. S. ſi quis quod, verſic. aduerſus. &
S ſi quis à principe. & ſupra de aqua plu.l..S de eo. in fin, & ſupra de
adil. edict l quis ſit fugitiuus. S apud. & ſuprà de ſerui. ruſti. pra l.
2 Nec ad inſtantem id eſt præſentem.
a Indubitatior eſt. aliàs indubitabilis, & aliàs indubita-
Refertur.vt ſcilicet tune finiatur:ac incipite in æquinoctio
vernali. & hoc largè accepto vocabulo: & ſic continet ſex menſes:
vt j de aqua quoti. & aſti. Lj. S. aſtatem. Sed ſtricte continet
Iniuriam id a eſt damnum: vt infrà de iniuriis. l.jcirea
c J Aqua fluat. facit
ſuprà de ſer. cor. l. pri-
ma. S. perſuadere. &j.
de verb. ſignific. l ſape.
AccVRS.
dAd quantitatem,
ſcilicet quod currat
minus vel plus, niſi
qualitas curſus mute-
tur, quod vel citior, vel
tardior, vel ſtrictior,
vel latior, vel altior,
vel depreſſior ſit, ita
quod ſit incommodum
vicinorum.
e Admodum. id b
eſt quahtatem. Vel id
eſt vt eo modo fluat ve
priore ſtate.
f Accola. aliàs ac-
cola, & aliàs accolentes.
ACCVRS.
g JSi quis ex rluo te-
cto. i. cooperto: quod
licebat.
667 Digeſtorum Liber xliij. Tit. xiij. 668
principe enim vel à ſenatu eſſet facienda.
a Iniuria pn-
e
damn?
* fia
b Modus pu
quairut n
h 5 Ducere velit. id
eſt qui antè ducebat
per riuum coopertum,
nune vult ducere per
apertum.
i Ante.id eſt priore
ſtate. Acc.
R Velit. ſcilicet du-
cere.
l Incile. locus c vbi
lapis vel terra incidi-
tur,vt aqua de flumine
trahatur: vt j. de riuus.
l. S. incile.
tlncilia.
m 5 Faciat. quã fue-
rat ſcilicet incile.
n J Excipiendum hoc.
id eſt exceptione re-
pellen um, hoc ſcilicet
modo, &c. quaſi dicat,
bene me conuenires,
mſi ripe muniẽda cau-
ſa facerem.
0 J Muniendæ cauſa.
ſecundum quorudam
opinionem. AcCVR-
SIVS.
p Vimur. ſpretis
prædictis ſententiis.
q Exceptionem dare.
contra ſupra titu. j. l.j.
S. Labeo. Solu.!bi erat
damnum nauigij: hic
autem non erat vici-
norum.
r Sed & fi & ita
demum, &c. Az o.vel
meliûs non ſolûm mu-
nienda eius ripaæ, ſed,
&c. & facit Cod. de
palu. l. j. & infrà titu.
ij l. j. S. is autem. Ac-
CVs.
Tempus
gis certi ſen-
per inſpici ¬
portet.
dPrinceps i
iuriz alteri in-
ferenda por-
ſtatem nemini
facit.
ſtas latiſſir
n
i
ma ſigniſiea-
tione ab aqui
2 vern9
noctio verne
inciplt, ſéxque
menſes contr
neteſtricté, tre?
tres, t;
c
antul,