DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0125
145
vnn n
DE EPISCOPA-
li audientia, &c.
Suprà de priuilegiis, &
oficiis clericorum, nüc de
iuriſdictione epiſcopi quã
t habet in audientia cau-
ſarum, & ſimilibus po-
nit, &c. Az0.
a J De epiſcopali audie-
tia. ac ſi dicat, de iuriſdi-
tione epiſcopi.
q Curdmque i. reue-
rédam ſolicitudinem epi-
ſcopi. ACCVR.
2 ẽ Egotiatores.
le Fte ler es.
de ungenda eſt
cum l.j. J.de commer. &
merc. vbi vide notata,
quomodo ſe.mutata ſit
hæc l. j. à Triboniano.
Cæterum malè quidam
hanc l accipiút de mer-
catoribus cert rei ab
Impp. præpoſitis, cûm
tamen pertineat ad om-
nes mercatores. CVIAC.
c JNegotiatores. id eſt,
mercatores.
d Si. ſubaudi, etiam ſi
qui, &c.
e Nostram ſe. princi-
pis. Solebant enim ne-
gotiatores quidã Chri-
ſtianos captos ab hoſti-
bus redimere, & exige-
bant vltra id quod da-
bant. Sed hodie nihil
prœter pretium vel ope-
ram quinquennalẽ de-
bent exigere: vt j. de
poſtli. re. l. fi. & hoc vt
fiat, Chriſtiani epiſcopi
prouideant, quibus ve-
rus cultus, &c. & ſupple.
Item prouideant adiu-
uare, &c. Vel lege ſine
ſuppletione. J Sic ergo
a Venditioni- ſtatuitur a hic modus
bus & mercã: in mercando. & ſie eſt
dis rebus an contrà j. de Iudal.nemo
poſſit modus
inſtitui. exterus. & ff ad leg. Iul.
J Nouell. 22. de ann lfin. Solu. ſpeciale
* Collegia ve- eſt in mercatura homi-
nerabilia non num P2 Vel, ibi nole-
Br, bat venderehie ſic & ſe-
hominum cundûm hoc, pones hîe
prohibita. caſum in qualibet mer-
catura rerum, quibus
homines indigent ad vi-
uendum, & ſunt vena-
lesvt ar ffde offic prafec.
vrb. l.j. S. circa. & ff de
mu & hol fi.SSitem epi-
ſcopi.
f j Chriſtiani. ſ. epiſco-
pi. 2.Alij habent: Chri-
ſtianos: & in fine habent
epiſcopos: & tunc plana
eſt litera.
gQuibus ſe epiſcopis
ſecundûm vtrumque
modum. AcCRS.
CIIelerius. Quari-
Sur quare hoe ſit
dictum in elerieo: & an
idẽ ſit in laico? Volue-
runt quidã dicere, quod
Dues plus non eſt idem in laicis,
obligatur quod in clericis: quia
quam pauper. ab eis maior exigitur
honeſtas: quia cui plus
committitur, ab eo plus
exigitur:vt no. S.tit.jl.
presbyteri. Tu dic con-
trà. nam ide ponitur
in clericis, quia in eis
magis dubitabaturnam
ſemel repræſentatum poſteà pe-
nitus pereat. Hanc iterum cum
aliqua adiectione renouantes le-
gem, ſancimus:ſi quis aut reue-
rendiſſimorum œconomorum,
aut xenodochorum, aut noſoco-
morum, aut ptochotrophorum,
aut gerontocomorum, aut bre-
photrophorum, aut orphanotro-
phoru, aut archimandritaru, aut
aliorum cõtentorum priore no-
ſtra diuina conſtitutione perſo-
narum, id quod in perpetuum
relictum eſt venerabilibus do-
mibus quibus preſunt, ſiue in
auro, ſiue in aliis rebus tentaue-
rit tranſmutare, ne videatur eſſe
perpetuum, ſed tranſactionibus
aut venditionibus, aut quibuſ-
dam aliis machinationibus vt
quod perpetuum manere debe-
bat, terminetur, tentauerit, præ-
ter vim à nobis dudum iterate
de his ipſis rebus diuinæ legis,
nullam habere vllo modo licen-
tiam hoc faccre, ſed & ſi fecerit,
irritum eſſe quod factum fuerit,
& licentiã eſſe ei qui poſt ipſum
eãdem ſuſcipiet curã, vel etiam
eo negligente, vt fieri poteſt, cæ-
teros deinceps omnes ſtatim re-
uocare id quod fuerit factum, &
ita infirmum declarare atque ſi
ab initio non proceſſiſſet: vt &
fructus medij temporis, & vſu-
ras, & omnem vtilitatem ad piu
pertinere omnimodô locû, om-
nibus quæ medio tempore at-
tentata ſunt quieſcentibus. Ho-
mini etenim cuique curſus vnus
eſt vite ab opifice datus, cuius
finis p eſt omninô mors: vene-
rabilibus verô domibus, & ea-
rum cœtibus, indeſinenter * à
Deo cuſtoditis, nec datur ſecun-
dûm earú poſſeſſiones vlla me-
ta, ſed quouſque permanſerint
venerabiles domus (manent au-
tem in perpetuum, & vſque ad
huius ſeculi conſummationem,
quouſque Chriſtianoru nomen
apud homines erit, & coletur)
æquum itidem eſt, manere & in
perpetuum relictas erogationes,
aut redditus immortales, ſemper
piis actionibus nunquam ceſſa-
turis ſeruituros. Eum igitur qui
tale quid deliquerit, & transfer-
re ré auro accepto, aut per aliã
occaſionem preſumpſerit, dam-
num quidem nullum induci(ſe-
cundum ea quæ prdicta ſunt)
his contra quas talia perpetra-
runt, domibus, ſed illas quidem
& aurum & rem lucrari quam
acceperunt: & nihilominus reli-
ctum exigere, abſque vlla qua-
cumque deminutione, tam ab
ipſo qui hoc egit, quam ab eius
heredibus, & ſucceſſoribus, & il-
De Epiſcopali audientia, &c. Titij.
lius res, & bona obligari ipſi qui
cum eo contraxit: & ea ipſe vin-
dicet tã contra illius perſonam,
quàm bona ipſius vſque ad ple-
nam & competentem ſui in-
demnitatem, ne ſcilicèt contra
venerabilem domû quam con-
tra fas fraudauit, vllam ſperet
datorum recuperationem, aut
eius quod factum eſt, inſtaura-
tionem. Quod autem ad ipſum
quo cum contraxit attinet, om-
nem habeat à legibus licẽtiam,
regredi contra ipſum & heredes
eius, & eius res, & quod datum
eſt, ſi poſſit, exigere: vt ſi minus
ob Dei metum, metu ſaltẽ pro-
priz ipſorum ſubſtantie, & ſuo-
rum heredum, tardiores fiant ad
huiuſmodi pactiones, quas in
confeſſo eſt, eos nullius boni
cauſa celebrare, ſed vel pecuniis
corruptos, vel affectionibus qui-
buſdam ſuperatos. Qu omnia
per hanc diuinam legem prohi-
bentes, & ipſam ſacris noſtris
inſcribi legibus ſancimus, & of-
ferimus ipſi domino vniuerſo-
rum Deo, & ſaluatori noſtro Ie-
ſu Chriſto, pulchrum quoddam
& conueniens ipſi ſacrificium
ipſam(legem) emittentes, (ſiue
hanc legem promulgantes.JD.
PR. ID.SEPT. CP. DN.
Iuſtinia. PP. AA. IV. & Paulino
V. C. CosS.
O
146
credidiſſet forte aliquis
quod occaſione priui-
legiorum que conceſ-
ſa ſunt clericis, forté
iſtud eſſet conceſſum:
quod remouet hœc lex.
Sed videtur, hunc cle-
ricum nõ debere puniri
cum appellatio non te-
neat :vt j. quor. app. non
re. l ante ſententiæ. & ff.
de ſeru exp. l.ſi venditor.
& j ſi manciita fueali.
ea quidem. ſed certe li-
cet non teneat appella-
tio, pœna tamen non
deerit. & pro hoc ff. ad
leg. Corneliam de fal. lſi
quis. ACCVR.
i Cauſa. quod præſu-
mitur b ſemper ſecun-b Appellari
dum lo & ideo appella- ante definiti-
-..... uam ſententi
tio non valetvt j. quo. n eotenua
rum app non recip. l.abſti- quia dilatio.
nẽdi, c. j. ad leg. Corne. nis cauſa fieri
de falſl. ſatis, & ſic not. id preſumi-
non appellari ſecundûm iſe
legem anté ſententiam arrne aſtàd
definitiuã, vt hic, & j. lationes. fallit
quorum appell. l ante. niſi tamen in ſtu-
in caſibus vt ff. de appell. dioſis, qui à
recip. l. ij. Sed aliud ſe¬ quouis onere
An.... poſsüt appel-
cundûm canonem: V lare, vt notat
xj.q c quicumque. & Bald in Auth.
extrà de ap. l cumſit Ro¬ Habita. infr. ne
mana. ACeCVRSI VS, ſl pre pare.
AiA V. Lucium pri-
r Maliunun improprie vi egeempnn.
ponitur: vt ff. de verbo: larum.
ſign. l. ſi qua pœna. & l. Vrue..
aliud.S.j.
l Sanctio. qu eſt j
quo ap. non reci. l.ab exe-
cutione in fin.
m Expenderei.ſolue-
re: vt J.
n Hanc. ſpœnam.
av Lanfrancſ
in praxi c. 10.
11.60.
TITVLVS
DE EPISCOPALI AVDIENTIAa5,
& de diuerſis capitulis que ad ius curam-
que b & reuerentiam pertinent
pontificalem.
1.Impp. VALENTINIA. & VALENS AA. ad Iulianum
comitem Orientis.
EGOTrATOREs ſi dqui ad domum no-
ſtrame pertinent, ne modum mercandi fvi-
Ldeantur excedere; Chriſtiani f (quibus s verus
cultus eſt adiuuare pauperes, & poſitos in neceſſitate)
prouideant ſepiſcopi .. Dat.XV. Ralend. Mart. Con-
ſtantinop. Valentiniano & Valente AA. CosS.
Clericus ante definitiuam ſententiam fruſtratorie ap-
pellans punitur in quinquaginta libris argenti: quæ pœna
non applicatur fiſcoſed debet pauperibus erogari. BALD.
SALYCETVS, & PAVL.DE CAST.
I1. Iidem AA. ad Claudium P.P.
I clericus h* ante definitiuam ſententiã fruſtrato-
riæ y dilationis cauſa i ad appellationis auxilium
conuolauerit, multam quinquaginta librarum argen-
ti, quam contra huiuſmodi appellatores ſanctiol ge-
neralis imponit, cogatur expendere m. Hanc n autem
non fiſco noſtro volumus accedere, ſed pauperibus
Jvt l. 25. ſuprà
tit prox.in pr.
IV.
In qualibet mercatura debet ſeruari modus in pretio, &
hoc debet per epiſcopum taxariBALD. Vel ſic: Ad curam
epiſcopi pertinet, prouidere, vt panis, & res ad victum ne-
ceſſariæ moderato-pretio vendantur. ſic Caſſiodo. lib. 9.
c.9. & lib. I1.C. 12. PAVL. DE CASTR.
* Et ita iuſte
pretio res di-
ſtrahãtur. l.1.
S.cura. carnis.
ff-de offic. praf.
vrbi. An auté
quis inuitus
cogatur rem
ſuam vendere
vide lanuitum,
infrà de contr.
empt.
t In his que
pertinent ad
victum, veſti-
tum, habita-
tionem, vnde
colligunt, ho-
ſpitiorum lo-
cationi & cõ-
ductioni, ad
certam vſque
penſionem le-
gẽ dici poſſe.
deeſt vbique.
ſed ſubaudi-
tur.
* C.T1136 20.
* Aliàs, ſi iuſta
cauſa appellã-
di fuerit, pe-
na huius legis
non commit-
5 fideliter tetur.
vnn n
DE EPISCOPA-
li audientia, &c.
Suprà de priuilegiis, &
oficiis clericorum, nüc de
iuriſdictione epiſcopi quã
t habet in audientia cau-
ſarum, & ſimilibus po-
nit, &c. Az0.
a J De epiſcopali audie-
tia. ac ſi dicat, de iuriſdi-
tione epiſcopi.
q Curdmque i. reue-
rédam ſolicitudinem epi-
ſcopi. ACCVR.
2 ẽ Egotiatores.
le Fte ler es.
de ungenda eſt
cum l.j. J.de commer. &
merc. vbi vide notata,
quomodo ſe.mutata ſit
hæc l. j. à Triboniano.
Cæterum malè quidam
hanc l accipiút de mer-
catoribus cert rei ab
Impp. præpoſitis, cûm
tamen pertineat ad om-
nes mercatores. CVIAC.
c JNegotiatores. id eſt,
mercatores.
d Si. ſubaudi, etiam ſi
qui, &c.
e Nostram ſe. princi-
pis. Solebant enim ne-
gotiatores quidã Chri-
ſtianos captos ab hoſti-
bus redimere, & exige-
bant vltra id quod da-
bant. Sed hodie nihil
prœter pretium vel ope-
ram quinquennalẽ de-
bent exigere: vt j. de
poſtli. re. l. fi. & hoc vt
fiat, Chriſtiani epiſcopi
prouideant, quibus ve-
rus cultus, &c. & ſupple.
Item prouideant adiu-
uare, &c. Vel lege ſine
ſuppletione. J Sic ergo
a Venditioni- ſtatuitur a hic modus
bus & mercã: in mercando. & ſie eſt
dis rebus an contrà j. de Iudal.nemo
poſſit modus
inſtitui. exterus. & ff ad leg. Iul.
J Nouell. 22. de ann lfin. Solu. ſpeciale
* Collegia ve- eſt in mercatura homi-
nerabilia non num P2 Vel, ibi nole-
Br, bat venderehie ſic & ſe-
hominum cundûm hoc, pones hîe
prohibita. caſum in qualibet mer-
catura rerum, quibus
homines indigent ad vi-
uendum, & ſunt vena-
lesvt ar ffde offic prafec.
vrb. l.j. S. circa. & ff de
mu & hol fi.SSitem epi-
ſcopi.
f j Chriſtiani. ſ. epiſco-
pi. 2.Alij habent: Chri-
ſtianos: & in fine habent
epiſcopos: & tunc plana
eſt litera.
gQuibus ſe epiſcopis
ſecundûm vtrumque
modum. AcCRS.
CIIelerius. Quari-
Sur quare hoe ſit
dictum in elerieo: & an
idẽ ſit in laico? Volue-
runt quidã dicere, quod
Dues plus non eſt idem in laicis,
obligatur quod in clericis: quia
quam pauper. ab eis maior exigitur
honeſtas: quia cui plus
committitur, ab eo plus
exigitur:vt no. S.tit.jl.
presbyteri. Tu dic con-
trà. nam ide ponitur
in clericis, quia in eis
magis dubitabaturnam
ſemel repræſentatum poſteà pe-
nitus pereat. Hanc iterum cum
aliqua adiectione renouantes le-
gem, ſancimus:ſi quis aut reue-
rendiſſimorum œconomorum,
aut xenodochorum, aut noſoco-
morum, aut ptochotrophorum,
aut gerontocomorum, aut bre-
photrophorum, aut orphanotro-
phoru, aut archimandritaru, aut
aliorum cõtentorum priore no-
ſtra diuina conſtitutione perſo-
narum, id quod in perpetuum
relictum eſt venerabilibus do-
mibus quibus preſunt, ſiue in
auro, ſiue in aliis rebus tentaue-
rit tranſmutare, ne videatur eſſe
perpetuum, ſed tranſactionibus
aut venditionibus, aut quibuſ-
dam aliis machinationibus vt
quod perpetuum manere debe-
bat, terminetur, tentauerit, præ-
ter vim à nobis dudum iterate
de his ipſis rebus diuinæ legis,
nullam habere vllo modo licen-
tiam hoc faccre, ſed & ſi fecerit,
irritum eſſe quod factum fuerit,
& licentiã eſſe ei qui poſt ipſum
eãdem ſuſcipiet curã, vel etiam
eo negligente, vt fieri poteſt, cæ-
teros deinceps omnes ſtatim re-
uocare id quod fuerit factum, &
ita infirmum declarare atque ſi
ab initio non proceſſiſſet: vt &
fructus medij temporis, & vſu-
ras, & omnem vtilitatem ad piu
pertinere omnimodô locû, om-
nibus quæ medio tempore at-
tentata ſunt quieſcentibus. Ho-
mini etenim cuique curſus vnus
eſt vite ab opifice datus, cuius
finis p eſt omninô mors: vene-
rabilibus verô domibus, & ea-
rum cœtibus, indeſinenter * à
Deo cuſtoditis, nec datur ſecun-
dûm earú poſſeſſiones vlla me-
ta, ſed quouſque permanſerint
venerabiles domus (manent au-
tem in perpetuum, & vſque ad
huius ſeculi conſummationem,
quouſque Chriſtianoru nomen
apud homines erit, & coletur)
æquum itidem eſt, manere & in
perpetuum relictas erogationes,
aut redditus immortales, ſemper
piis actionibus nunquam ceſſa-
turis ſeruituros. Eum igitur qui
tale quid deliquerit, & transfer-
re ré auro accepto, aut per aliã
occaſionem preſumpſerit, dam-
num quidem nullum induci(ſe-
cundum ea quæ prdicta ſunt)
his contra quas talia perpetra-
runt, domibus, ſed illas quidem
& aurum & rem lucrari quam
acceperunt: & nihilominus reli-
ctum exigere, abſque vlla qua-
cumque deminutione, tam ab
ipſo qui hoc egit, quam ab eius
heredibus, & ſucceſſoribus, & il-
De Epiſcopali audientia, &c. Titij.
lius res, & bona obligari ipſi qui
cum eo contraxit: & ea ipſe vin-
dicet tã contra illius perſonam,
quàm bona ipſius vſque ad ple-
nam & competentem ſui in-
demnitatem, ne ſcilicèt contra
venerabilem domû quam con-
tra fas fraudauit, vllam ſperet
datorum recuperationem, aut
eius quod factum eſt, inſtaura-
tionem. Quod autem ad ipſum
quo cum contraxit attinet, om-
nem habeat à legibus licẽtiam,
regredi contra ipſum & heredes
eius, & eius res, & quod datum
eſt, ſi poſſit, exigere: vt ſi minus
ob Dei metum, metu ſaltẽ pro-
priz ipſorum ſubſtantie, & ſuo-
rum heredum, tardiores fiant ad
huiuſmodi pactiones, quas in
confeſſo eſt, eos nullius boni
cauſa celebrare, ſed vel pecuniis
corruptos, vel affectionibus qui-
buſdam ſuperatos. Qu omnia
per hanc diuinam legem prohi-
bentes, & ipſam ſacris noſtris
inſcribi legibus ſancimus, & of-
ferimus ipſi domino vniuerſo-
rum Deo, & ſaluatori noſtro Ie-
ſu Chriſto, pulchrum quoddam
& conueniens ipſi ſacrificium
ipſam(legem) emittentes, (ſiue
hanc legem promulgantes.JD.
PR. ID.SEPT. CP. DN.
Iuſtinia. PP. AA. IV. & Paulino
V. C. CosS.
O
146
credidiſſet forte aliquis
quod occaſione priui-
legiorum que conceſ-
ſa ſunt clericis, forté
iſtud eſſet conceſſum:
quod remouet hœc lex.
Sed videtur, hunc cle-
ricum nõ debere puniri
cum appellatio non te-
neat :vt j. quor. app. non
re. l ante ſententiæ. & ff.
de ſeru exp. l.ſi venditor.
& j ſi manciita fueali.
ea quidem. ſed certe li-
cet non teneat appella-
tio, pœna tamen non
deerit. & pro hoc ff. ad
leg. Corneliam de fal. lſi
quis. ACCVR.
i Cauſa. quod præſu-
mitur b ſemper ſecun-b Appellari
dum lo & ideo appella- ante definiti-
-..... uam ſententi
tio non valetvt j. quo. n eotenua
rum app non recip. l.abſti- quia dilatio.
nẽdi, c. j. ad leg. Corne. nis cauſa fieri
de falſl. ſatis, & ſic not. id preſumi-
non appellari ſecundûm iſe
legem anté ſententiam arrne aſtàd
definitiuã, vt hic, & j. lationes. fallit
quorum appell. l ante. niſi tamen in ſtu-
in caſibus vt ff. de appell. dioſis, qui à
recip. l. ij. Sed aliud ſe¬ quouis onere
An.... poſsüt appel-
cundûm canonem: V lare, vt notat
xj.q c quicumque. & Bald in Auth.
extrà de ap. l cumſit Ro¬ Habita. infr. ne
mana. ACeCVRSI VS, ſl pre pare.
AiA V. Lucium pri-
r Maliunun improprie vi egeempnn.
ponitur: vt ff. de verbo: larum.
ſign. l. ſi qua pœna. & l. Vrue..
aliud.S.j.
l Sanctio. qu eſt j
quo ap. non reci. l.ab exe-
cutione in fin.
m Expenderei.ſolue-
re: vt J.
n Hanc. ſpœnam.
av Lanfrancſ
in praxi c. 10.
11.60.
TITVLVS
DE EPISCOPALI AVDIENTIAa5,
& de diuerſis capitulis que ad ius curam-
que b & reuerentiam pertinent
pontificalem.
1.Impp. VALENTINIA. & VALENS AA. ad Iulianum
comitem Orientis.
EGOTrATOREs ſi dqui ad domum no-
ſtrame pertinent, ne modum mercandi fvi-
Ldeantur excedere; Chriſtiani f (quibus s verus
cultus eſt adiuuare pauperes, & poſitos in neceſſitate)
prouideant ſepiſcopi .. Dat.XV. Ralend. Mart. Con-
ſtantinop. Valentiniano & Valente AA. CosS.
Clericus ante definitiuam ſententiam fruſtratorie ap-
pellans punitur in quinquaginta libris argenti: quæ pœna
non applicatur fiſcoſed debet pauperibus erogari. BALD.
SALYCETVS, & PAVL.DE CAST.
I1. Iidem AA. ad Claudium P.P.
I clericus h* ante definitiuam ſententiã fruſtrato-
riæ y dilationis cauſa i ad appellationis auxilium
conuolauerit, multam quinquaginta librarum argen-
ti, quam contra huiuſmodi appellatores ſanctiol ge-
neralis imponit, cogatur expendere m. Hanc n autem
non fiſco noſtro volumus accedere, ſed pauperibus
Jvt l. 25. ſuprà
tit prox.in pr.
IV.
In qualibet mercatura debet ſeruari modus in pretio, &
hoc debet per epiſcopum taxariBALD. Vel ſic: Ad curam
epiſcopi pertinet, prouidere, vt panis, & res ad victum ne-
ceſſariæ moderato-pretio vendantur. ſic Caſſiodo. lib. 9.
c.9. & lib. I1.C. 12. PAVL. DE CASTR.
* Et ita iuſte
pretio res di-
ſtrahãtur. l.1.
S.cura. carnis.
ff-de offic. praf.
vrbi. An auté
quis inuitus
cogatur rem
ſuam vendere
vide lanuitum,
infrà de contr.
empt.
t In his que
pertinent ad
victum, veſti-
tum, habita-
tionem, vnde
colligunt, ho-
ſpitiorum lo-
cationi & cõ-
ductioni, ad
certam vſque
penſionem le-
gẽ dici poſſe.
deeſt vbique.
ſed ſubaudi-
tur.
* C.T1136 20.
* Aliàs, ſi iuſta
cauſa appellã-
di fuerit, pe-
na huius legis
non commit-
5 fideliter tetur.