DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0141
177 De
DE HERETICIS
& Manich. &c.
De ministris catholica
fidei, & eorum priuilegiis
dixitnunc de corum ad-
uerſariis, & eorum pe-
nis, & de hareticis, &
ſpecialiter de Manichais.
2. Vel ſic. Dictum eſt S.
de miniſtris catholica fi-
dei, nunc audiamus de
aduer ſariis eius, id eſt,
hareticis in genere, &ſpe-
cialiter de Manichais, &
Samaritis, qui perfidiores
haretici ſunt, & maiori
& ſpocialiori. pœna ſunt
digni, vt j. dicemus, &
ſimiliter ponitur rubrica,
J. de ſer. & aqua Sape?
n poſito genere ſupponitur
ſpecies, & pramiſſa ſpecie
ſupponitur genus: vt ff.
ad leg. Aquill. ſi ſeruus
ſeruum S inquit lex.
a à Riuilegia.I In-
E dulta ſunt- vt
clericis: vt ſuprà de
epiſcop. & cler. l. cum cle-
ric. & de ſacroſ eccleſ. l.
placet.
b Oportet. Pone: quæ-
dam mulier ea exiſten-
te nupta facta eſt hre-
tica:exiſtente ea in hœ-
reſi, maritus quaſdam
res dotales vendidit.
Deinde mulier reuerſa
eſt ad fidem: nunquid
mulier poterit reuoca-
re bona? Et videtur
quod non, arg. ſuprà de
epiſ & cler. l. Deo nobis.S.
enult. Sed contrà j. eod.
auth. Idem eſt de Neſto-
rian.
c Hareticos. licet cle-
ricos presbyteros vel
Papas vel ſacerdotes
corum, quos ſi appel-
lant-
orationem fieri curabit, & cum
omni diligentia iniunget ipſi vt
poſtea à tali ſacerdotij dedeco-
ratione abſtineat, & ſi putauerit
ipſum ſufficienter ad poeniten-
tiam veniſſe, tunc ſacerdotali eú
reſtituere dignetur clemẽti. Si
verô & poſt excommunicatio-
nem inuentus fuerit, neque vera
penitentia vſus, & aliàs etiam
aſpernatus eam rem, & manife-
ſte ab aduerſariodiabololmen-
te ineſcatus, ipſum quidem ſa-
cerdos ſub quo degit ſacris exi-
mat catalogis, omnino eum de-
ponens, ille autem non amplius
vllo modo licentiam habeat ad
ſacerdotalem venire gradi, ſed
ſi quidem habeat facultates, ci-
uitatis illius curiam in qua con-
ſecratus eſt, primum, aut ſi non
habet curiam ea ciuitas, alia
curia prouinciæ que maximè
indiget curiali, accipiet illum in
poſterum’curiæ cum ſuis facul-
tatibus ſeruiturum. Si verô fa-
cultates non habet, officialis in
poſterum fiat prouincialis offi-
cij, pro eo quod ante fuit ſacra-
tus, & eam obrẽ quod Dei offi-
ciú dereliquit erit officialis pro-
uincialis, hanc ſibi turpitudinẽ
pro priſtino honore imponens.
5 J Hæc igitur omnia ſanci-
mus in hac quidem felici ciui-
tate tuam cuſtodire ſanctitatem
& ſingularum eccleſiaru defen-
ſores & œconomos, quibus cu-
ræ erit hœc inquirere & denun-
ciare, & conuictos prinare da-
tæ eis à ſanctis eccleſiis annonæ
erogatione. in prouinciis autem
qui ſub tua ordinati ſunt beati-
PP. A. IV. & Paulino V.C. Coss.
tudine Deo amantiſſimi metropolitæ, ad hæc etiamqui
illis ſubſunt religioſiſſimi epiſcopi & eorum eccleſia-
ſiaſtici & œconomi & ipſi, ad eundem modum qui
prædictus eſt, re vtentes & ſacram venerationem vn-
dique irreprehenſibilem & inculpabilem cuſtodientes,
conſeruabunt quidem iſta, vt & glorioſiſſimi ſacrorum
noſtrorum prætoriorum prœfecti: dicimus auté orien-
tis, cum ſubditis gentibus eorum iuriſdictioni, item
Illyrici, atque etiam Afrorum præeminentes diœceſi &
parentia eis officia, & clariſſimi prouinciarum præſi-
des & ciuitatum defenſores, ipſiquidem qui maximos
magiſtratus gerunt, indignationem noſtram ſubueren-
tes, officia autem non obſecundantia ipſis, decem auri
librarum expertura penam, præſides verô prouincia-
les maiores pariter & minores & obtemperantia ipſis
officia & inſuper ciuitatum defenſores quinque auri li-
brarum pœnam metuentes ſi hec cognoſcentes, non
adnunciauerint & ipſi ſacerdotibus, id eſt, aut Deo
amabil. epiſcopis aut ſanctiſ. metropolitis aut vniuſ-
cuiuſque diceſeos ſanctiſ. patriarchis, ſecundûm
ſuam cuique regionem, vt ipſi hc intelligentes ſecun-
dum quod antea definitum eſt, omnibus ſe opponant.
& poſtquam abeis is qui harum rerum conuictus fue-
rit, depoſitus fuerit, non curi ciuitatis aut officio eum
tradi curauerit, & glorioſiſſimus præfectus huius fe-
licis ciuitatis hæc cuſtodiet: ſi quidem in hac peccetur
regia noſtra ciuitate vnà cum obediente ipſi officio, ipſe
quidem indignationem noſtrã ſubueritus, ipſius autem
Hœreticis, & Man & Sam Titv. 178
officium decem librarum auri metuens pœnam.
6 Verm iſta quidem nos legiſlationis modo con-
fecimus. illud verô in confeſſo eſt, quia nobis quidem
conſecrata ſunt Deo, pro ſacerdotum ipſius honeſtate.
Si verô ipſi tranſgreſſi fuerint ea que ſunt ordinata, &
diſſimulent & non vindicent, ſed quadam videlicet hu-
manitate non laudabili capti fuerint, præter cœleſtes
pœnas habebunt & illinc condemnationem quæ illis
in ipſo Dei reprœſentabitur tribunali, quæ indecentem
diſſimulationem arguet & vindicabit. Si verô & ali-
quis ciuilium magiſtratuum maiorum aut minorum
officialiumaut defenſorum, aut cûm hac didicerit, non
indicauerit, aut cum vindicare liceret, neglexerit, aut
rem mercede prodiderit, ſciant, quod præter intermi-
natas à nobis pœnas, habebit & à maximo Deo noſtro
pœnam ſequentem, & obnoxius erit execrationibus
omnibus qu ſacris continentur libris.
7 5 Sicur autem hc nobis ob nihil aliud quâm ob
domini ſancita ſunt cultum, ſic & hoc addimus, vt in-
quifitiones cum ſumma diligentia fiant, & ne quis ca-
lumniator inſurgat in aliquos, aut falsô accuſaturus,
aut falſum teſtimonium laturus his de rebus. Sicut
enim ſacerdotibus ſi quid tale egerint, tales impoſui-
mus penas, ita & his qui calumniari ipſos tentarint,
ex cœlo & legibus noſtris pœnas imminere volumus,
ſi accuſatione cœpta, ſeu adnunciatione aut perſequi
noluerint, aut perſeuerare in huiuſmodi accuſationi-
bus non quiuerint D. PR. Non. Nou. CP. Iuſtiniano
..
DE HERETICIS, ET MANICHEIS
ET SAMARITIS.
V.
TITVLVS V.
e E quis exiſtimaret priuilegia ſuperioribus titulis data Ec-
e
A & elricis vel momaebti ad alis quain
ae elr iateatba ies pertinere, ſtatin inio huius tit.
conſtituitur vt alieni ab huiuſmodi priuilegiis ſint haretici. Nam &
eorum epiſcopos aut clericos hac ſibi nomina fals vindicare, & eo-
rum conuentus & conciliabula non eſſe Eccleſias, ſed quaſi Eccleſias,
l. 5. non curéés ſed ngacvéées, non baptiſmata, ſed parabaptiſ-
mata, l.8.l. 14. No.132 exiſtimari eſſe, ſed non eſſe. Et hareticis, l.1.
C. Tho eod. tit. adiungit ſchiſmaticos, recte. Nam & ſi haretici con-
tinuô nõ ſint qui diuertunt à cõmunionis vnitate, nec ſchiſma qui &
hic puoéou dicitur, hareſis ſit, plerumque tamen deſinit in hare-
ſim, vt de ſchiſmate Donatiſtarum ait l. 4. C. Th. ne ſac. bap-ite. Qua
ne hareſis vocaretur, appellationem ſchiſmatu praferebat. Sic legen-
dum. Et paule poſt. Ex geminatione baptiſmi contigiſſe vt hareſis ex
ſchiſmate naſceretur. Et de iiſdé D. Auguſtinus:in hareſim ſchiſma
verterunt. Definiuntur autem haretici l. ihuius tit. qui vel leui ar-
gumento deerrant à iudicio & tramite Catholica religionis, & nomé
habẽt à pertinaci ſpiritu & opinione ſingulari, dura frontis obſtinato
piaculo, vt Theodoſius loquitur No. de Iudæ. Sam. & her. Frons.
nim hareticori, frons non eſt. Additur ſpecialiter in hoc tit. de Ma-
nichais, quaſi inſignioribus hareticis, quos ad imam vſque ſcelerum
nequitiam perueniſſe ait l. 5. & incesta peruerſitate religionis nomi-
na lupanaribus quoque ignota vel pudenda committere, No. Valen-
tiniani de Manichais, qua ex D. Auguſtinilibris licet agnoſcere, &
Agathiæ hiſtoriæ lib.2. & Cyrilli Hieroſolymitani catech.6.Et Dio-
cletianus & Maximianus in Cod. Greg. velut noua inopinatãque
prodigia in hunc mundum de Perſica gente prodiiſſe Manichaos.
Additur & de Samaritis propter ſpeciales quaſdam constitutiones
Gracas qu de eis ſunt in hoc tit. ſicut inter Nou ſunt dua de Sama-
rits. Horum ſecta miſta eſt ex Iudaiſmo & paganiſmo. Manichai
ſunt ex Chriſtianiſmo ſecundum diuiſionem Epiphani Verum licet
variis hi omnes pnis adficiantur, tamen eis ſolennia ſepultura non
negantur l.9. Et ſubiecti tantum Romano Imperio hs pœnis ſubii-
ciuntur, non fœderati, velut Gotthi nominatim excepti l.12. quorum
plerique Arriani erantnec enim leges ciuiles exteros timent. CV1.
Qui in legem committit, priuilegium legis amittit. hoc
dicit cumauth. ſeq. SALYC.
1.Imppp. CONSTANTINVS, CONSTANTIVS&
CONSTANS Jad Gracillianum praf vrbi.
O....T .. r . l... ...IS
d ViL eo A, que contemplarione religio-
nis indulta ſunta, catholicæ tantum legis ob-
LAl L?, .1
ſeruatoribus prodeſſe oportet b. Hareticose
F 5 non
DE HERETICIS
& Manich. &c.
De ministris catholica
fidei, & eorum priuilegiis
dixitnunc de corum ad-
uerſariis, & eorum pe-
nis, & de hareticis, &
ſpecialiter de Manichais.
2. Vel ſic. Dictum eſt S.
de miniſtris catholica fi-
dei, nunc audiamus de
aduer ſariis eius, id eſt,
hareticis in genere, &ſpe-
cialiter de Manichais, &
Samaritis, qui perfidiores
haretici ſunt, & maiori
& ſpocialiori. pœna ſunt
digni, vt j. dicemus, &
ſimiliter ponitur rubrica,
J. de ſer. & aqua Sape?
n poſito genere ſupponitur
ſpecies, & pramiſſa ſpecie
ſupponitur genus: vt ff.
ad leg. Aquill. ſi ſeruus
ſeruum S inquit lex.
a à Riuilegia.I In-
E dulta ſunt- vt
clericis: vt ſuprà de
epiſcop. & cler. l. cum cle-
ric. & de ſacroſ eccleſ. l.
placet.
b Oportet. Pone: quæ-
dam mulier ea exiſten-
te nupta facta eſt hre-
tica:exiſtente ea in hœ-
reſi, maritus quaſdam
res dotales vendidit.
Deinde mulier reuerſa
eſt ad fidem: nunquid
mulier poterit reuoca-
re bona? Et videtur
quod non, arg. ſuprà de
epiſ & cler. l. Deo nobis.S.
enult. Sed contrà j. eod.
auth. Idem eſt de Neſto-
rian.
c Hareticos. licet cle-
ricos presbyteros vel
Papas vel ſacerdotes
corum, quos ſi appel-
lant-
orationem fieri curabit, & cum
omni diligentia iniunget ipſi vt
poſtea à tali ſacerdotij dedeco-
ratione abſtineat, & ſi putauerit
ipſum ſufficienter ad poeniten-
tiam veniſſe, tunc ſacerdotali eú
reſtituere dignetur clemẽti. Si
verô & poſt excommunicatio-
nem inuentus fuerit, neque vera
penitentia vſus, & aliàs etiam
aſpernatus eam rem, & manife-
ſte ab aduerſariodiabololmen-
te ineſcatus, ipſum quidem ſa-
cerdos ſub quo degit ſacris exi-
mat catalogis, omnino eum de-
ponens, ille autem non amplius
vllo modo licentiam habeat ad
ſacerdotalem venire gradi, ſed
ſi quidem habeat facultates, ci-
uitatis illius curiam in qua con-
ſecratus eſt, primum, aut ſi non
habet curiam ea ciuitas, alia
curia prouinciæ que maximè
indiget curiali, accipiet illum in
poſterum’curiæ cum ſuis facul-
tatibus ſeruiturum. Si verô fa-
cultates non habet, officialis in
poſterum fiat prouincialis offi-
cij, pro eo quod ante fuit ſacra-
tus, & eam obrẽ quod Dei offi-
ciú dereliquit erit officialis pro-
uincialis, hanc ſibi turpitudinẽ
pro priſtino honore imponens.
5 J Hæc igitur omnia ſanci-
mus in hac quidem felici ciui-
tate tuam cuſtodire ſanctitatem
& ſingularum eccleſiaru defen-
ſores & œconomos, quibus cu-
ræ erit hœc inquirere & denun-
ciare, & conuictos prinare da-
tæ eis à ſanctis eccleſiis annonæ
erogatione. in prouinciis autem
qui ſub tua ordinati ſunt beati-
PP. A. IV. & Paulino V.C. Coss.
tudine Deo amantiſſimi metropolitæ, ad hæc etiamqui
illis ſubſunt religioſiſſimi epiſcopi & eorum eccleſia-
ſiaſtici & œconomi & ipſi, ad eundem modum qui
prædictus eſt, re vtentes & ſacram venerationem vn-
dique irreprehenſibilem & inculpabilem cuſtodientes,
conſeruabunt quidem iſta, vt & glorioſiſſimi ſacrorum
noſtrorum prætoriorum prœfecti: dicimus auté orien-
tis, cum ſubditis gentibus eorum iuriſdictioni, item
Illyrici, atque etiam Afrorum præeminentes diœceſi &
parentia eis officia, & clariſſimi prouinciarum præſi-
des & ciuitatum defenſores, ipſiquidem qui maximos
magiſtratus gerunt, indignationem noſtram ſubueren-
tes, officia autem non obſecundantia ipſis, decem auri
librarum expertura penam, præſides verô prouincia-
les maiores pariter & minores & obtemperantia ipſis
officia & inſuper ciuitatum defenſores quinque auri li-
brarum pœnam metuentes ſi hec cognoſcentes, non
adnunciauerint & ipſi ſacerdotibus, id eſt, aut Deo
amabil. epiſcopis aut ſanctiſ. metropolitis aut vniuſ-
cuiuſque diceſeos ſanctiſ. patriarchis, ſecundûm
ſuam cuique regionem, vt ipſi hc intelligentes ſecun-
dum quod antea definitum eſt, omnibus ſe opponant.
& poſtquam abeis is qui harum rerum conuictus fue-
rit, depoſitus fuerit, non curi ciuitatis aut officio eum
tradi curauerit, & glorioſiſſimus præfectus huius fe-
licis ciuitatis hæc cuſtodiet: ſi quidem in hac peccetur
regia noſtra ciuitate vnà cum obediente ipſi officio, ipſe
quidem indignationem noſtrã ſubueritus, ipſius autem
Hœreticis, & Man & Sam Titv. 178
officium decem librarum auri metuens pœnam.
6 Verm iſta quidem nos legiſlationis modo con-
fecimus. illud verô in confeſſo eſt, quia nobis quidem
conſecrata ſunt Deo, pro ſacerdotum ipſius honeſtate.
Si verô ipſi tranſgreſſi fuerint ea que ſunt ordinata, &
diſſimulent & non vindicent, ſed quadam videlicet hu-
manitate non laudabili capti fuerint, præter cœleſtes
pœnas habebunt & illinc condemnationem quæ illis
in ipſo Dei reprœſentabitur tribunali, quæ indecentem
diſſimulationem arguet & vindicabit. Si verô & ali-
quis ciuilium magiſtratuum maiorum aut minorum
officialiumaut defenſorum, aut cûm hac didicerit, non
indicauerit, aut cum vindicare liceret, neglexerit, aut
rem mercede prodiderit, ſciant, quod præter intermi-
natas à nobis pœnas, habebit & à maximo Deo noſtro
pœnam ſequentem, & obnoxius erit execrationibus
omnibus qu ſacris continentur libris.
7 5 Sicur autem hc nobis ob nihil aliud quâm ob
domini ſancita ſunt cultum, ſic & hoc addimus, vt in-
quifitiones cum ſumma diligentia fiant, & ne quis ca-
lumniator inſurgat in aliquos, aut falsô accuſaturus,
aut falſum teſtimonium laturus his de rebus. Sicut
enim ſacerdotibus ſi quid tale egerint, tales impoſui-
mus penas, ita & his qui calumniari ipſos tentarint,
ex cœlo & legibus noſtris pœnas imminere volumus,
ſi accuſatione cœpta, ſeu adnunciatione aut perſequi
noluerint, aut perſeuerare in huiuſmodi accuſationi-
bus non quiuerint D. PR. Non. Nou. CP. Iuſtiniano
..
DE HERETICIS, ET MANICHEIS
ET SAMARITIS.
V.
TITVLVS V.
e E quis exiſtimaret priuilegia ſuperioribus titulis data Ec-
e
A & elricis vel momaebti ad alis quain
ae elr iateatba ies pertinere, ſtatin inio huius tit.
conſtituitur vt alieni ab huiuſmodi priuilegiis ſint haretici. Nam &
eorum epiſcopos aut clericos hac ſibi nomina fals vindicare, & eo-
rum conuentus & conciliabula non eſſe Eccleſias, ſed quaſi Eccleſias,
l. 5. non curéés ſed ngacvéées, non baptiſmata, ſed parabaptiſ-
mata, l.8.l. 14. No.132 exiſtimari eſſe, ſed non eſſe. Et hareticis, l.1.
C. Tho eod. tit. adiungit ſchiſmaticos, recte. Nam & ſi haretici con-
tinuô nõ ſint qui diuertunt à cõmunionis vnitate, nec ſchiſma qui &
hic puoéou dicitur, hareſis ſit, plerumque tamen deſinit in hare-
ſim, vt de ſchiſmate Donatiſtarum ait l. 4. C. Th. ne ſac. bap-ite. Qua
ne hareſis vocaretur, appellationem ſchiſmatu praferebat. Sic legen-
dum. Et paule poſt. Ex geminatione baptiſmi contigiſſe vt hareſis ex
ſchiſmate naſceretur. Et de iiſdé D. Auguſtinus:in hareſim ſchiſma
verterunt. Definiuntur autem haretici l. ihuius tit. qui vel leui ar-
gumento deerrant à iudicio & tramite Catholica religionis, & nomé
habẽt à pertinaci ſpiritu & opinione ſingulari, dura frontis obſtinato
piaculo, vt Theodoſius loquitur No. de Iudæ. Sam. & her. Frons.
nim hareticori, frons non eſt. Additur ſpecialiter in hoc tit. de Ma-
nichais, quaſi inſignioribus hareticis, quos ad imam vſque ſcelerum
nequitiam perueniſſe ait l. 5. & incesta peruerſitate religionis nomi-
na lupanaribus quoque ignota vel pudenda committere, No. Valen-
tiniani de Manichais, qua ex D. Auguſtinilibris licet agnoſcere, &
Agathiæ hiſtoriæ lib.2. & Cyrilli Hieroſolymitani catech.6.Et Dio-
cletianus & Maximianus in Cod. Greg. velut noua inopinatãque
prodigia in hunc mundum de Perſica gente prodiiſſe Manichaos.
Additur & de Samaritis propter ſpeciales quaſdam constitutiones
Gracas qu de eis ſunt in hoc tit. ſicut inter Nou ſunt dua de Sama-
rits. Horum ſecta miſta eſt ex Iudaiſmo & paganiſmo. Manichai
ſunt ex Chriſtianiſmo ſecundum diuiſionem Epiphani Verum licet
variis hi omnes pnis adficiantur, tamen eis ſolennia ſepultura non
negantur l.9. Et ſubiecti tantum Romano Imperio hs pœnis ſubii-
ciuntur, non fœderati, velut Gotthi nominatim excepti l.12. quorum
plerique Arriani erantnec enim leges ciuiles exteros timent. CV1.
Qui in legem committit, priuilegium legis amittit. hoc
dicit cumauth. ſeq. SALYC.
1.Imppp. CONSTANTINVS, CONSTANTIVS&
CONSTANS Jad Gracillianum praf vrbi.
O....T .. r . l... ...IS
d ViL eo A, que contemplarione religio-
nis indulta ſunta, catholicæ tantum legis ob-
LAl L?, .1
ſeruatoribus prodeſſe oportet b. Hareticose
F 5 non