DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0241
e
à
377
quâm debui, agam condictione ſine cauſa, vt liberer. & hac ſunt
vera, niſi veniret in dubium computatum eſſet necne, & de hoc
eſſet tranſactum, vel ſententia lata. Not. ex hac l. quôd erronea
caleulatio etiam ſæpe facta non nocet: & eſt arg. quod erronea
confeſſio? ſpius repetita, poſſit reuocari, ſecundûm Bal-hic.
De poſtulando. Tit. vj.
378
placet, & quia & hic erat annalis:vt ff.de offic. prafect. Auguſtallj.
3. Tertij diſtinguunt, an velit in perpetuum interdicere, quod
poteſt, vt hic: an ad tempus quod non poteſt: ſed intra annum
tantum, vt ibi. arg infr. de iudic. authent.ad hac. 4. Tu dic ſecundûm
Ioan, quod ſententiando definitiuè præcedente accuſatione de
a Errorem calculi. idb
eſt, computationis, que
fiebat olim per lapillos,
qui dicuntur calculi,
(eo quod non impunè
pedibus calcantur. vnde
Perſius: Hunc Macrine
diem numera meliore la-
pillo. quia pro bono die
ponebant album lapil-
lum:pro malo nigrum)
Quãdoque ponitur pro
cognitione cauſ:vt in-
frà de iudi. l. rem non no-
uam in princ,3. Quan-
doque pro ſententia:vt
infre de appell. l. ſi actor.
quia lis calcatur. i ter-
minatur, ſecundumP.
b Constitutum eſt. ſi
veritas appareat:vt hîc,
& ffde offic. praſid L.illi-
citas. S. veritas. & ſuprà
de iur. & fact. igno. l. ſi
non. & l.error.
e Res. i. queſtiones
habitæ ſuper errore cõ-
putationis. AcCvRS.
dVel tranſactio. Sen-
tentia F ergo & tran-
ſactio finem imponit
queſtioni habitæ ſuper
errore computatronis,
etiã ſi hc ſententia vel
tranſactio non rectè fa-
ciat computationem:vt
hic dicit: & infr. de re
iudic. I. ij. Et ſic eſt
cõtrà ff qua ſentent ſine
appella. l.jj in prin. & S j
vbi dicit nõ valere ſen-
tentiã. Sol. diſtingue in
vtroque; vtrûm fuerit
expreſſa cauſa erroris,
vel non: vt primô non
teneat d, ſecundô ſic. &
hc bona. 2. Alij dicunt
quod hîe errauerunt
partes, ibi iudex. 3. Vel
tertiô diſtingue in ſen-
tétia, vt ibi dicit. Sed
in trãſactione dic quod
valet ſemper errore
ſublato de medio per
exceptionem vel repli-
cationem, vt in eo non
valeat tranſactio: vt ffſi
quis cau. l. ſed & ſi S. fi.
& ff.de fideiuſſor. l ſi quis
poſtquam.
e Condictio. ſine cau-
v nA.A
e Rrorem calculi a, ſiue
; ex vno cõtractu, ſiue ex
pluribus emerſerit, veri-
tati non afferre priudiciu ſepe
conſtitutum eſt : vnde rationes
etiam ſœpe computatas denuô
tractari 5 poſſe, ſi res iudicata
non ſunt, vel tranſactiod non
interuenit, explorati iuris eſt.
Sed & ſi per errorẽ calculi velut
debitam quantitatem, cûm eſſet
indebita, promiſiſti, condictioe
liberationis tibi competit. Dat.
VI. Ral. Mart. AA. Coss.
DE POST
TITVL
tA
Ds
(e
e
VLANDO.
VS VI.
Ecte ſequitur pacta & tranſactiones titulus de postulando. Nam ſi rem
pacto non decidant inter ſe partes, quid aliud ſupereſt, quam vt deſideria
ſua exponant apud iudicem per ſe vel per aduocatume & fuit eodem quo-
Ae que ordine in X II. Tabita praſcriptum, Rem ita ni pangunt, in comitio
aut in foro ante meridiem cauſam coniicito.i. agito. Poſtulat qui cauſam agit, & tue-
tur ſuam vel alienam, quod fit non litis contestatione tantum partibus præſentibus,
ſed & qualitercunque etiam aduerſario abſente, aut nullo aduerſario existente. Poſtu-
lationis enim nomen latiſſime patet. Fuit autem ſub hoc tit. propoſitum edictum pro-
hibitorium de his qui apud iudices poſtulare non poſſunt, quibus conſtitutiones addunt
etiam alios, putà non Chriſtianos l.vlt. & eos qui depecti ſunt partem litis quam
tuendam ſuſceperunt.l. 5. & qui ſunt ex numero iudicum, quos tamen olim non fuiſſe
prohibitos conſtat ex III. Epiſt. Plinij, & qui dati à iudice non inuenionti patronum,
pro eo postulare detrectant ſine cauſa. l.pen. CVIAC.
Sententia quæ definitum tempus
non continet, perpetuum habet effe-
ctumh d. Vel ſic: Remotus ab officio,
nunquam illud recuperat. BALD.
Vel ſic: Non appellans à ſententia
per quam prohibetur cauſas agere
non poteſt postulare. SALYC.
1. Imp. ANTONINVS A.
Artemidoro.
iii Vm à prefecto Egypti
Qe& perpetuô cauſas agere
prohibitus non appella
ueris; placitis f obtempera 8.
PP. III. Ral. Auguſt. Sabino II.
& Anulino Coss.
Etiam libertini poſſunt aduocare
ſi ſunt literis eruditi-h.dtext.BALD.
& SALYC.
I1. Imp. ALEXAND. A. Polidoro.
Ec cœterorum liberti, ne-
dum mei quidem, ſi ita ſunt
literis eruditi, vt patrocinia de-
ſiderantibus praſtare poſſint:
prohibentur id facere P. PP.
ſa: vt ffde condictio, ſine cau. l.iij. & infr. de condict. indebl ſi citra.
Non. Mart. Iuliano II. & Criſpi-
no COSS.
Iſtat eſt nota & h.d. Confeſſio vel
cautio facta ſub ſpe futuræ cauſe,
æquiparatur confeſſioni factæ ſpe fu-
turæ numerationis: & ideo poteſt in-
tra tempus constitutü exceptio oppo-
ni, & cautio condici. BA LD. Vel ſic:
Si occaſione ſalari ex cauſa mutui
promittatur: poteſt intra tempus legi-
tima exceptio non numeratæ pecuniæ
obiici, & liberatio condici. BALD.
III. Imp. GORDIANVS A.
Flauiano.
S ſub pecie honorarij quod
aduocato vſque ad certum
moduml deberi potuiſſet m,
eam quantitatem quam deſi-
derio tuo complecteris, te datu-
rum cauiſti *, & quaſi mutuam
pecuniam accepiſſes, eam te red-
diturum promiſiſti, nec tempo-
ris ſpatio 8 geſto negotio con-
ſenſum ac fidem accommodaſti:
aliquo delicto poteſt in
perpetuum:vt hîc, inter-
loquédo vſque ad tem-
pus ſuæ adminiſtratio-
nis:vt ibi. Item quod
dicit, prohibitus, dic ſci-
licet expreſsè. & tune
poterit in alia prouin-
cia poſtulare, niſi ex ea
cauſa ſit prohibitus,
qu irrogat infamiam:
vt ffeod. l.ex ea. vel ta-
cité, vt in cõdemnando
eum ex ea cauſa qu
irrogat infamiam: &
tunc ſi pena ſit perpe-
tua, perpetuô prohibi-
tus videtur: quia infa-
mis non poteſt poſtula-
re:vt ffeod.l.j. hoc edi-
cto. Si auté fuerit tem-
poralis: ſi quidem non
eſt aucta vel minura,
tranſacto tempore eui-
tat infamiam, idem ſi
fuerit aucta. idem ſi mi-
nuta: ſed cauſa cognita:
aliàs non, niſi finito
tempore communi, vr
habes hic, & ffeod l im-
perator. & de infamib.l.
quid ergoS. pœna. & de
re milita.l. qui cum vno.
S. ad tempus. & ffad leg.
Cornel. de fal. l. falſi.5.
ordine. & infrex quibus
cau infa. irro.l. & ſi ſe-
uerior.ACCVRS.
hJE caterorum.
Facere: nam &
adſidere poſſunt:vt ffde
offic. adſeſſol.j. ( Quid
autem b ſi non ſunt li-
teris eruditi? Reſp. idem
ſi factorum peritiam
habent:vt infr. de iudic.
l. penult. non tamen in-
ter aduocatos numera-
buntur:vt infr.tit, j lne-
21 e
mini & titiubemus.
S. nec de cætero. & ff. de
var. cogni. l. j. aduoca-
tos. ACCVRS.
Iſub ſpecie. J CASVS.
Si aduocato tuo ce.
aureos pro defenſione
tua dare cauiſti, cûm
pon oportuerat te dare
niſi centum:& ex cauſa
mutui recepiſſe confeſ-
ſus es, & te ſoluturum
promiſiſti: poſt cauſam finitam pœnitebat te tantum promiſiſſe:
& l. cum & ſoluta.
ts au ae-
DE POSTVLANDO.
Quia in iudiciis, de quorum initiis dixit ſuprà de edendo, & de in
ius vocan. ſunt neceſſarij aduocati, ideo de his dicit.
Crn d prasfedoe re ypiri, C a svvs, Praefectus à poſalatione
aliqué prohibuit, quia forté falſa aliqua allegauit, vel teſtes
ſubornauit: & non appellauit prohibitus, an iſte ab officio aduo-
cationis abſtinere debeat, quaritur? & Reſpon, quod ſic.
f Placitis. id eſt, ſententiæ, ſic dictæ, quia placet iudici.
gObtempera, vt & ff. de pœn. lminoris. in princ. & ſi non pareas
ſententiæ, punieris:vt ff-eod. lj. qui aduerſus, præſumitur f enim
tibi placuiſſe, cum nõ appellaſti:vt S vt lit. pend.l fin, & j de appell.
l. hi qui ad ciuil. & quom. & quan iudex. l. abeo. & de iuriſd. omnii
iudic l.j. & ſentent qua ſine cer quant.l fin, & de nupt l. ſi vt propo-
nis j.& argffad Maced l. ſi filius fam ij. Sed videtur 8 vltra an-
num prohibitionem non porrigi: vtff de pœn. l fin. quæ eſt contrà.
Sol. aliud in aduocatione, aliud in cteris operibus ſiue artibus,
que vitæ hominum ſunt neceſſari. Sed certé & aduocare eſt ne-
ceſſe: vt infrà tit. ij. l. laudabile. 2. Alij dicunt quod hic præfe-
ctus erat perpetuus:aliud autem in præſide annali, vt ibi. nec hocl liter.obligS multum. ACCVRS.
an ſi petat ce obſtet ſibi exceptio non numerat pecuniæ, quari-
tur? & Reſp quod ſic, ſi adhuc biennium uon currit. ante autem
& poſt biennium competere poteſt exceptio non numerat pecu-
niæ in id quod excedit. ſed poſt non, vt aduocatus probet. ſed
probabis tu cautionem in id quod excedit c aureos, exturpi cau-
ſa interceſſiſſe: & ſic ante & poſt biennium poſſe liberationem aut
cautionem in id quod excedit, condici manifeſtum eſt.
Not. ex hacl. & ad hoc ſemper allegatur, argumà çontrario ſen-
ſu literæ, quod temporis ſpatio geſto negotio conſenſus ac fides
adhibetur. & ſie eſt argumentum quod in chirographo poſt
biennium ſit naturalis obligatio propter conſenſum, quod eſt
valde notandum ſecundûm Bald. hie.
i Si ſub ſpecie. id eſt, occaſione..
le Honorarij. id eſt, ſalarij.
l Certum modum aeſtimandum ex cõſuetudine fori, & facun¬!
dia aduocati, & qualitate cauſœ:non tamen vltra centum aureos:
vt ff. de variis & extraordinari. cogn. l.jj, S in honorariis. & S. ſi cuie,
m Potuiſſet. Putà decem.1
n Quantitatem. putà viginti.
o JSpatio, ſ biennij hodie, licêt olim quinquennij: vt Inſt. de
a Com
à
377
quâm debui, agam condictione ſine cauſa, vt liberer. & hac ſunt
vera, niſi veniret in dubium computatum eſſet necne, & de hoc
eſſet tranſactum, vel ſententia lata. Not. ex hac l. quôd erronea
caleulatio etiam ſæpe facta non nocet: & eſt arg. quod erronea
confeſſio? ſpius repetita, poſſit reuocari, ſecundûm Bal-hic.
De poſtulando. Tit. vj.
378
placet, & quia & hic erat annalis:vt ff.de offic. prafect. Auguſtallj.
3. Tertij diſtinguunt, an velit in perpetuum interdicere, quod
poteſt, vt hic: an ad tempus quod non poteſt: ſed intra annum
tantum, vt ibi. arg infr. de iudic. authent.ad hac. 4. Tu dic ſecundûm
Ioan, quod ſententiando definitiuè præcedente accuſatione de
a Errorem calculi. idb
eſt, computationis, que
fiebat olim per lapillos,
qui dicuntur calculi,
(eo quod non impunè
pedibus calcantur. vnde
Perſius: Hunc Macrine
diem numera meliore la-
pillo. quia pro bono die
ponebant album lapil-
lum:pro malo nigrum)
Quãdoque ponitur pro
cognitione cauſ:vt in-
frà de iudi. l. rem non no-
uam in princ,3. Quan-
doque pro ſententia:vt
infre de appell. l. ſi actor.
quia lis calcatur. i ter-
minatur, ſecundumP.
b Constitutum eſt. ſi
veritas appareat:vt hîc,
& ffde offic. praſid L.illi-
citas. S. veritas. & ſuprà
de iur. & fact. igno. l. ſi
non. & l.error.
e Res. i. queſtiones
habitæ ſuper errore cõ-
putationis. AcCvRS.
dVel tranſactio. Sen-
tentia F ergo & tran-
ſactio finem imponit
queſtioni habitæ ſuper
errore computatronis,
etiã ſi hc ſententia vel
tranſactio non rectè fa-
ciat computationem:vt
hic dicit: & infr. de re
iudic. I. ij. Et ſic eſt
cõtrà ff qua ſentent ſine
appella. l.jj in prin. & S j
vbi dicit nõ valere ſen-
tentiã. Sol. diſtingue in
vtroque; vtrûm fuerit
expreſſa cauſa erroris,
vel non: vt primô non
teneat d, ſecundô ſic. &
hc bona. 2. Alij dicunt
quod hîe errauerunt
partes, ibi iudex. 3. Vel
tertiô diſtingue in ſen-
tétia, vt ibi dicit. Sed
in trãſactione dic quod
valet ſemper errore
ſublato de medio per
exceptionem vel repli-
cationem, vt in eo non
valeat tranſactio: vt ffſi
quis cau. l. ſed & ſi S. fi.
& ff.de fideiuſſor. l ſi quis
poſtquam.
e Condictio. ſine cau-
v nA.A
e Rrorem calculi a, ſiue
; ex vno cõtractu, ſiue ex
pluribus emerſerit, veri-
tati non afferre priudiciu ſepe
conſtitutum eſt : vnde rationes
etiam ſœpe computatas denuô
tractari 5 poſſe, ſi res iudicata
non ſunt, vel tranſactiod non
interuenit, explorati iuris eſt.
Sed & ſi per errorẽ calculi velut
debitam quantitatem, cûm eſſet
indebita, promiſiſti, condictioe
liberationis tibi competit. Dat.
VI. Ral. Mart. AA. Coss.
DE POST
TITVL
tA
Ds
(e
e
VLANDO.
VS VI.
Ecte ſequitur pacta & tranſactiones titulus de postulando. Nam ſi rem
pacto non decidant inter ſe partes, quid aliud ſupereſt, quam vt deſideria
ſua exponant apud iudicem per ſe vel per aduocatume & fuit eodem quo-
Ae que ordine in X II. Tabita praſcriptum, Rem ita ni pangunt, in comitio
aut in foro ante meridiem cauſam coniicito.i. agito. Poſtulat qui cauſam agit, & tue-
tur ſuam vel alienam, quod fit non litis contestatione tantum partibus præſentibus,
ſed & qualitercunque etiam aduerſario abſente, aut nullo aduerſario existente. Poſtu-
lationis enim nomen latiſſime patet. Fuit autem ſub hoc tit. propoſitum edictum pro-
hibitorium de his qui apud iudices poſtulare non poſſunt, quibus conſtitutiones addunt
etiam alios, putà non Chriſtianos l.vlt. & eos qui depecti ſunt partem litis quam
tuendam ſuſceperunt.l. 5. & qui ſunt ex numero iudicum, quos tamen olim non fuiſſe
prohibitos conſtat ex III. Epiſt. Plinij, & qui dati à iudice non inuenionti patronum,
pro eo postulare detrectant ſine cauſa. l.pen. CVIAC.
Sententia quæ definitum tempus
non continet, perpetuum habet effe-
ctumh d. Vel ſic: Remotus ab officio,
nunquam illud recuperat. BALD.
Vel ſic: Non appellans à ſententia
per quam prohibetur cauſas agere
non poteſt postulare. SALYC.
1. Imp. ANTONINVS A.
Artemidoro.
iii Vm à prefecto Egypti
Qe& perpetuô cauſas agere
prohibitus non appella
ueris; placitis f obtempera 8.
PP. III. Ral. Auguſt. Sabino II.
& Anulino Coss.
Etiam libertini poſſunt aduocare
ſi ſunt literis eruditi-h.dtext.BALD.
& SALYC.
I1. Imp. ALEXAND. A. Polidoro.
Ec cœterorum liberti, ne-
dum mei quidem, ſi ita ſunt
literis eruditi, vt patrocinia de-
ſiderantibus praſtare poſſint:
prohibentur id facere P. PP.
ſa: vt ffde condictio, ſine cau. l.iij. & infr. de condict. indebl ſi citra.
Non. Mart. Iuliano II. & Criſpi-
no COSS.
Iſtat eſt nota & h.d. Confeſſio vel
cautio facta ſub ſpe futuræ cauſe,
æquiparatur confeſſioni factæ ſpe fu-
turæ numerationis: & ideo poteſt in-
tra tempus constitutü exceptio oppo-
ni, & cautio condici. BA LD. Vel ſic:
Si occaſione ſalari ex cauſa mutui
promittatur: poteſt intra tempus legi-
tima exceptio non numeratæ pecuniæ
obiici, & liberatio condici. BALD.
III. Imp. GORDIANVS A.
Flauiano.
S ſub pecie honorarij quod
aduocato vſque ad certum
moduml deberi potuiſſet m,
eam quantitatem quam deſi-
derio tuo complecteris, te datu-
rum cauiſti *, & quaſi mutuam
pecuniam accepiſſes, eam te red-
diturum promiſiſti, nec tempo-
ris ſpatio 8 geſto negotio con-
ſenſum ac fidem accommodaſti:
aliquo delicto poteſt in
perpetuum:vt hîc, inter-
loquédo vſque ad tem-
pus ſuæ adminiſtratio-
nis:vt ibi. Item quod
dicit, prohibitus, dic ſci-
licet expreſsè. & tune
poterit in alia prouin-
cia poſtulare, niſi ex ea
cauſa ſit prohibitus,
qu irrogat infamiam:
vt ffeod. l.ex ea. vel ta-
cité, vt in cõdemnando
eum ex ea cauſa qu
irrogat infamiam: &
tunc ſi pena ſit perpe-
tua, perpetuô prohibi-
tus videtur: quia infa-
mis non poteſt poſtula-
re:vt ffeod.l.j. hoc edi-
cto. Si auté fuerit tem-
poralis: ſi quidem non
eſt aucta vel minura,
tranſacto tempore eui-
tat infamiam, idem ſi
fuerit aucta. idem ſi mi-
nuta: ſed cauſa cognita:
aliàs non, niſi finito
tempore communi, vr
habes hic, & ffeod l im-
perator. & de infamib.l.
quid ergoS. pœna. & de
re milita.l. qui cum vno.
S. ad tempus. & ffad leg.
Cornel. de fal. l. falſi.5.
ordine. & infrex quibus
cau infa. irro.l. & ſi ſe-
uerior.ACCVRS.
hJE caterorum.
Facere: nam &
adſidere poſſunt:vt ffde
offic. adſeſſol.j. ( Quid
autem b ſi non ſunt li-
teris eruditi? Reſp. idem
ſi factorum peritiam
habent:vt infr. de iudic.
l. penult. non tamen in-
ter aduocatos numera-
buntur:vt infr.tit, j lne-
21 e
mini & titiubemus.
S. nec de cætero. & ff. de
var. cogni. l. j. aduoca-
tos. ACCVRS.
Iſub ſpecie. J CASVS.
Si aduocato tuo ce.
aureos pro defenſione
tua dare cauiſti, cûm
pon oportuerat te dare
niſi centum:& ex cauſa
mutui recepiſſe confeſ-
ſus es, & te ſoluturum
promiſiſti: poſt cauſam finitam pœnitebat te tantum promiſiſſe:
& l. cum & ſoluta.
ts au ae-
DE POSTVLANDO.
Quia in iudiciis, de quorum initiis dixit ſuprà de edendo, & de in
ius vocan. ſunt neceſſarij aduocati, ideo de his dicit.
Crn d prasfedoe re ypiri, C a svvs, Praefectus à poſalatione
aliqué prohibuit, quia forté falſa aliqua allegauit, vel teſtes
ſubornauit: & non appellauit prohibitus, an iſte ab officio aduo-
cationis abſtinere debeat, quaritur? & Reſpon, quod ſic.
f Placitis. id eſt, ſententiæ, ſic dictæ, quia placet iudici.
gObtempera, vt & ff. de pœn. lminoris. in princ. & ſi non pareas
ſententiæ, punieris:vt ff-eod. lj. qui aduerſus, præſumitur f enim
tibi placuiſſe, cum nõ appellaſti:vt S vt lit. pend.l fin, & j de appell.
l. hi qui ad ciuil. & quom. & quan iudex. l. abeo. & de iuriſd. omnii
iudic l.j. & ſentent qua ſine cer quant.l fin, & de nupt l. ſi vt propo-
nis j.& argffad Maced l. ſi filius fam ij. Sed videtur 8 vltra an-
num prohibitionem non porrigi: vtff de pœn. l fin. quæ eſt contrà.
Sol. aliud in aduocatione, aliud in cteris operibus ſiue artibus,
que vitæ hominum ſunt neceſſari. Sed certé & aduocare eſt ne-
ceſſe: vt infrà tit. ij. l. laudabile. 2. Alij dicunt quod hic præfe-
ctus erat perpetuus:aliud autem in præſide annali, vt ibi. nec hocl liter.obligS multum. ACCVRS.
an ſi petat ce obſtet ſibi exceptio non numerat pecuniæ, quari-
tur? & Reſp quod ſic, ſi adhuc biennium uon currit. ante autem
& poſt biennium competere poteſt exceptio non numerat pecu-
niæ in id quod excedit. ſed poſt non, vt aduocatus probet. ſed
probabis tu cautionem in id quod excedit c aureos, exturpi cau-
ſa interceſſiſſe: & ſic ante & poſt biennium poſſe liberationem aut
cautionem in id quod excedit, condici manifeſtum eſt.
Not. ex hacl. & ad hoc ſemper allegatur, argumà çontrario ſen-
ſu literæ, quod temporis ſpatio geſto negotio conſenſus ac fides
adhibetur. & ſie eſt argumentum quod in chirographo poſt
biennium ſit naturalis obligatio propter conſenſum, quod eſt
valde notandum ſecundûm Bald. hie.
i Si ſub ſpecie. id eſt, occaſione..
le Honorarij. id eſt, ſalarij.
l Certum modum aeſtimandum ex cõſuetudine fori, & facun¬!
dia aduocati, & qualitate cauſœ:non tamen vltra centum aureos:
vt ff. de variis & extraordinari. cogn. l.jj, S in honorariis. & S. ſi cuie,
m Potuiſſet. Putà decem.1
n Quantitatem. putà viginti.
o JSpatio, ſ biennij hodie, licêt olim quinquennij: vt Inſt. de
a Com