Solamia.
al tamen vin-
dicta impoſita
qua, &c.
Manumltté-
da cauſe mul-
te minorlbus.
atrona,
479
Codicis Liber ſecundus.
T ſi minor CAevs. Ad itelllgéntlam caſus nota, quod mi-
nor zxann, manumittere non poteſt niſi ex cauſa probabi-
ta & approbata in concilio Pone ergo, ſi mulier minor
à Sticho manumiſit eum, an per beneficium reſti-
tutionis eam libertatem rouocare poſſit, quaritur? & dicitur
quod nõ. & quod dleit,
neque obtentu, &c. dic de
quo magis videtur quã
per act. de dolo. ſed ve
damnum quod paſſa eſt
eum manumittendo à
manumiſſo vt ſibi re-
ſarciatur, actione de do-
le conſequetur.
a Viginti annis dümo-
do exceſſerit infantiã:vt
de manu. vin l-pupillus.
Circumſcripta. pro-
miſit multa, nec ſoluit
poſtea. Acevrs.
t 5 In concilio. i. cauſa
probata, qu sut mul-
tæ: vt Inſtit. qui manu-
mitt non poſ.S. eadem.
dV Nec obtentu. de quo
magis videtur.
e Conſuli. actione de
dolo, vel in factuimr vt
S. proxi.l dixi.
Vos retrahi.J Cas.
Si minor xx. ann.
cauſa apud concilium
non probata ſeruu ſuu
manumiſerit: ipſo iure
manumiſſio impediente
lege lia Sentia nõ te-
net:vnde neque reſtitu-
tione opus eſt. ſi autem
cauſa cognita& probata
libertas data eſt, per in
integ. reſtit. reuocari nõ
poteſt. ſi autem culpa
vel fraude liberti cura-
toris ſui manumiſit:dã-
num quod paſſus eſt ab
eo, per iudicem vt re-
ſarciatur conſequetur.
quod ſi fraus eius aperta
Semel cauſa
robata, liber-
tas data non
teuocatur.
fuerit, grauius procedet
contra eum, corporalem
ei pœnain infligendo.
f j Ipſo iure. quia lex
Alia Sentia impedit li-
bertatem: vt Inſtit. qui
manu non poſ.. eadem.
gJ Non poteſt. ſemel
enim cauſa approbata
ſiue vera ſiue falſa, li-
bertas prſtita non re-
tractatur: vt Inſtit. qui
manu non poſ S ſemel.
hS Liberti. i. hic manu-
miſſus dum ſeruus fuit
curabat veſtra negotia,
Honoia.
t.
& male: nune tenetur
forte actione de dolo.
argum ff.de dolo.l. & ele-
ganter. in prin, argum. ff.
de oſfic praſil. fin. 2. Vel
dic quod quidam liber-
tus alius, & curator
ruus, pradicta de ſeruo
paſſus eſt eum facere,
vel fortè etiam dolose
minorem ad ea facien-
da induxit. & pro hoc j.
de admi tut.l ſi liborti.
i Dubitaturus preſes.
t1.Imp Go. A. Solona.J
vT ſi minor viginti annis?,
vt allegas, conſtituta ſeruu
tuum ab eo circunſcripta in
concilio s manumiſiſti: tamen
vindict impoſitio , qua liber-
tas iuſta munitur, nec obtentud
quidem tatis reſcindi poteſt.
indemnitati verô tuæ à manu-
miſſo ſcilicèt ſarcienda, ab eo
cuius iuriſdictio eſt, quatenus
iuris ratio permittit, conſuli e
debet. PP. VI.Id. Mart. Gordiano
A. II. & Pompeiano Coss.
Quod eſt nullum, non reſcindi-
tur per reſtitutionẽ in integrã. Item
ineptè petitur reſtitutio in integri
ſuper eo quod nullum eſt. Item re-
ſarcitio damni, & punitio criminis
poſſunt procedere ex eadem in-
ſtantia. BALD. Vel fic: Libertas
praſtita à minore cauſa non pro-
bata, non valet ipſo iure: ea verὸ
probata valet, nec reſtituitur: ſed
contra manumiſſum vel doloſum
curatorem agit. SALYC.
II1. Impp. VALERIAN. & GALLIEN.
AA. Marthona & Sabillinæ.
Vos retrahi in ſeruitutem
poſtulatis, ſi non in conci-
lio cauſa cognita, cum minores
annis viginti fuiſſetis, manumi-
ſiſtis:non per in integrum reſti-
tutionem, ſed ipſo * iure f per-
ſequi poreſtis. Quôd ſi probata
cauſa libertas praeſtita eſt: reſti-
tutio in integrum, contra liber-
tatẽ locum habere non poteſts.
Si tamen in ea re, culpa ſeu frau-
de liberti h, eiuſdémque çura-
toris, ratio veſtra læſa ſi, ſarciri
damnum abeo, qui hoc intulit,
dubitaturus i etiã grauiorem
executionem l adhibere, ſi quid
tam aperta fraude commiſſum
eſt, vt puniendum in liberto cri-
men deprehendatur m. PPVIII.
Ral. Octob. Seculare II. & Do-
nato Coss.
Conra ſentẽtiam libertatis pro-
cedit appellatioſed non in integri
reſtitutie. BALD. Vel ſic: Aduer-
sus ſententiam in cauſa liberali
declaratorie latam minor non re-
ſtituitur, ſed appellatur. SALYC.
IV. Impp. DIOCLET. & MAxIM. AA.
& CC. Taciano. *
N iudicio de liberali cauſa sẽ-
tentiam pro libertate latã,
nequidem prœrogatiua minoris
ætatis ſine appellatione e poſſe
reſcindi, ambigi non poteſt. Dat.
VI. Id. Ia. ipſis AA. V. & IV. Cos.
SI ADVERSVS TRANSACTIONEM, VEL
diuiſionem in integrum minor reſtitui velit.
TITVLVS
l.
E
XXVI.
Lacet etiam reſtitui minorem in integrm cau ſa cognita, ſi forte cum
aduerſario ſuo inconſulte tranſegerit tutore vel curatore auctore, vel ſi
cum coherede aut ſocio diuiſionem fecerit. l pen. j. comdiuid. Tran-
l ſactioni diuiſio ſubiicitur, quaſi ſpecies generi, quia diuiſio plerumque
fit tranſigendi caaſa, & tranſactionem Graci hoc loco àaapr iouer vocant, quaſi fi
nem y conſummationem negoti. CvIaC.
Minore reſtituto contra tranſa-
ctinnem vel diuiſionem, reſtituitur
auerſarius ad veterem actionem.
BALD. Vel ſic: Minor aduerſus
tranſactionem vel diuiſionem po-
teſt reſtitui, quo reſtituto, aduerſa-
rius eius in priſtinum ſtatum re-
ponitur.SALYC.
1. Impp. SEVERVS, & ANTONIN.
AA. Antonio.
Vm in integrum pupilla
reſtituta, reſcindi tranſa-
ctionem vel diuiſionem pla-
e Grauiorem. id eſt, ſi deprehenſum erit quôd ille libertus
commiſerit dolum.
l Exocutionem duplici ergo ratione punitur: quia idem eſt li-
bertus & curator.
m Deprehendatur. in porſona vel arbitrio iudicis: ſed in rebus
non poteſt.
VN iudicio.J CAsvS. Si minor aliquem de poſſeſſione libertatis
in ſeruiturem reuocare voluerit, dicendo eum eſſe ſeruum
ſuum, & pro libertate ſententia data eſt: an aduerſus eam ſi pe-
tat reſtitui, audiendus ſit, quœritur?& dicitur quod non,
cuit:tu quoque P actionib, quas
pridem habuiſti, vteris . PP.
XV.Xal. Apri. Sirmij, CC. Coss.
Per reſtitutionem actio eliſa ro-
boratur aduerſario:vel denu ori-
tur ſi prima erat ipſo iure extin-
cta BALD.
11. Impp. DIOCLET. & MAXIM.AA.
& CC. Hymnoda.f
I ex perſona minorum in in-
tegrum reſtitutio aduerſus
tranſactumr propter ætatis au¬¬
xilium imploretur?: tibi quo-
actione, vt hîc.BART.
S
præſes prouinci curabit: non
ne tutore nulla ſit, cum eo ſtutore valeat: ſed reſtituitur. (Idem
in adulto habente curatorem:vt S. de in integ. reſti. mi. l. iij.) an
qu non d poterat alienari ſine decreto: & tunc ipſo iure nulla e fata, valet,
fit ſine decreto:licet interuenerit tutor vel curator:vt j.de prad. ſed tamen re
in lnon ſolum. ffde tranſact. l cum hi. S ſed cum lis.
Sed arg contrà ffde rebus eorum. l.aii. S idémque erit.
ADDITIO. Dic quôd aliud in ſententia, vr ibi:aliud in tranſ-
Iex perſona. JTranſactum aliàs tranſactionem.
ſJImploretur.vt non dent promiſſa, vel dicvt
480
n Pro libertate. competente, non competitura. & ſie non
eſt contrà S.eo.lj-hac enim eſt liberalis cauſa, ibi non nã petl-
tur ibi vt detur libertas. ff de iudic. l. qui ſe. & argffde mil ſi ex
cauſa in fi. & lſeq& ll verum.Sj & i, & ffade dolol. ſi dolo.infin. S
o Sine appellatione poteſt ergo appellari in cauſa liberali. pea
lege lla
ientia Cuiae.
lApell.:
xſfde appal l’iuad. tet ia eu
a r dli.
SI ADVERSVS
tranſactionem vel di-
uiſionem inintegrum
minor reſtitui velit.
In hec tit, vnum eſt iu-
dicii, vna ſpecies, de qua
actum eſt pacto velAqui-
llana ſtipulat interpoſita.
Reſcinditur tranſactio, &
reſtituitur priſtinum lu-
dicium, ſi Aquilſtipulat.
interuenerit, vel ſi past
duntaxat côtra exceptio-
nẽ tranſactionis actori d¬
tur replicatio. CviAc.
CVn in integr, Ca-
s vS. Minor fundum
petiit, & trãſegit aduer-
ſus tranſactionem. vule
reſtitui an eo nomine
reſtituto, reſtituatur
maior ad actionem pri-
ſtinã, quæritur? & reſp.
quôd ſic. & expone ver-
ba ibi,tu quoque, tu ſcil.
qui cum eo tranſegiſti.
vel dic, tu. id oſt, tu pu-
pilla. & ſie die caſuml.
ſequent. A pupilla fun-
dum quis petiit, & tran-
ſegit. ſi aduerſus tranſa-
ctionẽ reſtituitur minor
in integrû, an ad actio-
nem reſtituatur maior?
Et ſi minor excipiat de
pacto de non petendo,
replicabit maior, quod
fides ei ſeruanda non
eſt, qui fidem ſeruare
noluit. Si autem inter-
uenit ſtipulatio Aqui-
liana & acceptilati, ad t Notant ln-
priſtinum ius reſtitue-terpretes ad
tur iudicis officio. hune titulum
pJ Tu quoque. i. tu pu- prohibitum
pilla impetrata in inte- vendere aut.
grû reſtitutione L. Vel peruetan
dic tu, qui cunea trãſ-bibitidiuide-
egiſti. & ſecundûm re. diuiſio
hoc eſt contrà. ff de mi. enim vicen
lcum minor. hîc ha- emptionis
bebat actionem b ad- ſuſtinet vide
1... Tiraqadlſor.
uerſus pupillam à pri¬ nel. Gisnnv 6.
mordio, qua modo po¬ b Actioné ad
terit vti contrà mino¬ rẽ immobilem
rem:ibinon. 2. Vel die: competentem
ve j l proxima Accvts. poeaiai
3. ADDIT IO. Tu dic ſine decreto
quod aduerſarius nõ re¬ hine colligit
ſtituitur niſi ad actioné & multis pro-
illam in qua lae ſus erat bainrert
per ilum actum contra lu de der
quem petita eſt reſtitu¬ e 1¬
tio. ſecus ſi ſuam actio-
nem aliàs amiſerat:vt in
contrario. RT.
q Vieris. Diſtingue a, Trnſactie
fiat tranſactio ſuper re minoris ſuper
quam petebat minor re qua potel
quæ poterat alienari ſi-alienari ſine
ine
ne decreto, vt tunc ſi- decreto,
tutore facta
ipſo iure non
valet, ci tuto-
* al. Titiana
all Tasipan.
t Tornada.
ſtituitur mi-
nOr. A.
d Tranſactio
facta ab adul
to curatorei
habente, a
quomodo t
Slproxi. lear.
aJ Repliea
al tamen vin-
dicta impoſita
qua, &c.
Manumltté-
da cauſe mul-
te minorlbus.
atrona,
479
Codicis Liber ſecundus.
T ſi minor CAevs. Ad itelllgéntlam caſus nota, quod mi-
nor zxann, manumittere non poteſt niſi ex cauſa probabi-
ta & approbata in concilio Pone ergo, ſi mulier minor
à Sticho manumiſit eum, an per beneficium reſti-
tutionis eam libertatem rouocare poſſit, quaritur? & dicitur
quod nõ. & quod dleit,
neque obtentu, &c. dic de
quo magis videtur quã
per act. de dolo. ſed ve
damnum quod paſſa eſt
eum manumittendo à
manumiſſo vt ſibi re-
ſarciatur, actione de do-
le conſequetur.
a Viginti annis dümo-
do exceſſerit infantiã:vt
de manu. vin l-pupillus.
Circumſcripta. pro-
miſit multa, nec ſoluit
poſtea. Acevrs.
t 5 In concilio. i. cauſa
probata, qu sut mul-
tæ: vt Inſtit. qui manu-
mitt non poſ.S. eadem.
dV Nec obtentu. de quo
magis videtur.
e Conſuli. actione de
dolo, vel in factuimr vt
S. proxi.l dixi.
Vos retrahi.J Cas.
Si minor xx. ann.
cauſa apud concilium
non probata ſeruu ſuu
manumiſerit: ipſo iure
manumiſſio impediente
lege lia Sentia nõ te-
net:vnde neque reſtitu-
tione opus eſt. ſi autem
cauſa cognita& probata
libertas data eſt, per in
integ. reſtit. reuocari nõ
poteſt. ſi autem culpa
vel fraude liberti cura-
toris ſui manumiſit:dã-
num quod paſſus eſt ab
eo, per iudicem vt re-
ſarciatur conſequetur.
quod ſi fraus eius aperta
Semel cauſa
robata, liber-
tas data non
teuocatur.
fuerit, grauius procedet
contra eum, corporalem
ei pœnain infligendo.
f j Ipſo iure. quia lex
Alia Sentia impedit li-
bertatem: vt Inſtit. qui
manu non poſ.. eadem.
gJ Non poteſt. ſemel
enim cauſa approbata
ſiue vera ſiue falſa, li-
bertas prſtita non re-
tractatur: vt Inſtit. qui
manu non poſ S ſemel.
hS Liberti. i. hic manu-
miſſus dum ſeruus fuit
curabat veſtra negotia,
Honoia.
t.
& male: nune tenetur
forte actione de dolo.
argum ff.de dolo.l. & ele-
ganter. in prin, argum. ff.
de oſfic praſil. fin. 2. Vel
dic quod quidam liber-
tus alius, & curator
ruus, pradicta de ſeruo
paſſus eſt eum facere,
vel fortè etiam dolose
minorem ad ea facien-
da induxit. & pro hoc j.
de admi tut.l ſi liborti.
i Dubitaturus preſes.
t1.Imp Go. A. Solona.J
vT ſi minor viginti annis?,
vt allegas, conſtituta ſeruu
tuum ab eo circunſcripta in
concilio s manumiſiſti: tamen
vindict impoſitio , qua liber-
tas iuſta munitur, nec obtentud
quidem tatis reſcindi poteſt.
indemnitati verô tuæ à manu-
miſſo ſcilicèt ſarcienda, ab eo
cuius iuriſdictio eſt, quatenus
iuris ratio permittit, conſuli e
debet. PP. VI.Id. Mart. Gordiano
A. II. & Pompeiano Coss.
Quod eſt nullum, non reſcindi-
tur per reſtitutionẽ in integrã. Item
ineptè petitur reſtitutio in integri
ſuper eo quod nullum eſt. Item re-
ſarcitio damni, & punitio criminis
poſſunt procedere ex eadem in-
ſtantia. BALD. Vel fic: Libertas
praſtita à minore cauſa non pro-
bata, non valet ipſo iure: ea verὸ
probata valet, nec reſtituitur: ſed
contra manumiſſum vel doloſum
curatorem agit. SALYC.
II1. Impp. VALERIAN. & GALLIEN.
AA. Marthona & Sabillinæ.
Vos retrahi in ſeruitutem
poſtulatis, ſi non in conci-
lio cauſa cognita, cum minores
annis viginti fuiſſetis, manumi-
ſiſtis:non per in integrum reſti-
tutionem, ſed ipſo * iure f per-
ſequi poreſtis. Quôd ſi probata
cauſa libertas praeſtita eſt: reſti-
tutio in integrum, contra liber-
tatẽ locum habere non poteſts.
Si tamen in ea re, culpa ſeu frau-
de liberti h, eiuſdémque çura-
toris, ratio veſtra læſa ſi, ſarciri
damnum abeo, qui hoc intulit,
dubitaturus i etiã grauiorem
executionem l adhibere, ſi quid
tam aperta fraude commiſſum
eſt, vt puniendum in liberto cri-
men deprehendatur m. PPVIII.
Ral. Octob. Seculare II. & Do-
nato Coss.
Conra ſentẽtiam libertatis pro-
cedit appellatioſed non in integri
reſtitutie. BALD. Vel ſic: Aduer-
sus ſententiam in cauſa liberali
declaratorie latam minor non re-
ſtituitur, ſed appellatur. SALYC.
IV. Impp. DIOCLET. & MAxIM. AA.
& CC. Taciano. *
N iudicio de liberali cauſa sẽ-
tentiam pro libertate latã,
nequidem prœrogatiua minoris
ætatis ſine appellatione e poſſe
reſcindi, ambigi non poteſt. Dat.
VI. Id. Ia. ipſis AA. V. & IV. Cos.
SI ADVERSVS TRANSACTIONEM, VEL
diuiſionem in integrum minor reſtitui velit.
TITVLVS
l.
E
XXVI.
Lacet etiam reſtitui minorem in integrm cau ſa cognita, ſi forte cum
aduerſario ſuo inconſulte tranſegerit tutore vel curatore auctore, vel ſi
cum coherede aut ſocio diuiſionem fecerit. l pen. j. comdiuid. Tran-
l ſactioni diuiſio ſubiicitur, quaſi ſpecies generi, quia diuiſio plerumque
fit tranſigendi caaſa, & tranſactionem Graci hoc loco àaapr iouer vocant, quaſi fi
nem y conſummationem negoti. CvIaC.
Minore reſtituto contra tranſa-
ctinnem vel diuiſionem, reſtituitur
auerſarius ad veterem actionem.
BALD. Vel ſic: Minor aduerſus
tranſactionem vel diuiſionem po-
teſt reſtitui, quo reſtituto, aduerſa-
rius eius in priſtinum ſtatum re-
ponitur.SALYC.
1. Impp. SEVERVS, & ANTONIN.
AA. Antonio.
Vm in integrum pupilla
reſtituta, reſcindi tranſa-
ctionem vel diuiſionem pla-
e Grauiorem. id eſt, ſi deprehenſum erit quôd ille libertus
commiſerit dolum.
l Exocutionem duplici ergo ratione punitur: quia idem eſt li-
bertus & curator.
m Deprehendatur. in porſona vel arbitrio iudicis: ſed in rebus
non poteſt.
VN iudicio.J CAsvS. Si minor aliquem de poſſeſſione libertatis
in ſeruiturem reuocare voluerit, dicendo eum eſſe ſeruum
ſuum, & pro libertate ſententia data eſt: an aduerſus eam ſi pe-
tat reſtitui, audiendus ſit, quœritur?& dicitur quod non,
cuit:tu quoque P actionib, quas
pridem habuiſti, vteris . PP.
XV.Xal. Apri. Sirmij, CC. Coss.
Per reſtitutionem actio eliſa ro-
boratur aduerſario:vel denu ori-
tur ſi prima erat ipſo iure extin-
cta BALD.
11. Impp. DIOCLET. & MAXIM.AA.
& CC. Hymnoda.f
I ex perſona minorum in in-
tegrum reſtitutio aduerſus
tranſactumr propter ætatis au¬¬
xilium imploretur?: tibi quo-
actione, vt hîc.BART.
S
præſes prouinci curabit: non
ne tutore nulla ſit, cum eo ſtutore valeat: ſed reſtituitur. (Idem
in adulto habente curatorem:vt S. de in integ. reſti. mi. l. iij.) an
qu non d poterat alienari ſine decreto: & tunc ipſo iure nulla e fata, valet,
fit ſine decreto:licet interuenerit tutor vel curator:vt j.de prad. ſed tamen re
in lnon ſolum. ffde tranſact. l cum hi. S ſed cum lis.
Sed arg contrà ffde rebus eorum. l.aii. S idémque erit.
ADDITIO. Dic quôd aliud in ſententia, vr ibi:aliud in tranſ-
Iex perſona. JTranſactum aliàs tranſactionem.
ſJImploretur.vt non dent promiſſa, vel dicvt
480
n Pro libertate. competente, non competitura. & ſie non
eſt contrà S.eo.lj-hac enim eſt liberalis cauſa, ibi non nã petl-
tur ibi vt detur libertas. ff de iudic. l. qui ſe. & argffde mil ſi ex
cauſa in fi. & lſeq& ll verum.Sj & i, & ffade dolol. ſi dolo.infin. S
o Sine appellatione poteſt ergo appellari in cauſa liberali. pea
lege lla
ientia Cuiae.
lApell.:
xſfde appal l’iuad. tet ia eu
a r dli.
SI ADVERSVS
tranſactionem vel di-
uiſionem inintegrum
minor reſtitui velit.
In hec tit, vnum eſt iu-
dicii, vna ſpecies, de qua
actum eſt pacto velAqui-
llana ſtipulat interpoſita.
Reſcinditur tranſactio, &
reſtituitur priſtinum lu-
dicium, ſi Aquilſtipulat.
interuenerit, vel ſi past
duntaxat côtra exceptio-
nẽ tranſactionis actori d¬
tur replicatio. CviAc.
CVn in integr, Ca-
s vS. Minor fundum
petiit, & trãſegit aduer-
ſus tranſactionem. vule
reſtitui an eo nomine
reſtituto, reſtituatur
maior ad actionem pri-
ſtinã, quæritur? & reſp.
quôd ſic. & expone ver-
ba ibi,tu quoque, tu ſcil.
qui cum eo tranſegiſti.
vel dic, tu. id oſt, tu pu-
pilla. & ſie die caſuml.
ſequent. A pupilla fun-
dum quis petiit, & tran-
ſegit. ſi aduerſus tranſa-
ctionẽ reſtituitur minor
in integrû, an ad actio-
nem reſtituatur maior?
Et ſi minor excipiat de
pacto de non petendo,
replicabit maior, quod
fides ei ſeruanda non
eſt, qui fidem ſeruare
noluit. Si autem inter-
uenit ſtipulatio Aqui-
liana & acceptilati, ad t Notant ln-
priſtinum ius reſtitue-terpretes ad
tur iudicis officio. hune titulum
pJ Tu quoque. i. tu pu- prohibitum
pilla impetrata in inte- vendere aut.
grû reſtitutione L. Vel peruetan
dic tu, qui cunea trãſ-bibitidiuide-
egiſti. & ſecundûm re. diuiſio
hoc eſt contrà. ff de mi. enim vicen
lcum minor. hîc ha- emptionis
bebat actionem b ad- ſuſtinet vide
1... Tiraqadlſor.
uerſus pupillam à pri¬ nel. Gisnnv 6.
mordio, qua modo po¬ b Actioné ad
terit vti contrà mino¬ rẽ immobilem
rem:ibinon. 2. Vel die: competentem
ve j l proxima Accvts. poeaiai
3. ADDIT IO. Tu dic ſine decreto
quod aduerſarius nõ re¬ hine colligit
ſtituitur niſi ad actioné & multis pro-
illam in qua lae ſus erat bainrert
per ilum actum contra lu de der
quem petita eſt reſtitu¬ e 1¬
tio. ſecus ſi ſuam actio-
nem aliàs amiſerat:vt in
contrario. RT.
q Vieris. Diſtingue a, Trnſactie
fiat tranſactio ſuper re minoris ſuper
quam petebat minor re qua potel
quæ poterat alienari ſi-alienari ſine
ine
ne decreto, vt tunc ſi- decreto,
tutore facta
ipſo iure non
valet, ci tuto-
* al. Titiana
all Tasipan.
t Tornada.
ſtituitur mi-
nOr. A.
d Tranſactio
facta ab adul
to curatorei
habente, a
quomodo t
Slproxi. lear.
aJ Repliea