DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0371
637 Quando liceat vnicuiq &c. Tit.
a Iudici. prædicto ſci-
licet procuratori. 2.Vel
dic alij qui ſe intromit-
teret de hoc.
Existimationis. id
eſt, famæ.
c Officio. i. officiali.
d Eiſcrimen. id eſt,
periculum ſi faciat con-
tra id quod debet.
Ominicis.JCASVS.
ſe inooni. Dſi elonus prin-
bus manuſer- cipis cum alio colono
vnde vehemẽ- iuſdé cauſam habeat,
ter erare os quis cognoſcere de-
erant lege beat, quaritur? Reſp.
te rationalem quod nõ aperit coram
ſummaru quo: tudic quod co-
Adde, id eſ ram prefectonon duces
oerrer vel prapoſiti ſacrorum
iian dieitur limitum, vel praſes
procurator prouinciæ cognoſcant.
ſumma rei, in ſecus ſi priuatus cum
I. vlt infrà ſi colono principis vel
proprer. tl ſeruo crediderit liti-
ſcripta adeam, gandum. & hoc eſt quod
ſubiungit lex ſequens.
e JTuam. ô præfecte.
& hoc quando inter ſe:
ſi autem litigent cum
riuatis, tune ſerua
infrà l.proxi.
f Limitum. al. mili-
tum.
vVm allquid.)Ca-
CIrs un colo-
nus principis vel ſeruus
aduerſus priuatum ali-
quod delictum commi-
ſerit: quis cognoſcere
debeat, queritur? Reſp.
quod preſes vna cum
procuratore Cæſaris. &
ſi crimen aduerſus eum
robatum fuerit, prout
leges dieunt, priuatur.
g Vel procuratore.
vel, pro id eſt, idé habes
ſuprà ſi aduerſus fiſc.ij.
h Exoratur. id eſt,
aperiatur in ipſum.
Sed videtur iudex
comes rerum priuata-
rumevt ſuprà eo. ſi quis.
quæ eſt contra. Sol. ibi
ciuiliter, hîc criminali-
ter conuenitur colonus:
vt infi.eo. l. nullum.2. Vel
ibi inter ſe:vt & in l. do-
minicis. 3 Vel ibi comes
pro procuratore Cſa-
ris ponitur.
Niuerſi. ICCSvvs. Si
procurator princi-
pis vel actor contume-
liam vel iniuriam ali-
cui intulit: qui iniuriam
paſſus eſt, querimoniam
ſuam coram prfecto
vel preſide prouinciæ
proponere non dubitet.
& ſi contra eum proba-
tum fuerit, igne con-
cremetur.
iNon dubitet. ſimilis
ehortatio infrà de fa-
moſis libel.l.j.
e Et edicimus. id eſt,
reneraliter dicimus.
Vllum.J CASVS.
Si officium pro-
curatoris Cæſaris exa-
ctioni tributorum vel
chartis deſeruiens, quia
erat tabellio aliquis,
cauſam pecuniariã ha-
beat: quis cognoſcere
debeat, quæritur? Reſp.
Cuiac.
al. in-
exerceatur.
a Vel, pro id
eil.
* CT. 10.4.1.
tribuitur hæc
lex Conſtanti-
no.
rum priuatarum referri oportet:
ne & iudici ? exiſtimationis &
officio eius ſalutis diſcrimen d
immineat. Dat. Ral. Febr. * Coss.
De quaſtionibus vertentibus inter
dominicos & patrimoniales colonos
cognoſcit prafectus, id eſt, procurator
Caſaris. SALYC.
VII. Idem A. ad Bulephorum Rationa-
lem ſumma rei.
Ominicis colonis & pa-
trimonialibus grauitatem
tuam cenſemus diſceptatricem
eſſe debere. Duces enim & præ-
poſitos limitum f & caſtrorum,
& rectores prouinciarum, euo-
candis & arceſſendis colonis ab-
ſtinere oportet. D.XVI. Ralend.
Mart. Licinio * Coss.
Leges præcedentes loquuntur in
cauſa ciuili, ista in criminali: &
vult quod colonus principis in cauſa
criminali conueniatur coram præſide,
præſente tamen procuratore Cſaris.
PAVL. DE CASTR.
VIII. Imp. CONSTANTINVS A.
ad Taurum P. P.
Vm aliquid colonus aut
ſeruus rei priuate noſtræ
contra diſciplinam publicam ad-
ſeratur perpetrare, ad iudicium
rectoris prouincie venire cogen-
dus eſt: ſic videlicet, vt præſente
Rationali vel procuratore 6 do-
mus noſtræ inter eum & accu-
ſatorem cauſa tractetur: & ſi fa-
cinus fuerit approbatum, iure
ſeueritas exeratur h f. Dat.V.
No. Mart. Sirmij, Arbitione &
Lolliano COSS.
Familiares principis debent ſe
abstinere ab iniuriis prouincialibus
inferendis: alias igne concremantur.
SALVC. Vel ſie: Hic punitur
procurator Caſaris magna pœna, ſi
faciat concuſſiones indebitas. PAVL.
DE CASTR.
IX. Impp. VALENTIN. * & VALENS
AA. ad Philippum vicarium vrbis.
Niuerſi fiduciam gerant, vt
ſi quis eorum ab actore re-
rum priuatarum noſtrarum ſiue
à procuratore vexatus fuerit in-
iuriis, ſuper eius contumeliis vel
deprdationibus deferre queri-
moniam ſinceritati tuæ, vel re-
ctori prouinci non dubitet ,
& ad publicæ ſententiam vindi-
ctæ ſine aliqua trepidatione con-
uolare. quæ res cum fuerit cer-
tis f probationibus declarata,
ſancimus & edicimus *, vt ſi in
prouincialem * hanc audaciam
quiſquam moliri auſus fuerit,
ublice viuus concremetur. Dat.
III. Non. Iul. Heracliæ, Valenti-
niano & Valente AA. Coss.
Officiales procuratoris Caſaris in
cauſa ciuili debent conueniri coram
ipſo procuratore: ſed in cauſa cri-
minali coram prſide. PAVL. DE
CASTR.
x. Imppp. GRATIANVS, VALENTIN. &
THEOD.AAA, ad Polemium P.F.P.
Vllum ex ofſiciol Rationa-
Nis qut exactioni vel chartis
inſeruiat, in aliud iudicium ad-
duci oportet m: niſi forte cuiuſ-
piam capnt accuſatio legibus in-
ſtitura pulſauerit. DatIII. Ral.
Maij, Arcad, & Bautone Coss.
Colonus vel inquilinus, ſeu ſeruus
rerum priuatarum principis, in cauſa
ciuili vel criminali conuenitur coram.
procuratre Cæſaris. SALYC.
x1. Impp. THEOD. & VALENTIN. AA.
Artaxi præpoſito ſacri cubiculi.
Ac lege ſancimus, vt ſiue
Haar domorum noſtarun
colonus, inquilinuſve P aut ſer-
uus, ſiue pulſetur ab aliquo ſu-
per criminali ſeu ciuili negotio:
non alterius quam tui culminis
ac viri ſpectabilis comitis domo-
rum petatur examen P: nullius
allegatione ſuper fori præſcri-
ptione penitus admittenda. Dat.
V. Id. April. *
QVANDO LICEAT VNICVIQVE SINE
iudice ſe vindicare, vel publicam deuotionem.
TITVL V
s XXVII.
Vod dixit tit.5. neminem ſibi ius dicere. & titulis ſuperioribus adeundum
eſſe iudicem competentem, id aliquando non ſeruari hoc tit, oſtendit. nam
& ſeipſum vlciſci licet, non adito iudice, ſibique ius dicere aduerſus ob-
ſeſſorem viarum, & aduerſus furem nocturni in agris ſiue paganum ſiue
militem, & eum occidere quoquo modo, quod ex XII. tab. obtinuiteti in vrbe, hodie
ex l. 1huius tit.in agris dumtaxat locum habet, licet etia m cuilibet aduerſus deſer-
torem militiæ, vindici adeſſe la ſa Maiestatis deuotioniſque publica deſertore obſeſſo
prehenſo, & ſi ſe telo defendat etiam occiſo. Tertullianus Apol. In reos Maiestatis
& publicos hostes, omnis homo miles eſt, milites deuotiſſimi appellari ſolent, igitur qui
ab ea deuotione deſciſcunt deſerta militia deuotionem publicam ladunt.CVIA.
Nocturnum depopulatorem agro-
rum, & aggreſſorem itinerum, licet
occidere propria auctoritate. Idem
in milite deſertore. Nec eſt permiſſa
defendendi facultas, vbi offendendi
eſt data libertas. h. d. cum l. ſequent.
BALD..
2. Imppp. VALENTIN. THEO. &
ARCAD. AAA, ad Prouinciales.
V:
s.
T6
xxvij. 638
quod procurator Cæſa-
ris, niſi de crimine
capitali accuſetur. quo
caſu preſidis præſentia
neceſſaria eſt, vt dicit
l. ſeq.
l Nullum ex officio.
id eſt, ex officialibus
procuratoris Cſaris.
m Oportet ſcilicet niſi
coram eo, & hoc cum
ciuiliter. ſecus ſi crimi-
naliter: quia tunc præ-
ſes adeſt prouinciæ, vt
ſubiicit: & S.eod. l.cum t Probationcs
aliquid. certa eſſe de-
bent.
Ac lege. CASVS. al n pre-
Siue colonus prin- uincia.
cipis, ſiue ſeruus vel in-
quilinus cõtra aliquem
agat in cauſa criminali.
& ab aliquo conuenia-
tur, praeſes cum procu-
ratore Cſaris cognoſ-
cet: nulla fori præ-
ſcriptione opponenda.
n Colonus, inquili-
nſve. in his nõ eſt ſpe-
ciale, cum liberti ſint:
vt infr. de agri. & cen.l.
omnes profugi. & l.hi. &
l ſi quid. ſed ? in ſeruis
eſt ſpeelale, ve & alle.
gatur infrà ſi per vim
vel alio modo. l. j. naim
regulariter contrà: vt
ff de iudiciis, l. vix.
O Examen nihilomi-
nus & præſes prouinciæ
cognoſcere poterit: ve
S.eod. l. cum aliquid.
.o. ... .
QVANDO LICEAT
vnicuique, &c.
Quia quandoque eſt
aliquis iudex ſui ipſius
ox permiſſione legis: ideo
de hoc dicit.
Iberam. CASVS.
Siue priuatus ſiue
miles vt populator a¬
grum alicuius intraue-
rit, dominus agri inter-
ficiendi eum habeat po-
teſtatem: erſi publica
itinera cauſa ſpoliandi
bomines frequentaue-
rit: non expectato iu-
dice interfici poteſt. me-
lius enim, &c. quaſi di-
cat-melius eſt vt inter-
ficiatur, quam euadat,
poſtea trahatur ad iu-
dicem, cum inficiari
poſſit ſe agrum intraſſe,
nec eum intraſſe domi-
nus probare poſſit.
p Populator id eſt, de-
uaſtator fructuum vel
vinearum de nocte.
q JIn tempore. ſic& s.
ex quibus cau. in integ.
reſtitut. non eſt neceſſe.
lfi. ACCVRS.
r Vltionem. i. defen-
ſionem. arg. ffad leg.
a Serui quan-
doque etiam
in cauſa ciuili
poſſunt in iu-
dicio ſtare.
* C.T9. 4.2.
al. ob publi-
cam.
o vl. . .. ſaſ. .. L. E¬
i Iberam reſiſtendi cunctis tribuimus facul-
A tatemvt quicunque militum vel priuatorunm
ad agros nocturnus populator P intrauerit,
aut itinera frequentata inſidiis aggreſſionis obſederit,
permiſſa cuicunque licentia digno illico ſupplicio
ſubiugetur: ac mortem quam minabatur, excipiat:
& id quod intendebat, incurrat. Melius enim eſt
occurrere in tempore l, quam poſt exitum vindicare.
Veſtrã * igitur vobis permittimus vltionem :& quod t alnestram.
ſerum
a Iudici. prædicto ſci-
licet procuratori. 2.Vel
dic alij qui ſe intromit-
teret de hoc.
Existimationis. id
eſt, famæ.
c Officio. i. officiali.
d Eiſcrimen. id eſt,
periculum ſi faciat con-
tra id quod debet.
Ominicis.JCASVS.
ſe inooni. Dſi elonus prin-
bus manuſer- cipis cum alio colono
vnde vehemẽ- iuſdé cauſam habeat,
ter erare os quis cognoſcere de-
erant lege beat, quaritur? Reſp.
te rationalem quod nõ aperit coram
ſummaru quo: tudic quod co-
Adde, id eſ ram prefectonon duces
oerrer vel prapoſiti ſacrorum
iian dieitur limitum, vel praſes
procurator prouinciæ cognoſcant.
ſumma rei, in ſecus ſi priuatus cum
I. vlt infrà ſi colono principis vel
proprer. tl ſeruo crediderit liti-
ſcripta adeam, gandum. & hoc eſt quod
ſubiungit lex ſequens.
e JTuam. ô præfecte.
& hoc quando inter ſe:
ſi autem litigent cum
riuatis, tune ſerua
infrà l.proxi.
f Limitum. al. mili-
tum.
vVm allquid.)Ca-
CIrs un colo-
nus principis vel ſeruus
aduerſus priuatum ali-
quod delictum commi-
ſerit: quis cognoſcere
debeat, queritur? Reſp.
quod preſes vna cum
procuratore Cæſaris. &
ſi crimen aduerſus eum
robatum fuerit, prout
leges dieunt, priuatur.
g Vel procuratore.
vel, pro id eſt, idé habes
ſuprà ſi aduerſus fiſc.ij.
h Exoratur. id eſt,
aperiatur in ipſum.
Sed videtur iudex
comes rerum priuata-
rumevt ſuprà eo. ſi quis.
quæ eſt contra. Sol. ibi
ciuiliter, hîc criminali-
ter conuenitur colonus:
vt infi.eo. l. nullum.2. Vel
ibi inter ſe:vt & in l. do-
minicis. 3 Vel ibi comes
pro procuratore Cſa-
ris ponitur.
Niuerſi. ICCSvvs. Si
procurator princi-
pis vel actor contume-
liam vel iniuriam ali-
cui intulit: qui iniuriam
paſſus eſt, querimoniam
ſuam coram prfecto
vel preſide prouinciæ
proponere non dubitet.
& ſi contra eum proba-
tum fuerit, igne con-
cremetur.
iNon dubitet. ſimilis
ehortatio infrà de fa-
moſis libel.l.j.
e Et edicimus. id eſt,
reneraliter dicimus.
Vllum.J CASVS.
Si officium pro-
curatoris Cæſaris exa-
ctioni tributorum vel
chartis deſeruiens, quia
erat tabellio aliquis,
cauſam pecuniariã ha-
beat: quis cognoſcere
debeat, quæritur? Reſp.
Cuiac.
al. in-
exerceatur.
a Vel, pro id
eil.
* CT. 10.4.1.
tribuitur hæc
lex Conſtanti-
no.
rum priuatarum referri oportet:
ne & iudici ? exiſtimationis &
officio eius ſalutis diſcrimen d
immineat. Dat. Ral. Febr. * Coss.
De quaſtionibus vertentibus inter
dominicos & patrimoniales colonos
cognoſcit prafectus, id eſt, procurator
Caſaris. SALYC.
VII. Idem A. ad Bulephorum Rationa-
lem ſumma rei.
Ominicis colonis & pa-
trimonialibus grauitatem
tuam cenſemus diſceptatricem
eſſe debere. Duces enim & præ-
poſitos limitum f & caſtrorum,
& rectores prouinciarum, euo-
candis & arceſſendis colonis ab-
ſtinere oportet. D.XVI. Ralend.
Mart. Licinio * Coss.
Leges præcedentes loquuntur in
cauſa ciuili, ista in criminali: &
vult quod colonus principis in cauſa
criminali conueniatur coram præſide,
præſente tamen procuratore Cſaris.
PAVL. DE CASTR.
VIII. Imp. CONSTANTINVS A.
ad Taurum P. P.
Vm aliquid colonus aut
ſeruus rei priuate noſtræ
contra diſciplinam publicam ad-
ſeratur perpetrare, ad iudicium
rectoris prouincie venire cogen-
dus eſt: ſic videlicet, vt præſente
Rationali vel procuratore 6 do-
mus noſtræ inter eum & accu-
ſatorem cauſa tractetur: & ſi fa-
cinus fuerit approbatum, iure
ſeueritas exeratur h f. Dat.V.
No. Mart. Sirmij, Arbitione &
Lolliano COSS.
Familiares principis debent ſe
abstinere ab iniuriis prouincialibus
inferendis: alias igne concremantur.
SALVC. Vel ſie: Hic punitur
procurator Caſaris magna pœna, ſi
faciat concuſſiones indebitas. PAVL.
DE CASTR.
IX. Impp. VALENTIN. * & VALENS
AA. ad Philippum vicarium vrbis.
Niuerſi fiduciam gerant, vt
ſi quis eorum ab actore re-
rum priuatarum noſtrarum ſiue
à procuratore vexatus fuerit in-
iuriis, ſuper eius contumeliis vel
deprdationibus deferre queri-
moniam ſinceritati tuæ, vel re-
ctori prouinci non dubitet ,
& ad publicæ ſententiam vindi-
ctæ ſine aliqua trepidatione con-
uolare. quæ res cum fuerit cer-
tis f probationibus declarata,
ſancimus & edicimus *, vt ſi in
prouincialem * hanc audaciam
quiſquam moliri auſus fuerit,
ublice viuus concremetur. Dat.
III. Non. Iul. Heracliæ, Valenti-
niano & Valente AA. Coss.
Officiales procuratoris Caſaris in
cauſa ciuili debent conueniri coram
ipſo procuratore: ſed in cauſa cri-
minali coram prſide. PAVL. DE
CASTR.
x. Imppp. GRATIANVS, VALENTIN. &
THEOD.AAA, ad Polemium P.F.P.
Vllum ex ofſiciol Rationa-
Nis qut exactioni vel chartis
inſeruiat, in aliud iudicium ad-
duci oportet m: niſi forte cuiuſ-
piam capnt accuſatio legibus in-
ſtitura pulſauerit. DatIII. Ral.
Maij, Arcad, & Bautone Coss.
Colonus vel inquilinus, ſeu ſeruus
rerum priuatarum principis, in cauſa
ciuili vel criminali conuenitur coram.
procuratre Cæſaris. SALYC.
x1. Impp. THEOD. & VALENTIN. AA.
Artaxi præpoſito ſacri cubiculi.
Ac lege ſancimus, vt ſiue
Haar domorum noſtarun
colonus, inquilinuſve P aut ſer-
uus, ſiue pulſetur ab aliquo ſu-
per criminali ſeu ciuili negotio:
non alterius quam tui culminis
ac viri ſpectabilis comitis domo-
rum petatur examen P: nullius
allegatione ſuper fori præſcri-
ptione penitus admittenda. Dat.
V. Id. April. *
QVANDO LICEAT VNICVIQVE SINE
iudice ſe vindicare, vel publicam deuotionem.
TITVL V
s XXVII.
Vod dixit tit.5. neminem ſibi ius dicere. & titulis ſuperioribus adeundum
eſſe iudicem competentem, id aliquando non ſeruari hoc tit, oſtendit. nam
& ſeipſum vlciſci licet, non adito iudice, ſibique ius dicere aduerſus ob-
ſeſſorem viarum, & aduerſus furem nocturni in agris ſiue paganum ſiue
militem, & eum occidere quoquo modo, quod ex XII. tab. obtinuiteti in vrbe, hodie
ex l. 1huius tit.in agris dumtaxat locum habet, licet etia m cuilibet aduerſus deſer-
torem militiæ, vindici adeſſe la ſa Maiestatis deuotioniſque publica deſertore obſeſſo
prehenſo, & ſi ſe telo defendat etiam occiſo. Tertullianus Apol. In reos Maiestatis
& publicos hostes, omnis homo miles eſt, milites deuotiſſimi appellari ſolent, igitur qui
ab ea deuotione deſciſcunt deſerta militia deuotionem publicam ladunt.CVIA.
Nocturnum depopulatorem agro-
rum, & aggreſſorem itinerum, licet
occidere propria auctoritate. Idem
in milite deſertore. Nec eſt permiſſa
defendendi facultas, vbi offendendi
eſt data libertas. h. d. cum l. ſequent.
BALD..
2. Imppp. VALENTIN. THEO. &
ARCAD. AAA, ad Prouinciales.
V:
s.
T6
xxvij. 638
quod procurator Cæſa-
ris, niſi de crimine
capitali accuſetur. quo
caſu preſidis præſentia
neceſſaria eſt, vt dicit
l. ſeq.
l Nullum ex officio.
id eſt, ex officialibus
procuratoris Cſaris.
m Oportet ſcilicet niſi
coram eo, & hoc cum
ciuiliter. ſecus ſi crimi-
naliter: quia tunc præ-
ſes adeſt prouinciæ, vt
ſubiicit: & S.eod. l.cum t Probationcs
aliquid. certa eſſe de-
bent.
Ac lege. CASVS. al n pre-
Siue colonus prin- uincia.
cipis, ſiue ſeruus vel in-
quilinus cõtra aliquem
agat in cauſa criminali.
& ab aliquo conuenia-
tur, praeſes cum procu-
ratore Cſaris cognoſ-
cet: nulla fori præ-
ſcriptione opponenda.
n Colonus, inquili-
nſve. in his nõ eſt ſpe-
ciale, cum liberti ſint:
vt infr. de agri. & cen.l.
omnes profugi. & l.hi. &
l ſi quid. ſed ? in ſeruis
eſt ſpeelale, ve & alle.
gatur infrà ſi per vim
vel alio modo. l. j. naim
regulariter contrà: vt
ff de iudiciis, l. vix.
O Examen nihilomi-
nus & præſes prouinciæ
cognoſcere poterit: ve
S.eod. l. cum aliquid.
.o. ... .
QVANDO LICEAT
vnicuique, &c.
Quia quandoque eſt
aliquis iudex ſui ipſius
ox permiſſione legis: ideo
de hoc dicit.
Iberam. CASVS.
Siue priuatus ſiue
miles vt populator a¬
grum alicuius intraue-
rit, dominus agri inter-
ficiendi eum habeat po-
teſtatem: erſi publica
itinera cauſa ſpoliandi
bomines frequentaue-
rit: non expectato iu-
dice interfici poteſt. me-
lius enim, &c. quaſi di-
cat-melius eſt vt inter-
ficiatur, quam euadat,
poſtea trahatur ad iu-
dicem, cum inficiari
poſſit ſe agrum intraſſe,
nec eum intraſſe domi-
nus probare poſſit.
p Populator id eſt, de-
uaſtator fructuum vel
vinearum de nocte.
q JIn tempore. ſic& s.
ex quibus cau. in integ.
reſtitut. non eſt neceſſe.
lfi. ACCVRS.
r Vltionem. i. defen-
ſionem. arg. ffad leg.
a Serui quan-
doque etiam
in cauſa ciuili
poſſunt in iu-
dicio ſtare.
* C.T9. 4.2.
al. ob publi-
cam.
o vl. . .. ſaſ. .. L. E¬
i Iberam reſiſtendi cunctis tribuimus facul-
A tatemvt quicunque militum vel priuatorunm
ad agros nocturnus populator P intrauerit,
aut itinera frequentata inſidiis aggreſſionis obſederit,
permiſſa cuicunque licentia digno illico ſupplicio
ſubiugetur: ac mortem quam minabatur, excipiat:
& id quod intendebat, incurrat. Melius enim eſt
occurrere in tempore l, quam poſt exitum vindicare.
Veſtrã * igitur vobis permittimus vltionem :& quod t alnestram.
ſerum