DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0429
753
Adexhibend
3 JCompellendus eſt. vt ff-eodem. l.ij circa princ. AcCVRS.
b qDebes. & corporaliter punietur:vtj. ad leg. Iuliam de vi. l. ſi
eriminis. ACCVRS.
S
tamen rei perſecutoriæ.
VIVIAN.
c Ancillam. -tuam.
d Seruus alienus.
e Seruum. aillum.
fJ Et liberum. ſ-te.
gJ Ciuile. ſecus in cri-
minali:vt Sl proxi. Item
hoc in ciuili regulariter:
vt ſuprà de iud. l. ſeruus.
Sed fallit ſuprà vbi cau.
fiſl. fina & fff de iudic. l.
vix.
h qEum dominum.
iJEt de rebus. furti, ſi
velis ſuo nomine de cõ-
tractu nox deditione
agere noxaliter ex ma-
leficio ſerui.
EJ Vel cõdictione in hoc
uod ad eum peruenit.
ſecundûm Ir. & H.vt ff-
de condic fur.l. proinde. &
debes alteram eligere,
cutoriia nem cum ambæ ſint rei per-
agere poteſt: ſecutoriæ: vt & ff. de
ſed qui agit, reg. iur. l. nemo ex his. ff.
vnam eligere quotiens.
poteſt, altera Potes. ſi res peruenit
repudiata. ad eum. AccvRS.
omnimod,
In omnibus
manuſcriptis.
a Actionibus
duabus perſe-
AD EXHIBEN-
dum
Quia in rei vindica-
tione, de qua dixit, & et-
iam aliis multis, opus eſt
hac actione, ideo de ea di-
cit. vt & ff.eo.l. 1. 2. & 3.
S. eſt autem.
I dominium.JCCA-
S e Si parer tuus
ancillam ex ſucceſſione
materna ad te pertinen-
tem diſtraxit, nec ei ſuc-
ceſſiſti: tibi non priu-
dicat quô minus pro ea
rei vindi. & ad exhiben-
dum agere poſſis.
m Pertinuit. per quod
præſumitur ad te perti-
nere:vtj. de proba. l. ſiue
poſſidetis. & ſubaudi hîe,
maximè. nã & ſi ex alia
cauſa velles petere an-
cillam, eſſet hœc actio
prœambulatoria: vt ff.
o. l.j.
n Nec iure. quia nul-
lum fecit tibi præiudi-
cium, ſed quantum ad
contrahentes ſic:vt j. de
bo. ma.l.j. & j de iure do.
l ſi à matre. & ffde con-
trahen. empt.l. rem alie-
nam.
0 Venundata eſt. nec
patri tuo ſucceſſeris.
pjParatus es cum parri
tuo nõ ſucceſſiſſes, alio-
quin non audieris:vtS.
de rei vin l. cum à matre.
q Iubebit. ſummatim
cognita venditione, &
dominij cauſa. vt ffeod.
l.ai. S.iudex. & S. ibidem.
Itibi per furtum. CASVS. Si ſeruus tuus furto non manifo-
ſto rapuit ancillam, dantur contra re dua actiones nõ ciuiles,
nam ſi eo conſcio, & prohibere
valente: detracta noxæ deditio-
ne conuentus, ad ſummam con-
demnationis ſoluendam omni-
nô compellendus eſt ?. Sane
ſi criminis publici accuſationẽ
propter vxorem tuam à ſeruo
raptam intendendam putaueris:
non contra dominum, ſed con-
tra eum ſeruum, quem facinus
commiſiſſe proponis, hanc inſti-
tuere debes b.PPXVIII.Ralen.
Septemb. Sirmij, AA. COSS.
Ciuile iudicium cum ſeruo non
conſiſtit: ſed cum domino eſt agen-
um. Tit xlij.
tSi criminis.id eſt, delicti.
dum. BALD. Vel ſic: Ex delicto
ſerui debet dominus ciuiliter con-
ueniri. SALYC.
V. Iidem AA. & CC. Menophilox.
Sl tbi per furtrim ne mani-
feſtum ancillam ſeruusd
ope conſiliõque domini cû aliis
rebus ſubtraxerit:cum inter ſer-
uum e & liberum f ciuile g iu-
dicium conſiſtere nõ poſſit, eh
ob hoc delictum dupli pœnali
actione, & de rebus i propriis
vindicatione vel condictione
conuenire poresl, S.V.Ral. Apr.
lCC. CosS.
AD EXHIBENDVM.
TITVLVS XLII.
Ctio igitur ad exhibendum, qua & exhibitoria dicitur, datur tam propter no-
xales actiones, quam propter vindicationes, & eſt veluti præparatoria vindi-
cationis aut noxalis actionis, vt interdictum de liberis exhibendis eſt praparatorium
interdicti de liberis aucendis.l.3.S.1ff de libaexh. ſi res mobilis ſitlquod legatur
ff. de iud.l. aduerſus. j. de cri-exp.her. Exhibitionem enim ſequitur vindicatio qua
directa & principalis actie eſt.l. 3.9.ibidem.l.ſi quis hominem ff.eod. niſi arbitrio
iudicis rem aduerſarius reſtituerit. Nã exhibendi verbum etiam reſtituendi ſignifi-
cationem recipit. l. Iulianus.S. quantu ff.eod. & in l pactos de pac exhibẽdis, id eſt,
reſtituendis. Vel exhibitionem ſequitur noxalis actio & noxæ deditio vindicationem
parit quaſi domino ei cui ſeruus noxa deditus eſt: noxa enim deditio mutatio do-
minij eſt. Dicitur autem actio ad exhibendum incerti actio. l. pen, ffdepoſ quia
magis in id quod intereſt quam in rom datur, & ſane qui iudici iubenti exhibori
non paret, quod iuſſum arbitrium dicitur paſſim & praceptum. l.7. hoc tit. condem-
natur in id quod intereſt, l. Iul.S. vlt.ff.eod Vindicatio certi actio eſt. Vtraque arbi-
traria, atque etiam noxalis actio, Sic autem exhibitoria actio dicitur ad exhibendi,
vt redhibitoria, ad redhibendum. l. 2 8.ff de ædil. ed. CVIAC.
Actio ad exhibẽdum eſt præpa-
ratoria ad retvindicationẽ. BALD.
Vel ſic: Qui rem ſibi vult vindi-
care ratione dominiy, poteſt prius
ad exhibendum experiri.SALYc.
1. Imp. ALEXAND. A. Creſcen-
ti militi.
Idominium ancillæ de
qua agis, ad matrẽ tuã
pertinuit , nec iuren
à patre tuo venudata eſt e, eiuſ-
que proprietatem tibi vindica-
re paratus es?: præſes prouinciæ
exhiberi eam iubebit , vt apud
iudicem de rei veritate qura-
tur ſ. PP. Ral. Maij, Alexandro
A. Coss.
Ratione criminis ventilãdi de-
bet perſona exhiberi. BALD. &
SALYC.
I 1. Idem A, Syro.
Icriminist alicuius reus ſer-
uus poſtulaturu, per ad ex-
hibendum actionem produci*
rJ Veritate. id eſt, dominio.
ſQuaratur in iudicio directa in rem. 2. Vel dic quæratur, ſci-
b Probatie
multipliciter
fieri poteſt.
licet plenariè per probationes teſtium & inſtrumentorú, dire-
ctô forſan, & per quaeſtionem ancillœ:vt infrà de quaſt.l.quotions.
& lhoc quod placet. j de lib.cau Leum ſed ſecus cu in liberali
cauſa de dominio eſt incertu.ffde queſtl. de minore. fi. vbi ple-
ne diximus quando ſeruus torqueatur.
i?
à domino V, non celari debet.
PP. XI. Ral. Decembr. Alexan-
dro A CoS.
Sententia abſolutoria non nocet
agenti de nouo ex cauſa ſuper qua
nõ fuit pronunciatum. BALD. Vel
ſic: Abſolutoria lata quia reus nõ
poſſidet, nõ præiudicat quin ex no-
ua poſſeſſione poſſit agi. SALve.
II1. Idem A. Feliciſſime *.
Eque ad exhibẽdum actio,
Nnrque proprietaris vindi-
catio, ſi nunc competit*, pro-
pterea perempta eſt, quod ali-
quando aduerſus te ad exhiben-
dum actione aliter? pronuncia-
tum eſt : quia commutatione
litisf alia res eſſe incipit. PP.
Ral. Septembr. Maximo Il. &
Æliano Coss.
Contra non exhibentem inſtru-
menta, iuratur in litem. BALD.
Vel ſic: In actione ad exhibendum
iuratur in litem. SALYC.
nocet mihi: niſi ex ſuperueniente do
fin
754
Sl Ci tSVs Si ſeruus mihi fecerit dammun, agan
contra te actione noxali, vt damnum emẽdes, aut des pro no-
xa: & vt eum exhibeas, agam ad exhibendum.
u Poſtulatur. actione noxali propoſita contra dominum: vt
ff. eodem. l. iij. S. ſi quis
noxali. Non intelligas ſi
accuſatur criminaliter:
quia non competit ad
exhibẽdu actio, niſi in-
terſit pecuniariter: vtff.
eo.l. ſi liber homo. & l. de
eo.S.j.& l. final. De qui-
bus autem criminibus
poſſit accuſari ſeruus,
dicitur ff de accu. l. hos
accuſare. omnibus. A c¬
CVRSIVS.
xJ Produci. id eſt, exhi-
beri.
y Domino. ſeilicet in
iudicio.
Eque. JCASVS.
Si à me rem tuam
non poſſidente vindica-
ſti vel ad exhibendum
egiſti cauſa dominij nõ
expreſſa, & ſuccubuiſtis
ſi poſtea incepi poſſide-
re, non obſtante exce-
ptione rei iudicat ad
exhibẽdum poteris age-
re. Vel pone caſum vt in
gloſſa magna.
z J Competit. propter
preſentem poſſeſſionem
aduerſarij.
a J Aliter quam tibi
fuerit opportunum.
b Pronunciatum eſt.
quia fuit reus abſolutus.
c Litis P. id eſt, inſtan-
tiæ iudicij. Et dic ca-
ſum, quod primô non
poſſidebat, nune ver
poſſidet: vt ff. de exce-
ptio rei iudica l ſi quis ad
exhibendum. & l ſi rem.
& ffrem ra. haberil. pro-
curator. & ffde rei vind.
l ſin autem.S.j.& de no-
xa.l ſed & ſi & de iure-
iur. l.qui iuraſſe. S, finali.
Et potes hîc qurere vt
ibi. 1. Vel pone quod
primô non eram domi-
nus, nune ſum, quia ex-
titit conditio rei mihi
legat:vt ff.de except. rei
judic l ſi mater.S. eãdem.
2. Vel alio modo quæſi-
ui dominium: vt ff de
petit, hered l.hereditas. &
ffeodem l. de eo.S. ſapius,
& argum. ſuprà ſi ſapius
in integr. reſtitut. po-
ſtul. iij 3. Vel tertiô po-
ne, quia qui primô, egit
nomine meo, non habe-
bat mandatum, nune
habet: vt ff. de exceptio.
rei iudicll ſi is. Sſi te.
J Et diſtingue c hie,!
quia ſi ago in rem vel
in perſonam, & expri-
mo cauſamnon praiu-
dicat in alia: vt ff,de ex-
ceptio. rei iudic l. ſi mater.
S ſi quis autem Si autem
non exprimo cauſam:ſi quidem in rem ago, & abſoluitur, quia
non poſſidet:non obſtat mihi exceptio rei iudic. vt ff.de excep.rei
iudicll ſi rem. & l. ſequen. verô quia me dominum non probo,
niſi er ſuperueniente dominio agerem d, vt dixi.
Vbi autem perſonaliter, & non propoſita cauſa, aut vnam pro-
ſequor: & tunc ſerua ſuprà de iudic. l.licet, aut omnes, & tunc
in omnibus nocet exceptio rei judic.vt infrà de annal. exceptio.l.
A a 5 Non
Adexhibend
3 JCompellendus eſt. vt ff-eodem. l.ij circa princ. AcCVRS.
b qDebes. & corporaliter punietur:vtj. ad leg. Iuliam de vi. l. ſi
eriminis. ACCVRS.
S
tamen rei perſecutoriæ.
VIVIAN.
c Ancillam. -tuam.
d Seruus alienus.
e Seruum. aillum.
fJ Et liberum. ſ-te.
gJ Ciuile. ſecus in cri-
minali:vt Sl proxi. Item
hoc in ciuili regulariter:
vt ſuprà de iud. l. ſeruus.
Sed fallit ſuprà vbi cau.
fiſl. fina & fff de iudic. l.
vix.
h qEum dominum.
iJEt de rebus. furti, ſi
velis ſuo nomine de cõ-
tractu nox deditione
agere noxaliter ex ma-
leficio ſerui.
EJ Vel cõdictione in hoc
uod ad eum peruenit.
ſecundûm Ir. & H.vt ff-
de condic fur.l. proinde. &
debes alteram eligere,
cutoriia nem cum ambæ ſint rei per-
agere poteſt: ſecutoriæ: vt & ff. de
ſed qui agit, reg. iur. l. nemo ex his. ff.
vnam eligere quotiens.
poteſt, altera Potes. ſi res peruenit
repudiata. ad eum. AccvRS.
omnimod,
In omnibus
manuſcriptis.
a Actionibus
duabus perſe-
AD EXHIBEN-
dum
Quia in rei vindica-
tione, de qua dixit, & et-
iam aliis multis, opus eſt
hac actione, ideo de ea di-
cit. vt & ff.eo.l. 1. 2. & 3.
S. eſt autem.
I dominium.JCCA-
S e Si parer tuus
ancillam ex ſucceſſione
materna ad te pertinen-
tem diſtraxit, nec ei ſuc-
ceſſiſti: tibi non priu-
dicat quô minus pro ea
rei vindi. & ad exhiben-
dum agere poſſis.
m Pertinuit. per quod
præſumitur ad te perti-
nere:vtj. de proba. l. ſiue
poſſidetis. & ſubaudi hîe,
maximè. nã & ſi ex alia
cauſa velles petere an-
cillam, eſſet hœc actio
prœambulatoria: vt ff.
o. l.j.
n Nec iure. quia nul-
lum fecit tibi præiudi-
cium, ſed quantum ad
contrahentes ſic:vt j. de
bo. ma.l.j. & j de iure do.
l ſi à matre. & ffde con-
trahen. empt.l. rem alie-
nam.
0 Venundata eſt. nec
patri tuo ſucceſſeris.
pjParatus es cum parri
tuo nõ ſucceſſiſſes, alio-
quin non audieris:vtS.
de rei vin l. cum à matre.
q Iubebit. ſummatim
cognita venditione, &
dominij cauſa. vt ffeod.
l.ai. S.iudex. & S. ibidem.
Itibi per furtum. CASVS. Si ſeruus tuus furto non manifo-
ſto rapuit ancillam, dantur contra re dua actiones nõ ciuiles,
nam ſi eo conſcio, & prohibere
valente: detracta noxæ deditio-
ne conuentus, ad ſummam con-
demnationis ſoluendam omni-
nô compellendus eſt ?. Sane
ſi criminis publici accuſationẽ
propter vxorem tuam à ſeruo
raptam intendendam putaueris:
non contra dominum, ſed con-
tra eum ſeruum, quem facinus
commiſiſſe proponis, hanc inſti-
tuere debes b.PPXVIII.Ralen.
Septemb. Sirmij, AA. COSS.
Ciuile iudicium cum ſeruo non
conſiſtit: ſed cum domino eſt agen-
um. Tit xlij.
tSi criminis.id eſt, delicti.
dum. BALD. Vel ſic: Ex delicto
ſerui debet dominus ciuiliter con-
ueniri. SALYC.
V. Iidem AA. & CC. Menophilox.
Sl tbi per furtrim ne mani-
feſtum ancillam ſeruusd
ope conſiliõque domini cû aliis
rebus ſubtraxerit:cum inter ſer-
uum e & liberum f ciuile g iu-
dicium conſiſtere nõ poſſit, eh
ob hoc delictum dupli pœnali
actione, & de rebus i propriis
vindicatione vel condictione
conuenire poresl, S.V.Ral. Apr.
lCC. CosS.
AD EXHIBENDVM.
TITVLVS XLII.
Ctio igitur ad exhibendum, qua & exhibitoria dicitur, datur tam propter no-
xales actiones, quam propter vindicationes, & eſt veluti præparatoria vindi-
cationis aut noxalis actionis, vt interdictum de liberis exhibendis eſt praparatorium
interdicti de liberis aucendis.l.3.S.1ff de libaexh. ſi res mobilis ſitlquod legatur
ff. de iud.l. aduerſus. j. de cri-exp.her. Exhibitionem enim ſequitur vindicatio qua
directa & principalis actie eſt.l. 3.9.ibidem.l.ſi quis hominem ff.eod. niſi arbitrio
iudicis rem aduerſarius reſtituerit. Nã exhibendi verbum etiam reſtituendi ſignifi-
cationem recipit. l. Iulianus.S. quantu ff.eod. & in l pactos de pac exhibẽdis, id eſt,
reſtituendis. Vel exhibitionem ſequitur noxalis actio & noxæ deditio vindicationem
parit quaſi domino ei cui ſeruus noxa deditus eſt: noxa enim deditio mutatio do-
minij eſt. Dicitur autem actio ad exhibendum incerti actio. l. pen, ffdepoſ quia
magis in id quod intereſt quam in rom datur, & ſane qui iudici iubenti exhibori
non paret, quod iuſſum arbitrium dicitur paſſim & praceptum. l.7. hoc tit. condem-
natur in id quod intereſt, l. Iul.S. vlt.ff.eod Vindicatio certi actio eſt. Vtraque arbi-
traria, atque etiam noxalis actio, Sic autem exhibitoria actio dicitur ad exhibendi,
vt redhibitoria, ad redhibendum. l. 2 8.ff de ædil. ed. CVIAC.
Actio ad exhibẽdum eſt præpa-
ratoria ad retvindicationẽ. BALD.
Vel ſic: Qui rem ſibi vult vindi-
care ratione dominiy, poteſt prius
ad exhibendum experiri.SALYc.
1. Imp. ALEXAND. A. Creſcen-
ti militi.
Idominium ancillæ de
qua agis, ad matrẽ tuã
pertinuit , nec iuren
à patre tuo venudata eſt e, eiuſ-
que proprietatem tibi vindica-
re paratus es?: præſes prouinciæ
exhiberi eam iubebit , vt apud
iudicem de rei veritate qura-
tur ſ. PP. Ral. Maij, Alexandro
A. Coss.
Ratione criminis ventilãdi de-
bet perſona exhiberi. BALD. &
SALYC.
I 1. Idem A, Syro.
Icriminist alicuius reus ſer-
uus poſtulaturu, per ad ex-
hibendum actionem produci*
rJ Veritate. id eſt, dominio.
ſQuaratur in iudicio directa in rem. 2. Vel dic quæratur, ſci-
b Probatie
multipliciter
fieri poteſt.
licet plenariè per probationes teſtium & inſtrumentorú, dire-
ctô forſan, & per quaeſtionem ancillœ:vt infrà de quaſt.l.quotions.
& lhoc quod placet. j de lib.cau Leum ſed ſecus cu in liberali
cauſa de dominio eſt incertu.ffde queſtl. de minore. fi. vbi ple-
ne diximus quando ſeruus torqueatur.
i?
à domino V, non celari debet.
PP. XI. Ral. Decembr. Alexan-
dro A CoS.
Sententia abſolutoria non nocet
agenti de nouo ex cauſa ſuper qua
nõ fuit pronunciatum. BALD. Vel
ſic: Abſolutoria lata quia reus nõ
poſſidet, nõ præiudicat quin ex no-
ua poſſeſſione poſſit agi. SALve.
II1. Idem A. Feliciſſime *.
Eque ad exhibẽdum actio,
Nnrque proprietaris vindi-
catio, ſi nunc competit*, pro-
pterea perempta eſt, quod ali-
quando aduerſus te ad exhiben-
dum actione aliter? pronuncia-
tum eſt : quia commutatione
litisf alia res eſſe incipit. PP.
Ral. Septembr. Maximo Il. &
Æliano Coss.
Contra non exhibentem inſtru-
menta, iuratur in litem. BALD.
Vel ſic: In actione ad exhibendum
iuratur in litem. SALYC.
nocet mihi: niſi ex ſuperueniente do
fin
754
Sl Ci tSVs Si ſeruus mihi fecerit dammun, agan
contra te actione noxali, vt damnum emẽdes, aut des pro no-
xa: & vt eum exhibeas, agam ad exhibendum.
u Poſtulatur. actione noxali propoſita contra dominum: vt
ff. eodem. l. iij. S. ſi quis
noxali. Non intelligas ſi
accuſatur criminaliter:
quia non competit ad
exhibẽdu actio, niſi in-
terſit pecuniariter: vtff.
eo.l. ſi liber homo. & l. de
eo.S.j.& l. final. De qui-
bus autem criminibus
poſſit accuſari ſeruus,
dicitur ff de accu. l. hos
accuſare. omnibus. A c¬
CVRSIVS.
xJ Produci. id eſt, exhi-
beri.
y Domino. ſeilicet in
iudicio.
Eque. JCASVS.
Si à me rem tuam
non poſſidente vindica-
ſti vel ad exhibendum
egiſti cauſa dominij nõ
expreſſa, & ſuccubuiſtis
ſi poſtea incepi poſſide-
re, non obſtante exce-
ptione rei iudicat ad
exhibẽdum poteris age-
re. Vel pone caſum vt in
gloſſa magna.
z J Competit. propter
preſentem poſſeſſionem
aduerſarij.
a J Aliter quam tibi
fuerit opportunum.
b Pronunciatum eſt.
quia fuit reus abſolutus.
c Litis P. id eſt, inſtan-
tiæ iudicij. Et dic ca-
ſum, quod primô non
poſſidebat, nune ver
poſſidet: vt ff. de exce-
ptio rei iudica l ſi quis ad
exhibendum. & l ſi rem.
& ffrem ra. haberil. pro-
curator. & ffde rei vind.
l ſin autem.S.j.& de no-
xa.l ſed & ſi & de iure-
iur. l.qui iuraſſe. S, finali.
Et potes hîc qurere vt
ibi. 1. Vel pone quod
primô non eram domi-
nus, nune ſum, quia ex-
titit conditio rei mihi
legat:vt ff.de except. rei
judic l ſi mater.S. eãdem.
2. Vel alio modo quæſi-
ui dominium: vt ff de
petit, hered l.hereditas. &
ffeodem l. de eo.S. ſapius,
& argum. ſuprà ſi ſapius
in integr. reſtitut. po-
ſtul. iij 3. Vel tertiô po-
ne, quia qui primô, egit
nomine meo, non habe-
bat mandatum, nune
habet: vt ff. de exceptio.
rei iudicll ſi is. Sſi te.
J Et diſtingue c hie,!
quia ſi ago in rem vel
in perſonam, & expri-
mo cauſamnon praiu-
dicat in alia: vt ff,de ex-
ceptio. rei iudic l. ſi mater.
S ſi quis autem Si autem
non exprimo cauſam:ſi quidem in rem ago, & abſoluitur, quia
non poſſidet:non obſtat mihi exceptio rei iudic. vt ff.de excep.rei
iudicll ſi rem. & l. ſequen. verô quia me dominum non probo,
niſi er ſuperueniente dominio agerem d, vt dixi.
Vbi autem perſonaliter, & non propoſita cauſa, aut vnam pro-
ſequor: & tunc ſerua ſuprà de iudic. l.licet, aut omnes, & tunc
in omnibus nocet exceptio rei judic.vt infrà de annal. exceptio.l.
A a 5 Non