DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0518
931
terceſſio hoc modo, tune ope exceptionis. & ſic principium hu-
ius legis non corrigitur
Ab his ver- terum, &, generaliter. quæ
bis, Sed Mart. generaliter loqui, cûm dicat in terceſſione ſic facta omnia tracta-
&c. dele glo ri, qu de interceſſionibus cauta ſunt veteribus legibus vel no-
vſque ad finẽ.
uis. & ſic niſi ſic inter-
CvIAC.
cedat in inſtrumento
publice confecto, & à
tribus teſtibus ſubſi-
gnatoripſo iure eſt tuta
etiam in illis caſibus vbi
olim non iuuabatur: &
ſic corrigit hic finis hu-
ius legis principium. &
debet eſſe hœc vltima
in hoc tit. ſecundûm
eumevt ſic duæ ſequen-
tes per hanc corrigan-
tur ſi autem intercedat,
ſic vt hîc dicit, tunc in
illis caſibus vbi olim
ſuſceperin. non iuuabatur, nec ho-
die iuuatur. in quibus
olim iuuabatur, & ho-
die iuuatur, ſimiliter, nõ
ipſo iure, ſed per exce-
ptionẽ Velleiani. 3. Pri-
ma opinio verior eſt.
a Sin autem. Hoc eſt
nouum. Nam aliàs ra-
tione expromiſſoris, e¬
tiamſi non ſit ſoluendo,
tollitur obligatio debi-
toris. Id ergo non erit
porrigendú ad alios ca-
ſusS. C. Adde etiam ex
Nou. 134. ſi pro marito
interceſſerit. His duo-
bus caſibus exceptis ne-
ceſſaria eſt exceptio.
CVIAC.
A EterumJCASVS.
V Seruus tuus pro-
miſit tibi centum vt e
manumitteres. mulier
fideiuſſit pro eo an iu-
uetur, quœritur? Dicitur
quod non hoc eſt fauo-
re libertatis.
J In hoc caſu. Idẽ eſt
in doubus, l. 12. & vlt.
hic. CVIAC.
a Tacere imperantes.
b Fideiubere fauore libertatis b: vt
libertatis aa & argument. f.eod. l.ali-
uore mulier quando n princip & aa
* produxerit. hoc ſuprà an ſer. ex ſuo
ac.l promiſſe.
b 5 Perdere. ſic ff. de
act. empt.l. emptorem. S.
fina.
Eneraliter CASVS
ISi maſculus vel
fœmina pro aliqua pro-
miſit dote: mulier pro-
mittẽs an iuuetur qu-
ritur? Dicitur quod nõ.
& hoc in faudrem dotis.
yJ Et antiquos iuris cõ-
ditores Hunc etiam fa-
uorem dotium ante hãc
l. à Iuriſc inductu fuiſſe
docet l.12.ſup. eod. Vide
e Dos habet ſeripta al eam CVIAc.
multa priuile-c Sopius mollire. vt c
gia. nudo pacto oriatur a¬
ctio:vt infrà de dot. pro-
miſl.ad exactionẽ.2. Itẽ
in tacita ſtipulatione &
tacita hypotheca, vt in-
frà de rei vxoact S j. &
Hlare. al. Fi pe3. Item vr in ea pra-
lario & ſie in feratur alis creditori-
LL infra ſi pign. bus: vt infrà qui po. in
conuent. nume, pign. hab l. fna.
pecun. ſec. non d Satisfacere. ſicut e¬
ſi. im, &c. vt ſuprà de act.
rum reperitur. 1.
& oblig.l. ſicut.
Hilaræ. al.
Codicis Liber quartus.
poſt iſtam ſunt.2. Sed M. a dixit hcc. vt ffeo. l. fin Spen. 4. J Item ſi accipi
ctu poſſe pro aliis ſe obligare, ni contrarium, dominum ſerui
niſi inſtrumento publicè con- qui credidit mulieri, ſiue ſoli,
fecto, & à tribus teſtibus ſubſi- ſiue poſt ſerui promiſſionemf,
gnato, accipiant homines à mu- & libertatem ſeruo imponere,
liere pro aliis confeſſionem. tuc & ſuum famulum perdereb, &
etenim tantummodo eas obli- ea minimè accipere, quibus fre-
gari, & ſic omnia tractari, quæ l tus ad eiuſmodi venit liberali-
de interceſſionibus fœminarum, tatem.
vel veteribus legibus cauta, vel Si maior atate maſculus vel fœ-
ab imperiali auctoritate intro¬ mina dotẽ pro muliere promiſerit,
ducta ſunt. Sin autem extra Velleianum ceſſabit. SALYC. Vel
eandem obſeruationem mulie- ſic: Mulier intercedens pro dote
res acceperint * intercedentes, etã nudo pacto, efficaciter obliga-
pro nihilo habeatur huiuſmodi tur hoc dicit. Vel ſic: Dotis fauore
ſcriptura, vel ſine ſcriptis obli¬ ceſſat Velleianum. hoc dicit.
gatio, tanquam nec cõfecta, nec xv Idem A. ad populi vrbis Conſtan-
penitus ſeripta; vt nec ſenatuſ¬ nenr lirern nus, t „
conſulti auxilium imploretur, (neraliter lancimus, vt li
1o 1E* I quis maior vigintiquinqu
ſed ſi libera & abſoluta, quaii quis maior vigintiquinque
I . .. annis, ſiue maſculus, ſiue fœmi-
penitus nullo in eadem cauſa dMo-
ſubſequuto. na, dotem pollicitus ſit, vel ſpo-
ublequuto. ponderit pro qualibet muliere,
1.1 1 cum qua matrimonium licitum
Mulier intercedens pro liber¬ n qua
iil......... eſt: omnimodo compellatur
tate, tenetur efficaciter libertatem .
n.. ſuam confeſſionem adimplere,
fouere: & eſt ſpeciale.BALD. Vel..¬
...... Cr r,. neque enim ferendum eſt quaſi
ſic: Fauor libertatis facit ceſſare ...:.
IC. V caſu fortuito interueniente mu-
Velleianum. Vel ſic: Mulier in¬ &.... .ce2
... .A ſ.. lierem fieri indotatam, & ſic, à
tercedens proſeruovt conſequatur
v viro forſitan repelli, & diſtrahi
libertatem, non iuuatur Velleiano. Vlro torntan repell, ¬¬.
SALYC. matrimonium. Cum enim ſci-
mus, fauore dotium & antiquos
iuris conditores ſeueritatem
Eterum ambiguitatem de- legis ſæpius mollireS: merit
cidentes, ſancimus, ſi quis & nos ad huiuſmodi venimus
vt ſeruo ſuo manumiſſionẽ im- ſanctionem. Nam ſi ſpontanea
ponat, mulieré acceperit obno¬ voluntate ab initio liberalitatem
xiam ſeſe pro certa quantitate fa- ſuam oſtendit: neceſſe eſt eum
cientẽ: ſi in libertatem ſeruum vel eam ſuis promiſſionibus ſa-
perduxerit , ſiue principaliter tisfacere d: vr quod ab initio
mulier ſeſe obligauit, ſiue prod ſponte ſcriptú, aut in pollicita-
ſeruo hoc fecit, teneri eam recte tionem p deductum eſt, hoc
omnimodo, ſenatuſconſultum ab inuitis poſtea compleatur:
Velleianumin hoc caſu tace- omni auctoritate Velleiani ſe-
re imperantes?. Satis etenim a- natuſconſulti in hac cauſa ceſ-
cerbum eſt, & pietatis ratio¬ ſante.
XxIIII.Idem A. Iuliano PP.P.
DE NON NVMERATA PECVNIA.
TITVLVS XXX.
Iximus ius crediti infirmariSC Velleiano S. C. Macedonians:hoc ver fit
Dhaimos iutcer d p puſins epione s & huiu vellius, que ſiforis onit.
tatur, crediti exactio erit.l tamẽ. D.ad Maced. l. Pap. D. de pub.in rem act.l.I8.D.
de euict. In hoc tit. proponitur tertium genus exceptionis, qua etiam ius crediti pe-
rimitur, id eſt ſi ſperans mihi pecuniam mutuam datum iri, chirographo cauero me
oam pecuniam accepiſſe, vel ſi mox eam qua deberetur, mihi ſolutum iri ſperans
apocha cauero mihi eà pecuniam ſolutã fuiſſe, re vero ipſa pecuniam non accepero
falſus animi, chirographi vtrumque infirmabo, poſita vel conteſtata exceptione non
numerata pecunie, qua non eſt perpetua vt ſuperiores, ſed temporaria, nempe bien-
nalis contra chirographum credite pecuniæ, & menſtrua contra chirographum ſolu-
tionis. Sic enim apocha appellatur in l.cred tor. D. de act. empt. Et producitur exẽ-
plum huius exceptionis etiam ad alia negotia, vt ex eis ſi agatur poſſit opponi exce-
ptio non numeratæ, non ſolutæ, non debitæ retpecuniæve.
Creditor non præſumitur nume-
raſſe niſi probet, ſiue pignoratitia
cõueniatur, ſiue hypothecaria agat.
BALD. & SALYC.
1.Impp. SEVERVS & ANTONINVS AA.
Hilario
eGl pecunia tibi non
ul eſſe numeratã, a¬
G que ideô fruſtrat
cautionem emiſ-
l sã adſetisb, & pi-
932
e ( Ceſſante. Ceſſat* rgo Velleianum fauore dotis b:vt hie.&
per hunc S nec du ſequẽtes leges, ve¬ S.eodl ſi dotare.2. Item libertatis:vt Sl.prox.3. Item ſi renunciet
a Velleianun
at precium pro interceſ- ceſſat nouem
ſione: vt S. l. antiqua. 5. Item ſi decipiat:vt ff. eo.lſi decipiendi. caſibus.
6. Item fi ſecundo caueat:vt ſuprà eod. l. ſi mulier. ij. vnde verſus. bVide Bald.
Caſibus in ſenis mulier Nouell in trata
ſpondendo tenetur. Pro li¬ ie dote parte
bertate, pro dote renu Spriuilegioa
ciet: & ſi Decipiat, pre-
cium capiat, cauedtque,.,
ſecundo. 7. Item ſepti¬ l alias. ſue pro
mus, ſi in rem ſuam:vt ſerui promiſſi-
ffi eo lſi aliquado in prin-
cip. & S. eolij. in fin8.
Idem ſi ſuccedat ei pro
quo interceſſit:vt ffeo.l.
quamuis S. plane ſi mihi.
9. Poteſt addi & nonus,
vt ſi mulier interceſſit
pro me in decem, & ſol-
ui ei prædicta decem, nã
ſi conueniatur ex fide-
iuſſione, non opponet
exceptionem; vt ffed.l.
ſi mulier. contra ſena-
tuſconſultum Velleia-
nun en
DE NON NV-
merata pecunia.
Superioribus ſenatuſ-
conſultis ſubuenitur ciui-
liter & naturaliter obli-
gatis ratione ſpeciali: hie
ciuiliter ttum obligatis
ſuccurritur ratione natu-
rali. Et nota quod nõ nu-
merata pecunia dicitur
etiam reſpectu creditoris:
vt j.eod. l. in contracti-
bus. S.ij.
I pecuniam.JCASVS.
Obligaui me Titio
inſtrumento, ſpe futu-
r numerationis: feci
inſtrumentum de red-
dendo pecuniam, & pi-
gnora dedi vel obliga-
ui. Titius non nume-
rat: vnde volo pignus
repetere. an poſſim, que-
ritur? Dicitur quod ſie,
ſi probẽ me pignus de-
diſle, cum creditor ne-
gat pignus datum, &
pecuniam mihi nume-
ratam non fuiſſe. quod
probatur co ipſo, quod
non probatur contra-
rium. & hoc in prima.
Si verô creditor confi-
teatur pignus conſtitu-
tum, & pecuniam eſſe
creditam, oportet quod
probet pecuniam fuiſſe Ideſt, de ex-
numeratã, ſi vult ager ceptione non
hypothecaria aduersus num pec quã
me debitorem poſſidẽ-Graci vocant
tem pignus. & hoc in vyyvuu Cv.
ſecunda.
Hc l. repetita eſt in
l. . inf ſi pig. conuent. nu-
mer. CVIAC.
f Fruſtra. bene dicit
fruſtra:quia licêt ciuili-
ter obligetur, habet ta.
men exceptionem:vt j.
eol, in cõtractibus in prin.
etiam ſi promiſerit:vt j.
eol. cum vltrà.
gS Cautionẽ id eſt, ſim-
licem promiſſione, probari res
hS Adſeris. id eſt, ad’ais in-
ſt i uà diis,, Vel die lei dgiur ſuo
adſeris, id eſt, probas, telseo ipſo
quod eſt eoc ipſo;quod quod contra
non probatur contra¬ rium nõ pro-
rium: nam creditori batur.
incumbit
J Pollicitatione;