Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 4): Codicis Dn. Ivstiniani Sacratissimi Imp. PP. Avgvsti, Repetitae Praelectionis Libri Duodecim — Lyon, 1627

DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0585
Overview
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
1o65

De ædilitiis actionibus. Tit lv



DE EDILI
a Cõtinuatio.

TIIS ACTIONIBVS.

De2 actionibus circa venditiones iure ciuilt proditis, dictum eſt:

ſequitur de protoriis, qua ſunt pradictarum pediſſeque: vt ſuprà de
vetere iure enu. lij. S. quartus.

Edilitie actiones due
ſunt, Redhibitoria & ¬
ſtimatoria: & quibus ex
cauſis. hls actionibus a¬
itur ex empto(cu red-
fibitoria ſir actio ex
emptoex empto. red-
hibitio ff de act. emp. ſit-
que etiam eſtimatoria
ex emptol. ſciendum, S.
vlt ff eod.) Quorſum æ¬
dilitiæ dantur, cûm ſuf-
ficiat ex empto? Aut
quid inter ſe ill diffe-
runt? rcipua differen-
tia eſt, quod dilitiæ
vidẽtur eſſe poenales. l.
23. S. ſi ſeruus. faood. Nã
niſi pareatur arbitrio iu.
dicis, creſcunt in duplu.
l.45ffeodem penã con-
tinent, & ob id ſunt tẽ-
porales:empti ſunt per-
petu. l emptiff de edict.

CvraC.
Inõ ſimpliciter.JCA-
Sl s, es eens miui
ignoranti ſeruum vitio-
fum vendidiſti, non ſo-
lm ad precium, ſed ad
damnum teneris.
a JSi non ſimpliciter. id
eſt, non ſine fraude. Sed
Vẽdens frau certe nihil Pvidetur in-
dulenter re ereſſe fraude vel ſine

vitioſam: mul. ,..c
tum differt al fraude hoc fecerit:vt ar.

ignoranter ve ff.eollj. S. cauſa. & . de
déte. vt hac actio. empt. l ſi minor. Sed
Gie.ni eſpod lmomam prinmo
* Decentio caſu tenerur de omni
damno: ſecundo non:vt
ffde act. empt.l. Iulianus.
in princip. Item quanti
t deeſt invet ad exceptionem genera-
lem, quãdo dicit ſe nol-
le teneri de aliquo vitio.
nam primo nõ proderit
ei exceptio, altero ſic:vt
ffde actio emptl.j S.j. &
le quaro. & ff. de hered.
e Specialis pa¬ vend l hoc autẽ ſed ſpe-
ctio fortius ob cialis pactio etiã ſciẽ-
ligat, quam ge ti prodeſt:vt ff de except.
neralis. dolil. apud Celſum. S itẽ
Labeo ſcribit.
85 Simpliciter. Id eſt.
bona fide. CVIAC
b Neſcienti. ſecs ſi
ſcienti: vt ff-eo.l ſi tamon.
S. in adilitiis. & idé ſi ſu-
pinè ignorauit: vt ffde
cõparatur? contrahen empt. l.ea qua.
paria int ſeire cJ Abeſtidem eſt ſin
& ſupine igno abſir: ſed hoc dicit, quia
r Peritio alne ſemper abeſſe videre: &
eticio al. Pe eum etiam preſentem
eLibertatis, habere non licet & ſpe-
ſpecies eſt eſſe cies qudam eſt liber-
fugitium.

d Supina igne
rãtia ſcientix

C



Iuj.

1o66

ria, per lffao. l.j. . aiunt in fin. verborum adilium. & habent com

mune* ex empto, & ædilitiœ, quia ambæ perſequuntur inter-
eſſe contra ſcientem vendirorem, ſecundûm Ir.
Vm proponas.J CASvS. Si ſeruus quem comparaſti, poſt an-
num fugit, ceſſat redhibitoria: quia redhibitoria vi menſi-

DE EDILITIIS ACTIONIBVS.

TITVLVS

LVIII.

Ctiones empti & venditi, aut ciuiles ſunt, de quibus ante dictum eſt, aut adili-
tiæ, de quibus hic titu nam & ha ex contractu emptionis, l.23.S. ſi ſeruus ff.
eod.& proximæ ſunt empti actioni: & ſunt dua, redhibitoria & aſtimatoria Red-
hibitoria agit emptor ad reſoluendam venditionem, in integrum reſti tutis omnibus
ob morbum, vitiûmve latens rei vendita quod neſciebat, vel ob dictum promiſſm-
ve venditoris: quod ſi agat, offerre quidem, exhibere, & reſtituere rem debet. l. vlt.
hoe tit, ſi ſine culpa empuris ſerus
quem emit, ſit in fuga, vt caueat de eo perſequendo, requirendo, reducendo, reſtituen-
do, vel vt actionibus, ſuis venditori cedat, l. redhibere S. vlt. ff. eod. Alia eſt actio
redhibitoria ciuilis, de qua initie l.penult. hac eſt perpe tua. adilitia temporalis: hac
rem perſequitur, ædilitia videtur eſſe pœnalis, l. 2 3.S. ſi ſeruus. I.a4 5fr. eod. quo re-
ſpiciens Horatius, pona ſecurum ait eſſe eum qui in vendendo ſeruo excepit fugam.
Des nummos, excepta nihil te ſi fuga lœdat,
Ille feret pretium pene ſecurus opinor.
Prudens emiſti vitioſum, dicta tibi eſt lex.
Eſtimatoria auté emptor agit in hoc, vt quanto pluris emiſſet, ignorans rei qualita
tẽ aut quantitatem, id venditor qui etiã ignorauit damnetur ſibi reddere, qua actio
etiam te mporalis eſt,l. 2.hoc tit. & pertinet ad eam l.9.S de act.empt. CVIAc.

Vendens ſcienter ſeruum vitio-
ſum tenetur non ſolum ad precium,
ſed etiam damna petuntur BALD.
Vel ſie: Vendens ſcienter ſeruum
fugitiuum, vel aliter vitioſum, te-
netur emptori tunc ignoranti ad
precium, & omne damnum illa-
tum. SALYC.

1. Imp. ANTONINVS A.
Decenſio *.

i I non ſimpliciter?ſ,
ſed conſilio fraudis ſer-
l uum tibi neſcienti t
fugitiuum, vel alio modo vi-
tioſum, quis vendidit, iſque
idem T fugitiuus abeſts y,
non ſolûm in precium ſer-
ui venditorem conueniri, ſed
etiam damnum d quod per eum
tibi accidit, competens iudex (vt
iam pridem placuit) prſtari
iubebits.
Licet ſeruus poſt annum fugiat,
vel poſt multos annos quod hic di-
citur de anno fugæ, notat facti ac-
cidentiam) tamen poteſt agi redhi-
bitoria intra ſex menſes: vel quan-
to minoris, intra annum. BALD.
Vel ſic: Ex fuga ſerui poſt annum
contingente non poteſt quanto mi-
noris, nec redhibitoria agi SALYc.
I1. Imp. GORDIANVS A. Penthilio *.

CVn proponas ſerun que

tatis, eſſe fugitiuumvt ff-de act emptl IulS. j & ff eo. l. quis ſit

fugitiuus idem recte ait. Sed & ideo dicit, abeſt:quia non ſolûm

conſilij, ſed facti eſt fuger

e:vt ff eod. l. quis ſit fugitiuus.

JTrià ergo hic nota, fraudem vendentis,ignorantiam ementis,
abſentiam ſerui. Primum non multum operatur quantum ad
redhibitionem, ſecundum multum, tertiũ nihil, vt dixi ſuperius.
( Fugitiuus abeſt. Id eſt, ſi ſeruus fugit apud emptorem verum,
emptor eum reddere, aut de eo cauere deber. CvAc.

d J Damnum. vt & ffeol

noxa dimittat, & ſerui precium reddat: vt ffaol.quaro. & lcum

5 Acionis em. S. Iulianus.

empto ciuilis,
& prætoriæ,
fimilitudo. habet eum prtoria, ideo

Codex.

S. Praſtari Ignorãs põ pre
e Iudebit. actione ex empto ciuilique quia ſimilitudinem f

ſtat damnumLl1.S cauſa ffeod. CvI.
hic

ponitur hæc lex. Vel dic de præto-

pridem comparaſti, poſt

anni ftempus fugiſſe: qua ratio-
ne eo nomine cum venditore
eiuſdem congrediB quras, non
poſſum animaduertere. Etenim
redhibitoriam actionẽ ſex men-
ſiuml temporibus, vel quanto
minoris anno concludi i, ma-
nifeſti iuris eſt.
Quotiens eſt neceſſe probare duo,
non ſufficit probare alterü: & hic
oportet probare duas fugas, ſi à



poſſeſſore incipias. Poteſt quis pro-

mittere factum ſerui & ſubditi ſui
ſicut ſuum, quando hoc eſt de natu-
ra contractus:& etiam quando eſt
vltra naturam. Iudex ſecundim
qualitatem probationi debet pro-
nunciare. BALD. Vel ſic: De futu-
ro caſu ſeu vitio ſerui non tenetur
venditor, niſi de eo promiſerit. &
ſi ad venditorem reuertitur, illum
reſtituere tenetur. SALYC.

I11. Impp. DIOCLETIANVS, & MAXI-
MIANVS AA. Mutiano.
Iapud priorem dominum
Sfpiſe mancipium non do-
ceatur: fuga poſt vendit ionem
interueniens l, ad damnun em-
ptoris pertinet . Sin autẽ ven-
ditor non vitioſum etiamin po-
ſterum fieri ſeruum temere
promiſerit: quamuis hoc im-
poſſibilePelle videatur, tamen

tem praſes dabit ſententiam.

te legis.

m J Pertinet. vt & arg. S. l. proxi.

vt fde reguiur. l. impoſſibilium.

n J Impoſſibile quia factume alienum, & ideô propter multam
difficultatem quaſi impoſſibile habetur, ſed expone, idfeſt, diffi-

-a Actionis ex
empto & ædi-
litiarum ſimi-
lirudo.

bus, & quanto minoris
anno finitur.
f (Anni. currentis à
tempore venditionis:vt
ff. codem. l. ſciendum. in
fin. niſi fuerit emptor
ignorans, vt ſtatim diſ-
ces.
gJ Congredi. redhibito-
ria, vel quanto minoris,
ex empto verô, ciulll Ex empto
cûm ſit perpetua D, age ciuilis actio,
re potes: ſi ante vendi- perpetua: Præ-
tionem quoque tale vi- toria, tempo-
tium non abfuit. alio¬ tales.
quin non ages: poſte-
riores enim caſus ad
emptorem pertinent:vt
& j. l proxi. & ſuprà de
periculo & comrei vend.
l.j. &ff. de adil. edict. l.
adiles.j. in princip. & l.
actioni.
h Sex menſium. vti-
lium. J & quod ſubii-
cit de anno, dic vtili: vt
ff-eod. l. ſciendum, in fin
&ff de exceptio. rei iu-
dil.ſi is. & intellige vti-
le quo ad quid, ſcilicêt
quia demum ſciẽti cur-
rit illud tempus: non Sc Experiundi
enim videtur experiun- poreate na-
di poreſtatem habuiſſe, oie non ¬
..... . detur qui ig-
qui ignorauit: vt ffeod. norauit.
l. cum ſex. Ideôque à Redhibitoriæ,
tempore ſcientie, currit & quanto mi-
tempus continuum &i oo tempus
vt & aliàs ff de calum. l. quãdoque bre-

annus. iatur.
annus. d Continuum

Et caue quod quan- tempus sẽper
doque redhibitoria in- intelligitur,
tra duos menſestquãto niſi ſit vile
minoris, ſex menſibus definitum. Gl-
.L . ,uu ibi Bart.
finitur.ſquando obhoc ouella1.4S
ipſum agitur, quia non illud quoque, in
cauetur:vt ff eol. ſi ven-verb. quaſt.
ditor.
ZJ Quanto minoris. ¬
ſtimatoriam: & ſi em-
ptor tempore ſit exclu-
ſus redhibitoria, com-
petet eſtimatoria. l. 48.
S.2.ff eodem. CvrAc.
i Concludi. tamen a¬
ctione ex empto poteſt
agere.

Iapud. JCASVS. Si
ſeruus ad venditorẽ
non fugiat, venditor
non tenetur. Si ver
venditor promiſerit in
poſterum non fieri vi-
tioſum, quamuis videa-
tur impoſſibilis promiſ-
ſio, tamen tenetur. Si
verô fugiat ad vendito-
rem: iuxta rei qualita-

eJ Dominum. melis poſſet adſignari ſuper illo verbo, non do-
ceatur: quia tune tenetur rei vindicatione ſi fuit dominus in tra-
dendo,ff de rei vindical ſi ager ſi autem non fuerit dominus, te-
netur Publiciana, licèt quidam & tunc dent ei rei vindicatio-
nem, dicentes non licere ci referre queſtioem dominij:vt di-
ximus ſuprà de non nu pecu. l.j.& ad hoc ffde contrah. empt. l. ſi
cum fundum.j.j. & ſecundûm hoc pone caſum vr in vltima par-
à Nõ ſolum in pretil quaro, in prin ffeod. Pau. 2sẽt.tit. 17. CVr.

illud. niſi pro damno ipſo ſeruum prol’ Interueniens ſcilicet ſeruus, qui nunquam antè fugerat.

e Factû alienſ
promitti non
poteſt.

cile, ſic ffde his qui deiec vel effu, l. cum ſan, aliàs agi non poſſet: f Impoſſibile
pro difficili.
Sed

Ll 3
 
Annotationen