Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 4): Codicis Dn. Ivstiniani Sacratissimi Imp. PP. Avgvsti, Repetitae Praelectionis Libri Duodecim — Lyon, 1627

DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0587
Overview
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
1oo9 De n

Vhemus. CASVS. Pro-
Ii er ne alieuits ſpe-
ciei mercatores ſuper
rebus vendendis, vel ad
certum precium etiam
impetrato reſcripto mo-
nopolium audeãt exer-
cere. Nec cuiuſquã ope-
ris artifices ſuper ince-
ptis operibus non com-
plendis. ſi contrà fiat,
ſine iudiciariis ſumpti-
bus denücietur. Facien-
tes monopolium*, ſpo-
liati bonis, in exilium
damnantur. Aliarû pro-
feſſionum primates, qui
hic nominantur, in qua-
draginta libris auri pu-
niuntur. Si præſes in pu-
nienda venalitare, vel
diſſimulatione remiſſus
fuerit, in quinquaginta
libris auri punitur.
2J Pectinum. pecten eſt
conchilij genus. CVrAc.
a ’Echini. id eſt, eborei.
Vel dic quod echinus
eſt paruus piſcis ſemi-
pedalis.....
Vide. Plin. lib. 8c.36.
CVIAC.
b Venundentur. Iuſt
eſt enim vnicuique ſua
committere Sde Iudais.
lnemo, ij.
cS Ergolabii. redem-
ptores operu mãcipesc.
Vt ne quis. Idem ab
eodem Zenone conſti-
tutú eſt in Nou, ai ¬
r quiy, in fin. CVIAC.
J Data licentia. Idẽ e¬
tiã conſtitutu eſt in l.12.
j. de ad. priuat. Cviac.
d Implere contra hanc
artifices faciunt in mul-
tis locis.
e Omnidque. repete,
data licentia.
fJ Denunciandi ſic S.de
epi. & clerl ſi quis in hoc.
g SConſtringere. forte
quod neminem doceãt,
niſi tantum det.

DENVNDINIS,
&c.
Occaſione emendi ven-
dendique quandoque quis
impetrat à principe nun-
dinas, id eſt, vt celebretur
genorale forũ in alicuius
villa vel poſſeſſione, &
ideo de hoc ponit.
c5Nudinas Græci vo-
cant éine, non ferias.
Et ſane olim nundina-
rum dies erant feriati, vt
ruſtici conuenirent. Fe-
ſtus. Poſt lex Hortenſia
voluit eſſe faſtos. Ma-
cro lib. 1 cap.16. Conſti-
tutio hæc reſtituit ius
antiquum. CVrac.
Vi exercendorum.
CASVS. Qui nun-
dinas aut mercatu im-
petrant, nullum eô ve.
nientem conueniant ra-
tione merciû: aut ratio-
ne loci temporalẽ quæ-
ſtum faciant: vel ratio-
ne priuati debiti ali-
quam moleſtiã faciant.

Qui exercendorum.

Quod l.1. infrà de vet.
dat veteranis, id hac
lex dat omnibus. CVIA.
Codez.

1. Imn. Zen A. Conſtantino P. P.
Vbemus ne quis cu
iuſcunque veſtis, ve
piſcis, vel pectinum a*
forte aut echini?, vel cu-
iuſlibet alterius ad victum vel
ad quemcumque vſum perti-
nentis ſpeciei, vel cuiuſlibet ma-
teriæ, pro ſua auctoritate, vel ſa-
cro iam elicito aut in poſterum
eliciendo reſcripto, aut pragma-
tica ſanctione, vel ſacra noſtræ
pietatis adnotatione, monopo-
lium audeat exercere:néve quis
illicitis habitis conuentionibus
coniuret, aut paciſcatur, vt ſpe-
cies diuerſorum corporum ne-
gotiationis, non minoris quàm
inter ſe ſtatuerint, venunden-
tur b. Edificiorum quoque ar-
tifices, vel ergolabis, aliorûm-
que diuerſorum operum pro-
feſſores & balneatores, penitus
arceantur pacta inter ſe compo-
nere, vt ne quis , quod alteri
commiſſum ſit opus impleat,
aut iniunctam alteri ſollicitudi-
nem alter intercipiat: data li-

centia y vnicuique ab altero in-
choatum & derel ictum opus,
per alterum ſine aliquo timore
diſpendij implere t, omniãq;
huiuſmodi facinora denuncian-
di lſine vlla formidine, & ſine
iudiciariis sûptibus. Si quis autẽ
monopoli auſus fuerit exerce-
re, bonis propriis expoliatus, per
petuitate dãnetur exilij Cætera-
rum prterea profeſſionum pri-
mates, ſi in poſterum aut ſuper
taxandis rerum preciis, aut ſu-
per quibuſlibet illicitis placitis,
auſi fuerint conuenientes hu-
iuſmodi ſeſe pactis conſtringe-
re s: quadraginta librarum auri
ſolutione percelli decernimus:
officio tuæ ſedis quinquaginta
librarum auri condemnatione
multando, ſi in prohibitis mo-
nopoliis, & interdictis corporu
pactionibus commiſſas forte (ſi
hoc euenerit) ſaluberrimæ no-
ſtræ diſpoſitionis condemnatio-
nes, venalitate interdum, aut diſ-

ſimulatione, vel quolibet vitio
)minus fuerit executum.

DENVNDINIS, ET MERCATIBVS.

TITVLVS

LX.

Sle Conſtitrie tituli vt legam facit non mercationibus. Nundine ſunt auréé
Dgus & celebriores mercatus, qui habentur certis ſtatiſque tẽporibus maximo cõ-
uentu mercatorum, in his locis quibus ius eos habendi dati eſt longa conſuetudine,
aut beneficio principis, vel Senatus, vel Conſulum, vel vt eſt in Nou. Valentin. &
Mart. de ſiliquarum exactionibus. decreto ordinum, honoratorum & ciuium, pra-
ſente moderatore prouincia. Quod autem ſcribit Feſtus, nundinarum diẽ olim fuiſſe
feriatum, nec eo licuiſſe agere cum populo, ne interpellarentur nidinatores, id inter-
miſſum cum eſſet, & abrogatum lege Hortenſia, vt Macrobius refert, Cõſtitutio huius
tituli reuocat, definiens, ne qui ibi conueniunt, interpellétur priuati debiti cauſa, vt l.
3. S. vlt ff. de fer.& ne quid etiam ex mercibus, aut venalibus ſeruis negotiatorum,
& ex quaſtu temporali locori in quibus exponunt merces, exigantur, intra nundi-
narum dies, quos fuiſſe plures indicat leum quiff.de verb. oblig, quã immunita
tem ſolis veteranis dederat Conſtantinus l. 1. j. de veter. & ex ſupradicta Nou.
Valentin. & Mart nidinis etiam præbentur fiſco ſiliquatica quadam. Mercatus nõ
ita ſunt celebres vt nidina. Mercatus ſunt parua nidinæ, in idiotiſmo, aſſemblees.
Mercatus vnius ciuitatis aut vici. Nundinæ vnius prouincia vel imperij. CVIAC.

Illi quibus ſunt nundinæ, nõ poſ-
ſunt venientes ad nundinas cauſa
debiti arreſtare, nec merces eorum
ſequeſtrare, nec aliqua partẽ mer-
cium ratione territoriaccipere, nec
aliquod datii imponere, vel peda-
gium, vel gabellam. nundinantes
enim liberi ſunt, tempore nudina-
ri in acceſſu, mora, & receſſu.BaL.
Vel ſic:Tempore nundinarum ne-
gotiatores & alij ad nundinas con-
currentes, non poſſunt ibi ex ante
geſto conueniri. SALYC.

1. Impp. VALENS y VALENTIN. AA.
ad Probum P.P.

Vi exercendorumémer-
catuum aut nundinaru

C
indulto, vel noſtra auctoritate
meruerunt: ita beneficio reſcri-
pti potiantur, vt nullum in mer-
catibus atque nundinis ex ne-
gotiatorum mercibus conue-
niant!, vel venalitiis h* aut lo-
corum l temporali quœſtu &
commodd priuata exactione ſe-
ctẽtur, vel ſub pratextu; priua-

ti debiti aliquã ibidé concurrẽ-
tibus moleſtiam poſſint inferre.



DE VECTIGALIBVS,
& commiſſis.
TITVLVS LXI.
Tiam hic titulus pertinet ad nego-
tium emptionis & venditionis, de
quo orſi ſumus dicere à titul.3 8nã ve-
ctigalia ſunt pratoria qua debentur fiſco
vel Reip ex mecibus, aut venalitiis qua
huic oneri ſubiiciütur. Onus eſt mercium

undinis, & mercationib. TitIx. 1070

h Licentiam quam de-
cennio non vtendo
amittunt:vt ffeo.lj.
i Conueniunt. de impe-
trante reſcriptum dicit-
cœterum alij ibi contra-
hentes cum his qui ha-
bent ibi pergulaim vel
horreum, poſſunt con-
uenire eoſdem: vtff. de
iudic l.heres.S. proinde Et
dicas hic mercibus i. oc-
caſione mercium: & ſie
ſubaudi in ſequentibus.
k Venalitiis. i. ſeruis.
n Venalitiis. Vœnales
ſeu vœnalitij ſunt ſer-
ui, qui ſeparãtur à mer-
ce l. merces. de verb. ſign.
l.1ff.de tribut. Interdum
ſunt ipſi mangones, vt
l. vlt. ff de adilit. edict.
CVIAC.
l Locorum. vt exigant
aliquid ratione locoru.
habent enim grande cõ-
mod ex eo, quod pro-
pter forum P terra eo-
rum impinguatur. ff. de
aqua plu arcl. j. in fin.
8q Locorum. Quo no-
mine olim exigebantur
ſiliquæ quedã. Caſſiod.
lib. 4. var. CVIAC.
t Sub prætextu. Sic inl.
vlt S de commodato. l.
1& 3Sne fiſcus vel reſ-
publ. CvIaC.

a Nundinæ a¬
mittuntur nõ
vtendo per de
cennium.

b Forum im-
pinguat terrã.

DE VECTIGA-c ue refer
libus & commiſſis. tractatu Ber-
Quia d ratione rerum tachini, vbi

I2...... quarit cui cõ-
venditarum, vel quocu petat ius im-

que modo quaſitarũ, ſi de- ponendi, vel
feratur de vna ciuitate in exigendi ve-
aliam, preſtatur vectigal ctigalis: ibidẽ
ſeilicet octaua: vt jeol. uir naaera
ex preſtatione & duass ar socettore
partes habet fiſcus, & ter- & cõductione
tiam ciuitas vel ordo ciui qui ſcilicet ve
tatis.vt J.eo.l. finideo de ctigal poſſint
his dicit Et dicitur e ve¬ coduoai, qe
cigal: quia praſtatur de uenantur
rebus que vehuntur. gabellarij, que
In hoc tit. vectigalia ties & vbi ſit
proprie dicuntur ea, qua ſoluenda ga-
mercatores & vanalitifi¬ bella, qui te-

.I:..LCL. neãtur vel nõ
co vel retpuo.
ſco vel reipub infert pr reneantur ad
ſubuectione mercium. l,6. vectigalla. Ite

& 7. J.eo l.23. C. Th. de de gabellis re-
nauicul. vt portoria, & rum inanima-
qua Iuſtinianus in edicto tarum, contra-
de Alexandro, vocatg ctuû, vltima-
.. .LI1....., rum volunta-
oſe vectigalium. Strabo p: poſtremô
lib. vlt. facit duo genera de fraudibus
c oyuny mercium, qua gabellarum.
importantur, & igla ſix Continuatio.

d Vectigal. vn
u exportantur. VIAC.. 1..¬
qua exportantur. CVIAG 4 dicatur.

non mercatorum nã & qui mercatores non ſunt, qua ſunt in merce
ſi vehant vectigal pro his qua vehunt, debent etiam in tranſitu põtis,
lcum in plures. S. pen.ff loc. Seneca 2-le tranq. vit. Cogitans &
in pontibus quibuſdã pro tranſitu dari: In itinere, l.ſi quis pro vxore
ff.de don, inter vir. & vxor. Et rurſus onus eſt peregrinarum mer-
ciũ, qui importantur, vt l. vlt. S. ſpecies ff de pub. quod Suetonius
Iulium inſtituiſſe ſcribit, vel etiam quæ exportantur ad peregrinos.
Et octaua l..S. de eunuch.l.7. j de lor. l.7. & 8.hoc tit.l. que vt
l.5 indicat, exigitur per ſtationarios, & vrbanos milites, qui ſcilicet
portitoribus, vel octauariis adfident, feruntque ſuppetias, vt Dio de-
clarat 54. de quibus eſt accipienda ſecuda pars l. niles ff ex quib.
cauſ mai Commiſſum autẽ eſt mercium caſus in fiſcû, qua ad publi-
canum profeſſa non ſunt Vel pœna omiſſa profeſſionis, publicatio ſe.
merciu, aut venaliû improfeſſorum: & nomen ex eo, quod in legem
cenſoriã, qua locatione vectigalium portitoribus indicitur, commit-
tat is qui profeſſionem omittit Varro de re ruſt.Ad publicani profi-
tentur ne in legem cenſoriam committant. CvrAc.

Libertas praſtita ante motam quaſtionem commiſſi, non
reuocatur prætextu vectigalis non ſoluti. SALYC.

IImpp. SEVERVS & ANTONINVS AA. Victorino.

Ll 4iSiure
 
Annotationen