DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0693
181
Dagnatos. JCASVS.
Tutor pupilli debet
eſſe agnatus, niſi maxi-
mam, vel mediam cap.
demi paſſus fuerit.
J Capitis deminutionẽ.
maximam, vel mediam,
vel minimam, ſi eſt le-
gitima tutela: vt Inſtit.
quib. mod. tute. fin. S. ſed
& capitis. & ffade cap.de-
min l. tutelas. in princ. &
vt j-eo l frater.
Onſtitutione.J Ca-
Ces laudius ſta-
tuit, vt agnatus vocare-
tur ad tutelam fœmina-
rum: cõſtitutione cuius
ceſſante ſtatuit Impera-
tor, vt non ſolûm pa-
truus: ſed frater ad legi-
timam pupillorum tu-
telam vocetur. VIVIA-
NVS.
a Lege Claudia. Lex
Claudia legitimas fœ-
minarum tutelas ſuſtu-
lerat. Vlp. in frag.tit.11.
CVIAC.
bJ Sublata. quæ alios
filiis, alios filiabus tuto-
res eſſe volebat.
c qIure quod eſt in fra-
tre etiã poſt capitis de-
minutioncm:vtjjl. proxi.
Rater. CASVS. An
FEater emancipatus
non obſtante emanci-
patione ad legitimã fra-
tris ſui vocare debeat
tutelã, queritur? Dicitur
uod ſic: niſi iuſta cau-
la poſſit ſe excuſare. nec
ob hoc, quod ſi emanci-
patus, vel capite minu-
tus ſe poterit excuſare.
Fater emancipatus.
Cõfer l.8. j de curat fur.
CVIAC.
d Antecedere. excipe
hodie filium fratris, qui
cumeo admittitur: vt j.
de leg.here. auth. ceſſante.
e JLegitimã. Sed econtrà
in poteſtate retentus eſt
fiduciarius: vt Inſtit. de fi-
duc. tutel S. j. & fac.S. de
leg. hered l. de emãcipatis.
& l. meminimus .j & j.
de cura. furi.l ne lucrum.
Sed cõtrà S. de inoffi. teſt.
l. fratres. vbi dicit tolli
agnationem. & ſic non
erit legitimus: ſed hec
corrigit. Itẽ facit Inſtit.
de leg.agn tut. S.fin. & In-
ſtit de leg agn ſuc S fin.
ADDITIO. Emancipati
fratribus ſuis:id eſt, qui
ſunt in patris poteſtate,
ipſo iure non ſunt tuto-
res: ſed hac conſtitutio-
ne efficiuntur legitimi.
CVIAC.
y Alienum ab. Quod
ante hanc conſtitutio-
nem licuit. CVIACIVS.
Emo.) CASVS. Mi-
Nnorrxv ann tutor
eſſe non poteſt, obſtan-
te minori ætate:an à le-
gitima ſucceſſione pro-
pter hoc excludi debeat,
quæritur? Dicitur quod
nbn.
f Annum impleat. vt
Inſtitut. de fid. tutel. in fi-
ne. & de excuſa. tuto. S.
itom maior. & j. de legi.
Codex.
Etiam minima capitis deminu-
tio iure iſto excludit à tute hoc di-
cit cum gloSALYC.
11. Iidem AA.& CC. Aſclepiodoro.
Dagnatos pupilli iure le-
gitimo ſolicitudinem tu-
telæ pertinere, niſi capitis demi-
nutionem ſuſtinuerint, mani-
feſtiſſimumeſt. S. IIl. Non. April.
AA. COSS.
Etiam ad pupillarum tutela vo-
cantur maſculi, reiecta contraria
conſtitutione Conſtantini. h. d. quã
tamen non habemus. SALYC.
II1. Imp. LEO A. ErythrioPP.P.
Onſtitutione diuæ me-
moriæ Cõſtantini *, lege
Claudia ſublata, pro anti-
qui iuris auctoritate, ſaluo ma-
nente agnationis iure c tam cõ-
ſanguineus, id eſt, frater, quam
patruus, cæterique legitimi ad
pupillarem fœminarum tutelam
vocantur. Dat. Ral. Iul. Martia-
no, & Zenone Coss.
Frater emancipatus eſt legitimus
tutor alterius fratris inpoteſtate re-
tenti, & filiorũ eiush.dBAL. Vel
ſic:ſicut frater emãcipatus vocatur
ad legitimã fratris, & ſororis here-
ditatemita ad eorum tutelã.SAL.
IV. Imp. ANTONINVS A. Polycarpo P.P.
Rater emancipatus ſ, qui in
Frermnaniſli, vel ſorors ſuc-
ceſſione omnes inferiores, ſeu
prolixiores gradus: non tantûm
cognatorum, ſed etiam agnato-
rú antecedere d à nobis pro no-
ſtra diſpoſitione iuſſus eſt:etiam
ad legitimam e fratrum, & ſo-
rorum, nécnon liberorum fratru
tutelã quaſi minimè patris po-
teſtate per ius emancipationis
relaxatus, ſi non alia iuri cognita
excuſatione munitus ſit, vocari:
nec ſub pretextu capitis demi
nutionis alienum aby huiuſmo-
di onere ſemetipſum eſſe con-
tendere ſancimus. Dat. Ral. Apr.
Qui petant tutores, &c. Titxxxj.
Ioanne, & Paulino Coss.
Qui non eſt legitimæ ætatis, tutor
eſſe non poteſt: & à ſucceſſione pro-
pter hãc cauſam nõ repellitur.h. d.
BALD. Vel ſic: Minor xxv. annis
non vocatur ad tutelam, vel curã:
cum ipſe indigeat tutore, vel cura-
tore. Vel breuius: Qui non eſt æta-
tis perfectæ, non poteſt tutor, vel cu-
rator eſſe.SALYC.
V. Imp. IVSTINIANVS A. Demo-
ſtheni P. P.
NEno neque frater, neque
alius legitimus T in tute-
lam ſiue ingenui, ſiue liberti vo-
cetur, antequam quintum, & vi-
ceſimum ſu ætatis annum im-
pleat f. Immineat enim cuique
pro ſua tantummodo admini-
ſtratione periculum, ne alieno
onere alius pregrauetur 8. Sic e¬
tenim & pupillis, & adultis cõ-
petens gubernatio inducetur, &
naturalis ordo per omnia con-
ſeruabitur. Cui enim ferendum
eſt * eundem eſſe tutorem, &
ſub tutela conſtitui? & iterum
eundem eſſe curatorem, & ſub
cura agere h? Hec certe & no-
minum, & rerum fœda confuſio
eſt. Diſcretis d’itaque omnibus,
vel datiui, vel legitimi e fiant tu-
tores vel curatores hi, qui talis
ætatis ſunt, cuii ſuarum rerû ad-
miniſtratio committitur, quo-
rûmque res poſſunt pleniſſimo
iure hypothecarú teneri h. Om-
nibus, qua de ſucceſſionibus tã
ingenuorum, quàm liberorum
prioribus legibus diſpoſita ſunt,
in ſuo robore duraturis, nec ali-
quam imminutionem ex præ-
ſentis legis ſanctione acceptu-
ris: maxime in libertorum ſuc-
ceſſionibus: ne videantur ex eo,
quod ad tutelæ grauamen non
veniunt, ſucceſſionis emolumẽ-
tû amittere l. Recitata ſepties in
nouo cõſiſtorio palatijluſtin.D.
Il. Ral. Nou. Dec. V.C. Cons.
QVI PETANT TVTORES, VEL CVRATORES.
TITVL
V S XXXI.
POt tatorestetanentatrias d& legitimes diturus de tutoribus, vul euaaooruus,
qui dantur à pratore vrbis ex lege Attilia, vel ex Senatuſconſulto, vel moribus,
aut à præſidibus prouinciari ex lege Iulia, & Titia, qui petuntur, & dantur: non
quaſi exiſtunt pſo iure, vel legitimi:nec dãtur, vt teſtamentarij nemine petente, in
primis docet, qui tutores, vel curatores petere poſſint, aut debeãt. Et debent quã pri-
mum tutores petere liberti liberis patroni, & mater, auus, auia liberis ſuis, quibuſ-
cüque nõ curatores puberibus. Et ſi ceſſant tutores, aut curatores impuberibus petere,
puniuntur liberti ob deſertũ obſequium, parẽtes ob deſertã pietatẽ. Poſſunt petere vel
amici, imo & aduerſarij in litem.l. vlt. Sne autẽ. j. de admin. tut. l. 1.4.7. hoc ti.
Et petunt omnes, editis nominibus plurium, qui ogarris, & oneevi appellari
poſſunt, & ex eis vnu eligit magiſtratus, vt fit in Epiſcopo creãdo, Nou. 123. & apud
Corn. Tacitũ, patricios tres nominari, & ex eis vnum eligi flaminẽ dialem. CVIAC.
Minor debet admoneri, quod
petat curatorem ad lites: & ſi ad-
monitus nõ petit, etiam abſenti ei-
dem, & inuito dabitur.d. SAL.
Vel ſic: Volens cum adulto litiga-
re, debet ipſum admonere: & ipſe
adultus poteſt petere curatorom ſi-
bi dariSALYC.
I. Imp.ANTONINVS A. Chryſantha.
e Dmone n adoleſcen-
tem, aduerſus quem cõ-
ſiſtere vis, vt curatores
ſii dari poſtulet, cum quibus
ſecundûm iuris formam conſi-
ſtas n T: qui ſi in petendis his
)ceſſabit: potes e tu competen-
1282
hered. l. fin. in fine. & j.
qui atate ſe excu. lib. x. l.
cum filios.
g JAlius pragrauetur.
ſeilicèt minor.
h Sub cura agere. quã-
doque tamen vnus cu-
rator, & alius ſubcura-
tor conſtituitur:vt ff. de
neg geſt l.ex facto.
JDiſcretis. Datiui, vel
legitimi. Id eſt, Attiliani
& Fabiani. Vide ſcripta
adtit. 13 frag Vlp. CvrAc.
i Cui id eſt, quibus vel
cui, ſcilicèt rati.
k Teneri. Arg. ſume
quod ſi a minor accipiat
dotem, non obligantur
bona eius tacite: ſieut
nec hîc. quod quidam
dicunt. Alij quod ſicb:
cûm ſit legalis obligatio
aliàs non ſine decreto.
Hanc queſtionem de-
cidit Bartolus in repeti-
tione l. ſi conſtante. ff ſolu.
matrimonio in tertio mo-
do repetendi. in verſicul.
quart quaro, pone quod
minori. vbi conſuluit dã-
ti dotem minori, quod
obligationem bonorum
expreſſam recipiat cum
iuramento, per authent.
ſacramenta puberum. Sſi
aduerſ. vendi.
lAmittere. nam fallit
hæc regula: vbi eſt ſuc-
ceſſionis, &c.vt Inſtit. de
leg patro tutel. Sfin.
QVI PETANT
tutores vel cu-
ratores.
Venit nunc ad datiuam:
& primô quarendo quis
petat eam dari.
Dmone CAsvS. Si
quis habens mi-
norem ſihi obligatum
velit eum conuenire: ſi
curatorẽ nõ habeat, ad-
moneat eum, vt curato-
rem petat: quod ſi non
petierit, adire porerit
iudicem, & petere vt ei
detur curator.
m S Admone. ſi vis. nec
enim punieris, ſi non
petas: niſi quia ſi ſentẽ-
tia definitiua daretur
pro te, non teneret: ſu-
prà de procur. l. non e
minus. Venditio autem
fieri poſſet ex interlocu-
toria, vel definitiua de
iure lata, ſi non defen-
deretur: licet ſecûs ſi eſ-
ſet pupillus: vt ff de
bon. auct iud poſſ. l ſi mi-
nor. & ffaquibus ex cau. in
poſſeſ ea. l. apud Iulia-
num. Alij autem puniú-
tur, ſi non petant in
ſucceſſione, & in aliis:
vt ffqui pet-tutl. ij. & j.
de admini. tut. l. ſanci-
mus.ijS. ne autem. & in-
frà de legi. heredl ſciant.
& facit ff. de minor. l. i
ait prator. S. permittitur.I
nS Conſiſtas, aliàs conſi-
ſtae:aliàs conſiſtat.
OPotes non autem co¬;
geris, vt dixi per d. l. ſi
minor.
S à(Offiio
Dagnatos. JCASVS.
Tutor pupilli debet
eſſe agnatus, niſi maxi-
mam, vel mediam cap.
demi paſſus fuerit.
J Capitis deminutionẽ.
maximam, vel mediam,
vel minimam, ſi eſt le-
gitima tutela: vt Inſtit.
quib. mod. tute. fin. S. ſed
& capitis. & ffade cap.de-
min l. tutelas. in princ. &
vt j-eo l frater.
Onſtitutione.J Ca-
Ces laudius ſta-
tuit, vt agnatus vocare-
tur ad tutelam fœmina-
rum: cõſtitutione cuius
ceſſante ſtatuit Impera-
tor, vt non ſolûm pa-
truus: ſed frater ad legi-
timam pupillorum tu-
telam vocetur. VIVIA-
NVS.
a Lege Claudia. Lex
Claudia legitimas fœ-
minarum tutelas ſuſtu-
lerat. Vlp. in frag.tit.11.
CVIAC.
bJ Sublata. quæ alios
filiis, alios filiabus tuto-
res eſſe volebat.
c qIure quod eſt in fra-
tre etiã poſt capitis de-
minutioncm:vtjjl. proxi.
Rater. CASVS. An
FEater emancipatus
non obſtante emanci-
patione ad legitimã fra-
tris ſui vocare debeat
tutelã, queritur? Dicitur
uod ſic: niſi iuſta cau-
la poſſit ſe excuſare. nec
ob hoc, quod ſi emanci-
patus, vel capite minu-
tus ſe poterit excuſare.
Fater emancipatus.
Cõfer l.8. j de curat fur.
CVIAC.
d Antecedere. excipe
hodie filium fratris, qui
cumeo admittitur: vt j.
de leg.here. auth. ceſſante.
e JLegitimã. Sed econtrà
in poteſtate retentus eſt
fiduciarius: vt Inſtit. de fi-
duc. tutel S. j. & fac.S. de
leg. hered l. de emãcipatis.
& l. meminimus .j & j.
de cura. furi.l ne lucrum.
Sed cõtrà S. de inoffi. teſt.
l. fratres. vbi dicit tolli
agnationem. & ſic non
erit legitimus: ſed hec
corrigit. Itẽ facit Inſtit.
de leg.agn tut. S.fin. & In-
ſtit de leg agn ſuc S fin.
ADDITIO. Emancipati
fratribus ſuis:id eſt, qui
ſunt in patris poteſtate,
ipſo iure non ſunt tuto-
res: ſed hac conſtitutio-
ne efficiuntur legitimi.
CVIAC.
y Alienum ab. Quod
ante hanc conſtitutio-
nem licuit. CVIACIVS.
Emo.) CASVS. Mi-
Nnorrxv ann tutor
eſſe non poteſt, obſtan-
te minori ætate:an à le-
gitima ſucceſſione pro-
pter hoc excludi debeat,
quæritur? Dicitur quod
nbn.
f Annum impleat. vt
Inſtitut. de fid. tutel. in fi-
ne. & de excuſa. tuto. S.
itom maior. & j. de legi.
Codex.
Etiam minima capitis deminu-
tio iure iſto excludit à tute hoc di-
cit cum gloSALYC.
11. Iidem AA.& CC. Aſclepiodoro.
Dagnatos pupilli iure le-
gitimo ſolicitudinem tu-
telæ pertinere, niſi capitis demi-
nutionem ſuſtinuerint, mani-
feſtiſſimumeſt. S. IIl. Non. April.
AA. COSS.
Etiam ad pupillarum tutela vo-
cantur maſculi, reiecta contraria
conſtitutione Conſtantini. h. d. quã
tamen non habemus. SALYC.
II1. Imp. LEO A. ErythrioPP.P.
Onſtitutione diuæ me-
moriæ Cõſtantini *, lege
Claudia ſublata, pro anti-
qui iuris auctoritate, ſaluo ma-
nente agnationis iure c tam cõ-
ſanguineus, id eſt, frater, quam
patruus, cæterique legitimi ad
pupillarem fœminarum tutelam
vocantur. Dat. Ral. Iul. Martia-
no, & Zenone Coss.
Frater emancipatus eſt legitimus
tutor alterius fratris inpoteſtate re-
tenti, & filiorũ eiush.dBAL. Vel
ſic:ſicut frater emãcipatus vocatur
ad legitimã fratris, & ſororis here-
ditatemita ad eorum tutelã.SAL.
IV. Imp. ANTONINVS A. Polycarpo P.P.
Rater emancipatus ſ, qui in
Frermnaniſli, vel ſorors ſuc-
ceſſione omnes inferiores, ſeu
prolixiores gradus: non tantûm
cognatorum, ſed etiam agnato-
rú antecedere d à nobis pro no-
ſtra diſpoſitione iuſſus eſt:etiam
ad legitimam e fratrum, & ſo-
rorum, nécnon liberorum fratru
tutelã quaſi minimè patris po-
teſtate per ius emancipationis
relaxatus, ſi non alia iuri cognita
excuſatione munitus ſit, vocari:
nec ſub pretextu capitis demi
nutionis alienum aby huiuſmo-
di onere ſemetipſum eſſe con-
tendere ſancimus. Dat. Ral. Apr.
Qui petant tutores, &c. Titxxxj.
Ioanne, & Paulino Coss.
Qui non eſt legitimæ ætatis, tutor
eſſe non poteſt: & à ſucceſſione pro-
pter hãc cauſam nõ repellitur.h. d.
BALD. Vel ſic: Minor xxv. annis
non vocatur ad tutelam, vel curã:
cum ipſe indigeat tutore, vel cura-
tore. Vel breuius: Qui non eſt æta-
tis perfectæ, non poteſt tutor, vel cu-
rator eſſe.SALYC.
V. Imp. IVSTINIANVS A. Demo-
ſtheni P. P.
NEno neque frater, neque
alius legitimus T in tute-
lam ſiue ingenui, ſiue liberti vo-
cetur, antequam quintum, & vi-
ceſimum ſu ætatis annum im-
pleat f. Immineat enim cuique
pro ſua tantummodo admini-
ſtratione periculum, ne alieno
onere alius pregrauetur 8. Sic e¬
tenim & pupillis, & adultis cõ-
petens gubernatio inducetur, &
naturalis ordo per omnia con-
ſeruabitur. Cui enim ferendum
eſt * eundem eſſe tutorem, &
ſub tutela conſtitui? & iterum
eundem eſſe curatorem, & ſub
cura agere h? Hec certe & no-
minum, & rerum fœda confuſio
eſt. Diſcretis d’itaque omnibus,
vel datiui, vel legitimi e fiant tu-
tores vel curatores hi, qui talis
ætatis ſunt, cuii ſuarum rerû ad-
miniſtratio committitur, quo-
rûmque res poſſunt pleniſſimo
iure hypothecarú teneri h. Om-
nibus, qua de ſucceſſionibus tã
ingenuorum, quàm liberorum
prioribus legibus diſpoſita ſunt,
in ſuo robore duraturis, nec ali-
quam imminutionem ex præ-
ſentis legis ſanctione acceptu-
ris: maxime in libertorum ſuc-
ceſſionibus: ne videantur ex eo,
quod ad tutelæ grauamen non
veniunt, ſucceſſionis emolumẽ-
tû amittere l. Recitata ſepties in
nouo cõſiſtorio palatijluſtin.D.
Il. Ral. Nou. Dec. V.C. Cons.
QVI PETANT TVTORES, VEL CVRATORES.
TITVL
V S XXXI.
POt tatorestetanentatrias d& legitimes diturus de tutoribus, vul euaaooruus,
qui dantur à pratore vrbis ex lege Attilia, vel ex Senatuſconſulto, vel moribus,
aut à præſidibus prouinciari ex lege Iulia, & Titia, qui petuntur, & dantur: non
quaſi exiſtunt pſo iure, vel legitimi:nec dãtur, vt teſtamentarij nemine petente, in
primis docet, qui tutores, vel curatores petere poſſint, aut debeãt. Et debent quã pri-
mum tutores petere liberti liberis patroni, & mater, auus, auia liberis ſuis, quibuſ-
cüque nõ curatores puberibus. Et ſi ceſſant tutores, aut curatores impuberibus petere,
puniuntur liberti ob deſertũ obſequium, parẽtes ob deſertã pietatẽ. Poſſunt petere vel
amici, imo & aduerſarij in litem.l. vlt. Sne autẽ. j. de admin. tut. l. 1.4.7. hoc ti.
Et petunt omnes, editis nominibus plurium, qui ogarris, & oneevi appellari
poſſunt, & ex eis vnu eligit magiſtratus, vt fit in Epiſcopo creãdo, Nou. 123. & apud
Corn. Tacitũ, patricios tres nominari, & ex eis vnum eligi flaminẽ dialem. CVIAC.
Minor debet admoneri, quod
petat curatorem ad lites: & ſi ad-
monitus nõ petit, etiam abſenti ei-
dem, & inuito dabitur.d. SAL.
Vel ſic: Volens cum adulto litiga-
re, debet ipſum admonere: & ipſe
adultus poteſt petere curatorom ſi-
bi dariSALYC.
I. Imp.ANTONINVS A. Chryſantha.
e Dmone n adoleſcen-
tem, aduerſus quem cõ-
ſiſtere vis, vt curatores
ſii dari poſtulet, cum quibus
ſecundûm iuris formam conſi-
ſtas n T: qui ſi in petendis his
)ceſſabit: potes e tu competen-
1282
hered. l. fin. in fine. & j.
qui atate ſe excu. lib. x. l.
cum filios.
g JAlius pragrauetur.
ſeilicèt minor.
h Sub cura agere. quã-
doque tamen vnus cu-
rator, & alius ſubcura-
tor conſtituitur:vt ff. de
neg geſt l.ex facto.
JDiſcretis. Datiui, vel
legitimi. Id eſt, Attiliani
& Fabiani. Vide ſcripta
adtit. 13 frag Vlp. CvrAc.
i Cui id eſt, quibus vel
cui, ſcilicèt rati.
k Teneri. Arg. ſume
quod ſi a minor accipiat
dotem, non obligantur
bona eius tacite: ſieut
nec hîc. quod quidam
dicunt. Alij quod ſicb:
cûm ſit legalis obligatio
aliàs non ſine decreto.
Hanc queſtionem de-
cidit Bartolus in repeti-
tione l. ſi conſtante. ff ſolu.
matrimonio in tertio mo-
do repetendi. in verſicul.
quart quaro, pone quod
minori. vbi conſuluit dã-
ti dotem minori, quod
obligationem bonorum
expreſſam recipiat cum
iuramento, per authent.
ſacramenta puberum. Sſi
aduerſ. vendi.
lAmittere. nam fallit
hæc regula: vbi eſt ſuc-
ceſſionis, &c.vt Inſtit. de
leg patro tutel. Sfin.
QVI PETANT
tutores vel cu-
ratores.
Venit nunc ad datiuam:
& primô quarendo quis
petat eam dari.
Dmone CAsvS. Si
quis habens mi-
norem ſihi obligatum
velit eum conuenire: ſi
curatorẽ nõ habeat, ad-
moneat eum, vt curato-
rem petat: quod ſi non
petierit, adire porerit
iudicem, & petere vt ei
detur curator.
m S Admone. ſi vis. nec
enim punieris, ſi non
petas: niſi quia ſi ſentẽ-
tia definitiua daretur
pro te, non teneret: ſu-
prà de procur. l. non e
minus. Venditio autem
fieri poſſet ex interlocu-
toria, vel definitiua de
iure lata, ſi non defen-
deretur: licet ſecûs ſi eſ-
ſet pupillus: vt ff de
bon. auct iud poſſ. l ſi mi-
nor. & ffaquibus ex cau. in
poſſeſ ea. l. apud Iulia-
num. Alij autem puniú-
tur, ſi non petant in
ſucceſſione, & in aliis:
vt ffqui pet-tutl. ij. & j.
de admini. tut. l. ſanci-
mus.ijS. ne autem. & in-
frà de legi. heredl ſciant.
& facit ff. de minor. l. i
ait prator. S. permittitur.I
nS Conſiſtas, aliàs conſi-
ſtae:aliàs conſiſtat.
OPotes non autem co¬;
geris, vt dixi per d. l. ſi
minor.
S à(Offiio