DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0743
18i Quandodecret opus non eſt. Titlxxij. 1382
Imnor.JCasvs. Te-
nebatur mihi minor
in fundo Semproniano:
dedit mihi in ſolutum
alium ſine decreto, cum
debuit dediſſe Sempro-
nianum: an id vindica-
re poſſit, quaritur? Di-
citur quod ſie.
a Aliud. prædium. &
ita alterum putà debi-
tum, poterit alienare:
aliud non. ſic eſt diffe-
rentia inter fundum, &
fundum:ve ff.eo.l. magis.
S ſi fundus. & Sſi pupil-
lus. Sed arg. contra ffe.
l. ſi pupillorum.S, fina vbi
fundus primo obliga-
tus cum decreto alteri
pro codem debito exol-
uẽdo ſine decreto obli-
gatur; ſed ibi ide:quia
in loci prim obliga-
tionis ſuccedit eadẽ res.
b Deberes ex perſona
eius, cui ſucceſſiſti.
Sl pradium Prine?
conſulit minori, ſe-
cundô emptori. ſecunda
ibi; emptor. CASVS. Si
minoris ruſticum præ-
di, vel ſuburban ſine
decreto alienetur: non
tenebit alienatio:ſed a¬
getur, & reſtituetur ſibi
prædiu cum fructibus,
ſi extent, conſumptos
cõdicet:ſi tamẽ emptor
prober precium fuiſſe
verſum in vtilitatẽ mi-
noris, repelletur minor
doli exceptione, ſi non
ſoluat preciu cum vſu-
ris, & ſumptus, ſi quos
fecit in prædio. No ex
textu ſufficere decretu
illius iudicis, in cuius
territorio res eſt: ſuffi-
ceret etiã decretu illius
iudicis, qui habet pupil-
lu ſub ſe?licêtnõ habeat
rem ſub ſe: vt l. magis
puto. S. illudffde reb eor.
c S Suburbanum pro
facti eſſe in eodem ponit ruſticõ, &
rure, quod fa¬ ſuburbanu. Vel ſubur-
u eſt in ſub- banum eſt, quod eſt
urbiisv. Affli- iuxta vrbanum: vthorti
ctum deciſ. 25 in ciuitate, & extra.
d Non loco non vrba-
c Suburban nu poteſt eſſe in rure,
pro vrbano: & in ciuitate: vt ff. de
vel quod iux rr ſig l vrbana pradi
ta vrbanum. verbg l vrbanapradia.
& l. vrbana familia. &e.
cõtrà ruſticuin ciuitate.
e Probare ex volunta-
te, non ex neceſſitate:vt
dixi S. eod. l. pradiorum.
ſecundûm H. & Azo.
vel etiamex neceſſitate,
cum contractus non te-
nuerit:vt ibi dixi.
E Facultatibus. mobi-
libus: vtffeo. l. magisS.
itẽ requirat. & ad hocs.
de his, qui ve æta impe.l.
eos, & j tit. . pradiũ &
ffeod & & tit. i
contra ampliſſimi. & S.
de cond. ex le. l. ſi mala.
& ffde pet. here. l. ſed &
ſi lege. . ſcire. & ff. de
minol ſi intra vtile. &l.
tutor. in fi. & ffaeol ſi fu-
dus.S quanquã & l pen.
Nter.CASVS. Si mi-
nor cum minore ha-
beat rem communem:
Codex.
a Diuiſio.
t al. vendidiſti.
b Hine colli-
gut dici poſſe
Non poteſt minor ſoluere ſine
decreto aliud pro alio in his; qua
non poſſunt alienari. h. d. BALD.
Vel ſie: Immobilia proalio debito
non poſſunt in ſolutum dari ſine de-
creto. SALYC.
xV. Iidem AA. & CC. Sabinæ.
Iminor xxv. annis prædium
ruſticum, cum aliud* debe-
res P, ſine decreto in ſolutum
dediſti: dominium à te diſcede-
re non permittit ſenatuſconſul-
ti auctoritas. Dat. VIII. Ral. De-
cemb. CC. Coss.
Minor, qui ex precio fundi ven-
diti ſoluit onera, & tributa, preciũ
nonrecuperat, niſi reſtituat, quod
accepit. BALD. Vel ſic: Immobilia
alienata ſine decreto iudicis, in cu-
ius territorio ſunt ſita, poſſunt cum
fructibus vindicari: ſed precium in
vtilitatem minoris verſum, cum
vſuris debet reſtitui, & ſumptus
meliorationis.SALVC.
xV1. Iidem AA, & CC. Eutychiæ.
I prædium ruſticum vel ſub-
urbanume (quod ab vrbanis
non loco d ſed qualitate ſecer-
nitur) in pupillari ætate conſti-
tuta, tutore auctore, vel adulta
ſine decreto præſidis prouincie,
in qua ſitum eſt, venundediſti f:
ſecundûm ſententiam ſenatuſ-
conſulti dominium eius, ſine
ius à te diſcedere non potuit:
ſed vindicationem eius, & fru-
ctuum: vel his non exiſtentibus,
condictionem competere con-
ſtitit. Emptor autem ſi proba-
re e potuerit ex cæteris faculta-
tibus ſobedire te muneribus, ſi-
ue oneribus non potuiſſe, ad
vtilitates prætereà tuas ceſſiſſe
pecuniam, quam precij nomine
ſumpſeras: doli exceptionis au-
xilio precium cum vſuris, quas
praſtitura eſſes, & ſumptus me-
liorati prdij ſeruare tantum-
modô poteſt. Dat. VI. Id. April.
Anchialo, CC. Coss.
Non poteſt minor diuidere im-
mobilia, niſijprouocetur à maiore.
h.d. BAL. Vel ſic: Minor non alie-
nat etiam in communi, ſine decre-
tonec prouocat ad diuiſionem:ſed
prouocatur à maiore, & tune ſine
decreto procedit alienatio. SAL.
XVI1. Iidem AA. & CC. Philippo.
Nter omnes minores s nec
commune prædium ſine de-
creto præſidis ſententia ſena-
tuſconſulti diſtrahi h patitur.
nam ad diuiſionis cauſam pro-
uocante tantummodô maiore
ſocio, eius alienationem & ſine
decreto i fieri iam pridem obti-
nuit. Dat. VII Id. DecembCC.
Coss.
Propter debitum fiſcale (putà
propter datia, & collectas) poteſt
alienari res minoris interueniente
decretoBALD. Vel ſic: Etiam
propter debita fiſcalia non poſſunt
minorum prædia alienari, niſi cau-
ſa probata, & interueniente de-
creto. SALYC.
xVIII. Imp. CONSTAN. A. & CON-
l,TAN. C.ad Senatum*.
Iminores vel ex patris no-
mine, vel ex ſuo, debitis dun-
taxat * fiſcalibus vrgentibus,
vel ex priuatis contractibus re-
periantur obnoxij l: decreti in-
terpoſitio à Conſtantiniano
batis, examinatiſque cauſis: vt
patefacta rerum fiden, firma
venditio perſeueret. Dat. XII.
Ral. Ian. Probiano, & Iuliano
Coss.
QVANDO DECRETO OPVS NONESTe.
TITVLVS
LXXII.
RopoſitoS.C de non alienandis, vel obligandis pradiis minorum ſine decreto, vel
auctoritate magiſtratus, ſubiicit certos caſus, quibus ſine decreto earum rerum
alienatio, vel obligatio valet. Si vt alienaretur, parens à quo profecta ſunt, cauerit
teſtamento, aut codicillis, quod & Oratione Seueri fuit nominatim exceptum, idém-
que eſt, ſtex conuentione parentis fundus reuendi debeat venditori, l. 1.hoc tit. Item
ſi alienationẽ permiſerit princeps nominatim: nec enim ſola atatis venia alienatio-
nẽ permittit. Item ex edicto Conſtantini conſtat recte vendi ſine decreto res, qua tra-
ctu temporis deteriores fieri poſſunt, & iumenta, aut pecora ſuperuacua: & ex eodem
edicto poterat mulier minor XXV.an res ſuas vendere ſine decreto, adhibito conſen-
ſu mariti, & ſubſcriptione, qua pars abrogata eſt, l.3. Cod. Theod de cont, empt.Et
ex Conſtitutione Iuſtiniani poteſt etiam tutor, vel curator obligare res minoris pro
cautione iudicatum ſolui, quam minor exigitur.nam in l.vlt.. defenſionem.S de
admin. tut. cautio litis eſt cautio iudicatum ſolui, non iudicio ſiſti, qua perſone cau-
tio eſt, non litis. CVIAG.
Emptor mandauit reſtitui rem
emptã refuſo precio poteſt hoc fieri:
licèt heres ſit minor: quia voluntas
teſtatoris operatur idem, quod de-
cretum iudicis.h. d. BAL. Vel ſic:
Couentio paterna in contractu ap-
poſita facit alienationẽ rei minoris
valere ſine decreto. Vel ſic: Ex vo-
luntate paterna poſſunt immobilia
pupilli alienari ſine decreto. SAL.
I. Impp. SEVERVS, & ANTONINVS
AA. Valentino*.
6 Iprobare? potes
patrem pupilli, cu-
ius tutores conue-
niſti , conſenſiſſeſ,
X1
prætore m celebranda eſt, pro-
ſine decreto alienare nõ
licet: ſed nec ad com-
muni diuidundo iudi-
clum prouocare: ſed ſi
maior, cuius fundus e¬
rat communis, ad diui-
ſionem prouocet, etiam
ſi ſine decreto fiat diui-
ſio, bene tenet.
gJMinores. vterque e¬
nim eorum erat minor.
ſic ff. eo-l. ſi pupillorum,
AccvRs.
h Diſtrahi, etiam per
diuiſionẽ. Eſt enim que-
dã a alienatio per diui-
ſionẽ, & adiudicationẽ.
i q Sine decreto. vt & ff.
eod.l.j.S ſi communis. &
eſt ratio:quia ex neceſ-
ſitate fit:ſic & ff-de cõ-
dict furt.l. & ideo. & arg.
S. de fundo dotl.j. & facit
Jait.j.l. j & fin.
I minores.ICASVS. Si
minor nomine ſuo,
vel patris fiſco, vel pri-
uato teneatur: an inter-
poſito decreto res ſuas
diſtrahere poſſit, quæ-
ritur? Dicitur quod ſie.
Debitis duntaxat.
determinat debitis: nõ
autẽ ea, qu ſequutur.
lObnoxi. ad pecuniã:
ſecus ſi ad rẽ certã:tune
enim diſtinguitur, pa-
tris:an ſuo nomine de-
beãt:vt ffeol. magis.S.ſi
pupill. & S ſed & ſi pater.
mq Pratore id eſt, pr-
tore, quem conſtituit
Conſtantinus.
n Fide. quia nõ inue-
nitur vnde aliunde cõ-
mode potuerit debitum
ſolui. nec enim frumẽtu
nec alia neceſſaria de-
buerãt vendi: vt argſf.
dever. ſigl. nepos Proculo.
OQVANDO DE-
creto opus non eſt.
Diximus quãdo decreto
opus ſit: moo exponamus
caſus, in quib. non eſt o¬
pus iudicis decreto. AZo.
JNot caſus d: vbi nõ eſt
opus decreto. . Primuss.
ti. 1ll.pen. 2. Secundus, ſi
nõ caueatur de dãns in-
fectoff de dãno infecto.
l.ſi finita. S. ſi pupillus3.
Item in alio, quando de-
functus permiſit: vt j-eo.
l.1.S.1. & ffcod.l.1.S.1.
4. Ité in allovt j. co tit.
l2.5. Itẽ ſi iurauit: quod
plene dixi S. ſi aduer.
vend. auth. ſacramenta.
6.Item alius: vt ffeodl.
magis. S. ſed ſi pater. 7.
Item in alio:vt j eo.l.fi.
8. Item in alio: vt S. de
admin. tut. l.ffiS, defen-
ſionem.ACCvRS.
I probare.) CAs Si
& madaui teſtator,
vt reddito precio minor
tibi prediu reſtituat: de-
cretu nõ eſt neceſſariú.
p ſSi probare. ſieS. de
pact. int. emp & vẽd.l.
5 Potes. tu venditor.
r Conueniſti ex vendi-
to, vel preſcriptis ver-
bis. ACcvRS.
ſ5 Conſenſiſſe. in pacto
emptionis.
2
t Vide Socini
in regula 329.
qua incipit. Pu-
pillus ad diui-
ſionẽ regula-
riter prouoca-
te non poteſt:
vbi quatuor
exceptiones
adfert.
a Alienat, qui
diuidit, cuius
res etiã alteri
adiudicatur.
bDecretû non
requiritur in
alienatione
neceſſaria.
* ſic in ver
manuſer. non
Seuerum.
Hic erat v¬
nus ex tribus
Prætoribus
vrbis Conſtã-
tinopolitan,
qui enumerã-
tur in l. 2. ſup.
de oſfic. Pratori.
d Caſus s. in.
quibus nõ eſt
opus decreto:
de hac re vide
Menochium
2. de arbitr. Cen-
tur. 2. caſu 171.
& Octauium
Simon cellum
in tract. de de-
cretis, cateriſque
ſolennitatibus in
contractibus mi-
noris, aliorumve
his ſimili adhi-
bendis, li. tit.2.
9
* al. Valents.
aJ Volun