Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Ihre bisherige Sitzung ist abgelaufen. Sie arbeiten in einer neuen Sitzung weiter.
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 4): Codicis Dn. Ivstiniani Sacratissimi Imp. PP. Avgvsti, Repetitae Praelectionis Libri Duodecim — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0760
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
1415

a Actle rerum
amotarum an
poſſit dari cõ-
ſtante matri-
moni9. ſi ſeruus ſeruum. S ſi cu
maritus. 3. Vel terti
regulare eſt, quod ſuprà
dicitur: hic autem ſpe-
ciale propter neceſſita-
tem: vt ſuprà proxi. 4.
Vel quartô darur actio
rerum amo.id eſt, in fa-
ctu nomine re amor. ſie
expone ff de fur. l. ſi quis
vxori. circa princ.
bFurti actionem. id eſt,
in factum nomine furti.
AccvRS.
c Soluendo.hîc eſt con-
trà ff rerum amo. l.ante-
pen. Sed ibi rem viri ſur-
ripuit extraneo: quare
extraneus contra cam a¬
git furti: hîc econtrà
ſurripuit rem extranei
viro. Sed quare aliud
hîc? Reſp. quia hic fuit
furtum factum viro, li-
cèt extraneus agat:vnde
tardius permittitur ex-
traneo agere cõtra mu-
lieremsibi autem extra-
ne fuit factum fur-
tum.
dExtrahatur. ad iudi-
cium. & eſt ſic ffade libe.
exhi.l. j.in fine.

DE OPERIS
bertorum.
Quia occaſione opera-
rum liberti fugiunt à no-
bis; ide ſubiicit de operis
libertorum.
Itempore CASVS.
i Si ſeruum meum
manumiſero, & ei ope-
ras impoſuero: an ad
preſtationem teneatur,
queritur? Reſp. quod ſie.
ſed ſi operas nolo: ſed
pecuniam pro operis in-
uito liberto an ſim au-
de operis lberi diendus Reſp. quod nõ.
rum, vtait Pa- ſi aurem cõuenit, vt ali-
pinianus lbre quid mihi pro operis,
reſponſori, ii, putà caponẽ preſter ad
de liberalt cauſa hoc mihi tenetur: tamẽ
vel operis liley-&
torum, caſus eſt, in quo cogi
poſſet, vt precium præ-
ſtaret, ſi vergam ad ino-
piã: quia etia ſi non te-
neretur ad operas: defe-
ctis tamen facultatibus
meis, tenetur me alere.
e JSi tempore manumiſ-
ſionis. id eſt, ſtatim poſt
manumiſſionem. nam
antè ſeruus non obliga-
retur: vt ffeod l. vt iuriſ-
iurandi. & de li. cau. l. fi-
na. Sed puto quod etiam
prius obligetur, ſi ſta-
tim tamẽ poſtea ſequa-
tur manumiſſio: vt ffſi
cer, peta. l. lecta. &S, de
pact. l petens. Item ſi po-

LI-

Ex Co Grege-
riano ſub Tit.

b Quanda di-
catur aliquid
factum tempo
re manumiſ-

ſionis.

a Sed rerum amotarum ſcilicet ſoluto matrimonio: ſed? eodẽ
conſtante in factum. Et ſic non obſtat contrarium ſignatum S.
rerum amol .ij.2. Vel dic cõſtante matrimonio dari rerum amo.
ſed in ſimplum fauore matrimonij, ad exemplum actionis ſer-
ui corrupti:vt ffde ſer cor.lfi. & leg. Aquiliœ: vt ff-ad leg. Aquil.

Codicis Liber ſextus.

ad eum, qui rem commodatam
accepit, ſiue cõtra eum, qui fur-
tum commiſit: & in hac ſpecie
maritus quidem propter matri-
monij pudorem, non furti: ſed
rerum amotarum* actioné ha-
beat, ſi ipſum dominus elegerit.
Dominus autem omnem licen-
tiam poſſideat ſiue aduerſus ma-
ritum commodati, ſiue aduerſus
mulierem furti actionemP ex-
tendere:ita tamen vt ſi ipſe, qui

rem commodatam accepit, ſol-
uendo ſit, nullo modo aduer-
ſus mulierem furti actio exten-
datur: ne ex huiuſmodi occaſio-
ne inter maritum, & vxorem,
qui non bene ſecum viuunt, ali-
qua machinatio oriatur, & for-
ſitan marito volente vxor eius
extrahatur d, & furti patiatur
pœnalem condemnationẽ. Dat.
XV. Ral. Septemb. Lampadio, &
Oreſte VV.CC. Coss.



DE OPERIS LIBERTORVM.
TITVLVS III.

Am à primo titulo primum de operis libertorum dicere propoſuit, priuſquam alia
exponeret, qua in libertos habemus iure patronatius: quia & initio quoque edicti
prator operarum iudicium dedit, l. .ff eod. Opera ſunt, diurnum officium, quod li-
bertus praſenti patrono iurat, vel promittit libertatis cauſa: id eſt, ſine quo libertas
data non eſſet, l. in libertoff.de ſol. Iurat autẽ, vel promittit manumiſſus, ſtatim
in ipſo tempore manumiſſionis, vel poſt tempus. Nõ debentur iure ciuili niſi promiſ-
ſa, vel iurata ciuili actione de operis, l.1. J. ad leg. Viſ. naturali iure debẽtur, l.ſi nõ
ſortẽ.S, libertusff de cond ind Et iuratæ debétur ex iureiurãdo, ſpeciali iure. nã-
que aliàs, vt ex pacto, vel pollicitatione, ita ex iureiurando iure ciuili non naſcitur
obligatio. Cum ver diximus operas eſſe diurnum officium: vt l.j. & iij. ffeo ope-
rarũ editionem eſſe offici praſtationem l. cum patronus. ff. eo.hoc dicimus, operas,
quas patronus à liberto poſtulat, & libertus patrono iurat, vel promittit, officiales
ſe peras lurar enn oel promitit, quau operus ſibi indxerit paironus, daturun
ſe officij cauſa, non ſemper adiicit, quas indixerit patronus, ſed intelligitur: quia ex
commodo patroni edenda ſunt nec debentur igitur, antequam petantur neque verô
promiſſio offici, vel iuſiurandum ali, quam patrono factum, vllam obligationẽ pa-
rit. Porrô indicit patronus liberto operas fabriles ſi ſit fabert pictorias, ſi pictor: medi-
cas, ſi medicts: mimicas, ſi mimus, aut petit vt ſibi ſcribat quoſdã libros ſi antiqua-

rius ſit, vel inſularium facit, vt cuſtodiat ades, vel poſtulat vi ſe ſequatur, vi ſeci

moretur aliquandiu, ſecun peregre proficiſcatur, vel negotium ſuum exerceat. Ha
ſunt officialés operæ, qua poſtulanti patrono debentur libertatis cau ſa:quarum longe
alia condicio, quam fabrilium, vel aliarum cuiuſcunque artificij quas quis extra-
neo, vel patrono vt extraneo, non libertatis cauſa ſtipulanti promittit, quia non in
offici, ſed quaſi in pecunia praſtatione conſiſtunt. Intercidunt vero officialis variis ex
cauſis, qu in hoc tit proponunturCVIACIVS.

eas preſtare debere h. Solet au-
tem inter patronos, & libertos
conueniri, vt pro operisi ali-
quid preſtetur l: licet precium
peti nõ poſſit, niſi quando pro-
pter inopiam pro alimentis idl
extra ordinẽ peti neceſſiras ſua-
ſerit: cûm etſi operæ non erant
impoſite: defectis tamen facul-

Operæ promiſſa debent praſtaris
non earum precium, niſi ex cauſa
neceſſitatis. h. d. Primô loquitur
quado operæ ſunt impoſitæ, an peti
poſſint vſque ibi, Solet. Secudo, an
poſſit pet precium operarũ vſque
ibi, Cum & ſi operæ. Tertiô lo-
quitur quando operæ non ſunt im-

poſit vſque ad finẽ BAL. Vel ſic:

Operas tépore manumiſſionis im-
poſitas libertus debet preſtare. Sed
pro futuris precium non poteſt exi-
giniſi conuentum, vel ob neceſſi-
tatem alimentoru.SALYC.
I. Impp.SEVERVS, & ANTONINVS
AA. Romano.
I tempore manumiſ-
ſionis operæ tibi im-
poſitæ ſunts, ſeis te

.




ſteà ex interuallo, ſi modô actum fuit tune, vt poſtea impone-

e Quibus m
dis oper in-
ponantur li-
bertis.

fy Tibiliberto,

g Impoſita ſunt. per e ſtipul

ſpeciale eſt hic, vt pacti d veſtiatur iureiurando: vt ffeoil vt iu-

rentur: vt ff.de ſolut. l. Modeſtinus.

ationem, vel iuſiurandum: & ſic

d Pactum i riſiurandi, & de lib cauſa.lfin, & agitur cõdictione certi, ſi cer-

terdû veſtitur
iureiurando.

ta eſt opera, ad inſtar pecuni credittvt ffeod.l.à duobus. alias

e Qua actione actione ex ſtipulatu: vt Inſtit de verbor obligatio, in prin Sed
petatur opere. videtur quod ſemper ſit agendum ex ſtipulatu nam opera f eſt
fopera eſt di diurnum officium:vt ffeol.j. & ita factu, quod incertu eſt quo-

uraum officiu. ,d ſubſtantiam, & ita petetur a

tatibus patroni, eum alere coge-
baris mPPll. Ral. Ianua. Chilo-
ne & Libone Coss.

Non praſtat beneflcium, qui im-
pendit debitum: & ideô præmium
non meretur: & erronea promiſſio
operarû non valet. BAL. & SAL.
Vel ſic: Ex neceſſitate manumit-
tens, in ſeruitutem nõ reuoca, nec
imponit operas.IACO. BVTRI.



1416

de verbor. obligl vbi autem non apparet.S. qui id quod in fas-
Sade verdéor tiliail vil auten aur qpaure s qui pueſl in ſaetal.
pecunia credita:quia illud eſt verum quãdo petitur ſtim
Sed nonne oper ar* aliæ certa, ali incertæ? Reſp. Illu
rum quantum adquantitarem, ſecus quo ad ſubſtantiã ſieut in

ſieut
atio.
dve-
aOperarum a¬
iæ conſidera.
ta quantitate,
non ſubſtatia,
ſunt certe, alie
incertz.

in omni facto leges no-
tant. prædicta vero ſunt
impoſitione facta per
ſtipulationẽ: ſi autẽ per
iuſiurandum tunc a¬
ctio in factum datur.
ACCVRS.
h Debere. ſe, ſi non ex
neceſſitate: ſed ex libe-
ralitate propria manu-
miſit: vt j. eodem. l. ij.
ACcVRS.
i Pro operis. olim im-
poſitis.
S Aliquid praſtetur.
putà equus, vel bs, vel
alia ſpecies: licet pre¬ Operarun
cium nõ poſſit peti’ope- futurarum an
rarum futuraru: id eſt, poſſit peti pre
cogi ab initio praſtari cium.
etiam conuentum. quod
non placet:vt j.llſi quã.
2. Vel dic, licêt precium
non poſſit peti: ſc. ſic vr
remaneat integrum ius
patronatus:vt j. eo. l. ſi
quam.3. Vel dic ſecúdo,
quoad primum articu-
lum ſolet conueniri, vt
putà in caſib. ſi libertus
vltrô obtulit. Item pro-
pter inopiam patroni. I¬
tem ſi tale genus eſt o¬
perarum quod non cõ-
petat patrono:vt ſi liber-
tus ſit medicus, vel pan-
tomimus, cuius ſi velit
patronus operis vti, sẽ-
per oportebit eu ægro-
tare, vel ludos celebra-
re:vt hic, & ff.eol. patro-
nus & l. ſi libertus. j. his
ceſſantib. non poteſt pe-
ti pecunia, niſt propter
inopiã. 4. Vel dic tertiô,
ſecundûm Azo. cõueniri
pro operis: ſc. prteritis:
licet pro futuris non, vt
remaneat ius patroni
integru:vt j.eolſiquam.
niſi in caſu:vt j-eod.lnec
patronis. Ad omnes autẽ
prdictas expoſitiones
bene adaptatur, niſiquã-
do, &c. J Sed videtur c
quod etiam inopẽ eum
non tenetur alere: vt ff.
de lib ag.l ſi quis à liberis.
S ſi quis à libertis. Sed hic
nõ dicitur libertum ſol-
uentẽ precium operaru.
teneri ad alimenta: ſed
tantum ad prſtationẽ
operarum futurarõ: di-
citur tamen, ff.eol liber-
tus, qui operarii. vbi dicit
patronum perdere ius
ſuccedendi propter ope-
ras futuras. Secundô di-
cit quod nõ reuerentiã.
Tertiô dicit diuerſum in
alimentis. Sed dic diuer-
ſum à reuerentia. Vel il-

cVtrum liber-
tus tencatur
alere patreni.

lud,ff.de lib.ag verum eſt, cum petiit, & exegit, & conuenit eum
dare precium:ſecus ſi tantûm petiit, & non exegit: vt ff de iure
patl ſicut. & ffeod l libertus, qui operarum. Vel aliter hic non di-
cit, quod ipſe cogatur eum alere, cum exegit ab eo operaru pré-
cium: ſed dicit quod patronus poteſt eum cogere ſoluere pre-
cium operarum propter inopiam alimentorum.
l Idiſcilicèt precium futurarum operarum.
mJ Cogebaris ſicut econtrà te alere cogitur:alioquin ius patro-
natus amitteret:vtfffde iure patl diuus. Sfin. Nota etiam ex hac
lege quod neceſſitas d non habet legem in co, quod dicit, niſi
ctione ex ſtipulatu ad quod facitl quando, &c. & facit ff de offi procon l.j.

du Seaſtianu
Medicen que-
ſtione 6. I

parte de fortuie

tu caſibus.

T Item
 
Annotationen