DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0766
1427
Ex paratit-
lis excerptaSIIN FRAV-
per Ant. Au- dem parroni à liber-
tis, &c.
Quia quandoque liber-
tus alienat, vt debita por-
tione patronum fraudet,
ideo de hoc ponit.
Q in fraudemC a¬
Dys vS. Certum eſt,
quod pâtronus in bonis
liberti in tertiam ſucce-
dere debet: ſi ergo liber-
tus in fraudem patroni
bona ſua alienauit: vſ-
que ad legitimam, quæ
t arienata ſunt, reuocari
xui per Ant poſſunt.VIVVAN.
Auguſt. a Alienauerit. inter vi-
uos: vbi duo ſunt ne-
ceſſaria, ſcilicet fraus &
euentus: vt ffeod lj. S.j.
& hic dicam ſtatim. Item
dic quod alienauit gra-
tis: ſecus ſi non gratis:
vtff eod. l. j. S. ſi quis in
fraudem & S ſi mutuam.
b SLegitima. qua, eſt
a Si Iibertus tertia: vt Inſtit de ſue.
eſt maior cen¬ liber S ſed noſtra.
tenario: ſi mi-c Conuenit. non per
nor nulla le petitionem hereditatis:
gitima debe quia parroni eſt debi-
S Qua atione tornon hereditarius: vt
S - ff de petitio. hered. l.quod
alienata à ſi¬ ur rar-
berto, reuocé- ſi in diem. S. pen. Sed per
tur per patro-¬ Caluiſianam: vt infrà l.
c Patronus a hic: quia aut alienat li-
reuocet per li¬t e a¬
bertum aie bertus in vltima volun-
nata. tate: & tunc ſolus ſuf-
d Vtrum in a-ficit euentus: vt ffeod.l.
lienatione fa¬ j.S.j. (quia pars patroni
a as are-
mV cenſetur: vt æs alienum:
requiratur ve ff de don. lſi ba-
fraus re, & vt ff de don. lſi patronus.
conſilio. quod æs alienum ante
relicta eſt derrahendum:
vt ffad Trebel.j.S. pen.)
Aut inter viuos: & tunc
ſine dolo malo valet: vt
ſf de probat. l. patronus. Si
dolo, aut in fraudem le-
gis, ſcilicet vt ſir minor
nu-mus an prori dEe diſtinguee
centenario: & tunc ipſo
e Vtrum alie iure non valet, & totu
natio facta à reuocatur. Aut in frau-
liberto in to- dem patroni tantûm. &
tunà parooer tune valet Sed reuoca-
an vero pro tur quatenus eſt legiti-
parte tãtum. ma tantum: vt ffde iu-
re patrona. l. ſi libertus.
ACCVRS.
Efuncto.JCASVS.
DAienata, à lberto
in fraudem pattoni re-
uocari poſſunt per act.
Caluiſianam, quatenus
eſt legitima. Si autem
fundum libertus alicui
dedit, & poſt mortem
liberti patronus dona-
tionem ratam habue-
rie: an ſucceſſores pa-
troni eam reuocare poſ-
ſint, quritur? Reſpond.
uod non.
S Liberto in dJ Succedens. ſcilicet in
teſtato non totum:quandof nõ ſunt
ſuccedit pa. liberi: vt Inſtitu. de ſuc.
tou eoeſo lib S ſednostra.
lberis. 5 Sed nunquid frater
g Patrono an liberti prœponitur pa-
praferatur trono? Reſpond.ſic, ſe-
irarer icrti cundin quoſdam: ve
luccell Inſtitu de ſeruili cog-circa
1 princip. Sed loann. con-
tra: vt ff.de ſuis, & legiti.
laint eſtato in princ. de bon.
Codicis Liber ſextus.
Oni d rovn uee
mic dud narnc
ovloll uued vôupou, p¬
ndovrs s
ueirr ABives re-
Aor ôe cev r S avn-
rv deonmd nὸo ὸ vo uô-
uor pgor o éu ut
urviç novuoy diuou oi
njjte n oi npouéuot n oi
vyueil.
O’n ù μ doua vuvp
vouuuor éoir osir oi
dreipoié aeepdoul.
d nevrru c O An-
S. o ro dn ¬
dy y veovror, nMn-
povos y
aég éou
8oicr eà E nca ds n éy-
ovot voéyovoi n d’éyno-
voi, vvo rooily qeôçà de-
ol. da dus Oor Ior,
déérr, iy oi n¬
tore. à de alio) d’ndes
dvns oi deMbepoi, d yul
éércur niroy vepia-
is ſr utenndr rois
arpo. G) d oô p
l l& dlér Anporouir
ol re lel & nttpove,
c 2
oi us ( ovon nnov-
Toy un ôvroy,))éei pμe
ſa u du év&
dbnuns doégo uõ-
vos v odds b¬
v éyyoros ezes éos néμ-
le Ou ovov.oi e ¬
yi o é l cvno
hune à v ty v
Tpirov égonnv gOooy.
Id eſt.
Quod, quæ cum domino vſ-
que ad mortem ipſius ſine legi-
timis nuptiis concubinatum ha-
buit, ducitur cum liberis ipſius
ad ingenuitatem, & ſumit pecu-
lium, quod habebat, dum mo-
reretur dominus, ad menſuram
legitimam: & non habent con-
tra ipſam ius patronatus, liberi
hæredes, vel conſanguinei de-
functi.
Quod ſi centum nummis mi-
norem ſubſtantiã habeãt liberti,
non priuabuntur. Sed diſponent
vtvoluerint. Si verô ab inteſtato,
& ſine liberis moriuntur, ſucce-
dẽt in hereditatem patroni. Qui
ſupra centum nummorum ſub-
ſtantiam habuerint, ſiquidé libe-
ros habuerint, nepores, aut ab-
nepotes, ipſi vocãtur ad ſucceſ-
ſionem. Si verô ſine liberis fue-
rint, & abinteſtato vocantur pa-
troni. Si verô ſine liberis teſta-
ceſſe habeant tertiam parté bo-
norum patronis relinquere: vo-
cantur verô ad hereditatem ab
rum: & ſi conſtiterit deſcenden-
tes nullos eſſe, ex tranſuerſo la-
tere vſque ad quintam genera-
tionem. Ad reprehenſionem te-
ſtamẽti liberti(veniuntſſoli pa-
troni, & liberiipſorum, & nepo-
tes vſque ad quintû gradum ſo-
lum: tranſuerſale autẽ non ha-
bent impugnationem teſtamen-
ti ad obtinendu tertiam partem
coru, quæ extraneis legata ſunt.
SI INFRAVDEM PATRONIA LIBER-
tis alienatio facta ſit.
TITVLVS V.
Alanr de donis hiberoran in hec tit, vr ſ quid ex eis bonis dlo malo libertus
ad fraudem patroni alienauerit: id poſt mortem liberti, pro parte ſibi debita pa-
tronus, reſciſſa alienatione reuocare poſſit, niſi eam fecerit ratam per formulam Fa-
bianam, vel Caluiſianam, hac inteſtato liberto competit, illa teſtato: & hanc ſolam
inter has actiones Graci differentiam agnoſcunt in l quod in diem. S. idem ſeribit.
f.de pet.her. & lijffiſi à patr. quis man fu. adiiciunt vtramque eſſe in factum.
Et de alienatione titulus loquitur, non de manumiſſione. nam manumiſſio ex lege
Elia Sentia ipſo iure nulla eſt. CVIAC.
Alienata in fraudẽ patroni, re-
uocãtur vſque ad legitimam por-
tionem. BALD&SALYC.
1.Impp. DIOCLET. & MAXIMIA.
AA. & CC. Claudio.
Iin fraudem patroni li-
bertus aliquid aliena-
d uerit : quatenus legiti-
maP pars deminuta eſt, reuocã-
di tributam conuenitS eſſe po-
teſtatem. Dat. Ral. Nouemb. Sir-
mij, Coss.
Patronus heres liberti poteſt per
Caluiſianam reuocare alienata in
fraudem eius: niſi alienatione ha-
buit ratam. BALD. quia tunc non
poteſt, nec eius heres. SALYC.
11. Iidem AA. & CC. Iuliæ.
r Efuncto quidem liberto
DEatonus inreſtato ſuce.
dens d, per actionem Caluiſia-
nam in eius fraudé alienata re-
uocare e poteſt. Verum cm pa-
tronu poſt liberti f ſui mortem
ab eog fundi collatam * dona-
tionem habuiſſe ratamh adſe-
mentum condiderint liberti,ne-
inteſtato deſcendentes patrono-
1428
lib. l. liberto. Sed patro-
nus, qui manumiſit ſi
crimine? capitis accu¬ a Vtrõ patre-
ſauerit, ius patronatus us accuſan-
amittit: vt ff.de iure patr. o libertum,
leum & de bon. libl. qui us ſiuceden.
2.. - Ca. a di amittat.
cum maior. Sed arg cõtra b Patronort
ſt de fideicom. lib l ſi filiu. liberi quead-
S. erit. Quod dixi de li¬ modu ſucce.
berto accuſatontellige dant liberto.
de paterno, & qui ſuus
dicitur: vt ff de verb. ſi-
gnif.l licet.S, paternos. Sed
ſuum accuſando, non
perdit:vt d. erit.
4 Item not- quod b ſi
relinquo nepore nex e l eroo iun
lio pramortuo, & filiú; modu lucce.
filius prfertur: vt ffade dantliberto.
bo.liberl ſi libertus prate-
ritus.S ſi libertus. Item ſi
duo ſunt patroni, & v¬
nus decedat, & filium
relinquat, & alter ſit ſu-
perſtes, ſolus ſuperſtes
admittitur: vt ff.de operis
libertol. à duobus. Item ſi
vnus patronus relinquat
filium, alter nepotem,
ſolus filius admittitur:
vt ffde legi-tu. l.tutelaS.
ſi duo. ſecus in ſucceſſio-
ne ingenuorum: vt Inſti.
de here. qua ab intestato.
S. cum filius.
e Reuocare. Plus er¬ cHeres, inter-
o poreſt heres, quam dum plus po-
defunctus, & ſic eſt arg. teſt, quam de-
contrà ff de regiur. lAe- functus.
redem & hoc ideo: quia
eſt s alienum. Item dHeres, vthe-
uomodo heres reuo- res non poreſt
cat factum defuncti: yt plus, quã de-
J. de liberali cau l ſi ab eo? functusſedvt
Reſpond. fhie ſpeciale. nieli
e. -.:aa:. quaſicrediror.
Vel vt dixi: quia magis e Heres qui-
dicitur debitum accipe- doque factum
re, quam heres eſſe titu- defunti re-
loS lucratiuo. 5 Item oie melis:
no quatuor h eſſe reuor peres conta
catorias act iones: ſcili-factumdefun-
cet Caluiſianam, Fabia- ci venit: ſi ad
nam, Paulianam, & in defuncti quid
factum reuocatoriam. inſaun
1. Caluiſiana datur pa- dis fatu
trono, & creditori. 2 Fa-g Ideſt, quod
biana ſoli patrono: vt ff dicitur, here.
eod.l. 1.S fin. 3. Pauliana dem nõ veni-
creditori tantûm. 4. In re adueieaa
factum ad incorporalia: oeun ha-
vt ff que in frau cred. l. bet; quando
hac in factum. Alij dicit heres lucratur
econtra in primis dua- e¬
bus & pro eis ſfde vſur, quare io
l videamus ij S in Fabia itan per-
na. Sed ibi non eſt per cipit.
quas: imô per quã.itemn Reuocat-
in vltimis duabus dico rie aauor!
aliter: ſcilicet quod vna ſunt quatuor.
ſit in factum Pauliana,
quaſi à Paulo inducta: &
competit ad incorpora-
lia: & ſic communis: vt
d l. hac in factum.
f J Poſt liberti. Quid ſi
ante? Reſpondidem: vt
argu.j. de fideicom. l.quo-
tiens. j. & S. tit j.l ſi quis.
Argu. contrà ff. quorum
legi.LLj. S. quod ait. & ff-
de aequir, leredita l qui
ſuperſtitis. & de bon lib.l.
Paulus. j. patroni. Sed
certe expreſſa eſt lex, f¬
ol non videtur, qu di-
cit eſſe idem. AccvR-
SIVS.
gſ Ab eo.ſ.liberto.
h Ratam. & hoc ſi
nois
*Collocata,
Ex paratit-
lis excerptaSIIN FRAV-
per Ant. Au- dem parroni à liber-
tis, &c.
Quia quandoque liber-
tus alienat, vt debita por-
tione patronum fraudet,
ideo de hoc ponit.
Q in fraudemC a¬
Dys vS. Certum eſt,
quod pâtronus in bonis
liberti in tertiam ſucce-
dere debet: ſi ergo liber-
tus in fraudem patroni
bona ſua alienauit: vſ-
que ad legitimam, quæ
t arienata ſunt, reuocari
xui per Ant poſſunt.VIVVAN.
Auguſt. a Alienauerit. inter vi-
uos: vbi duo ſunt ne-
ceſſaria, ſcilicet fraus &
euentus: vt ffeod lj. S.j.
& hic dicam ſtatim. Item
dic quod alienauit gra-
tis: ſecus ſi non gratis:
vtff eod. l. j. S. ſi quis in
fraudem & S ſi mutuam.
b SLegitima. qua, eſt
a Si Iibertus tertia: vt Inſtit de ſue.
eſt maior cen¬ liber S ſed noſtra.
tenario: ſi mi-c Conuenit. non per
nor nulla le petitionem hereditatis:
gitima debe quia parroni eſt debi-
S Qua atione tornon hereditarius: vt
S - ff de petitio. hered. l.quod
alienata à ſi¬ ur rar-
berto, reuocé- ſi in diem. S. pen. Sed per
tur per patro-¬ Caluiſianam: vt infrà l.
c Patronus a hic: quia aut alienat li-
reuocet per li¬t e a¬
bertum aie bertus in vltima volun-
nata. tate: & tunc ſolus ſuf-
d Vtrum in a-ficit euentus: vt ffeod.l.
lienatione fa¬ j.S.j. (quia pars patroni
a as are-
mV cenſetur: vt æs alienum:
requiratur ve ff de don. lſi ba-
fraus re, & vt ff de don. lſi patronus.
conſilio. quod æs alienum ante
relicta eſt derrahendum:
vt ffad Trebel.j.S. pen.)
Aut inter viuos: & tunc
ſine dolo malo valet: vt
ſf de probat. l. patronus. Si
dolo, aut in fraudem le-
gis, ſcilicet vt ſir minor
nu-mus an prori dEe diſtinguee
centenario: & tunc ipſo
e Vtrum alie iure non valet, & totu
natio facta à reuocatur. Aut in frau-
liberto in to- dem patroni tantûm. &
tunà parooer tune valet Sed reuoca-
an vero pro tur quatenus eſt legiti-
parte tãtum. ma tantum: vt ffde iu-
re patrona. l. ſi libertus.
ACCVRS.
Efuncto.JCASVS.
DAienata, à lberto
in fraudem pattoni re-
uocari poſſunt per act.
Caluiſianam, quatenus
eſt legitima. Si autem
fundum libertus alicui
dedit, & poſt mortem
liberti patronus dona-
tionem ratam habue-
rie: an ſucceſſores pa-
troni eam reuocare poſ-
ſint, quritur? Reſpond.
uod non.
S Liberto in dJ Succedens. ſcilicet in
teſtato non totum:quandof nõ ſunt
ſuccedit pa. liberi: vt Inſtitu. de ſuc.
tou eoeſo lib S ſednostra.
lberis. 5 Sed nunquid frater
g Patrono an liberti prœponitur pa-
praferatur trono? Reſpond.ſic, ſe-
irarer icrti cundin quoſdam: ve
luccell Inſtitu de ſeruili cog-circa
1 princip. Sed loann. con-
tra: vt ff.de ſuis, & legiti.
laint eſtato in princ. de bon.
Codicis Liber ſextus.
Oni d rovn uee
mic dud narnc
ovloll uued vôupou, p¬
ndovrs s
ueirr ABives re-
Aor ôe cev r S avn-
rv deonmd nὸo ὸ vo uô-
uor pgor o éu ut
urviç novuoy diuou oi
njjte n oi npouéuot n oi
vyueil.
O’n ù μ doua vuvp
vouuuor éoir osir oi
dreipoié aeepdoul.
d nevrru c O An-
S. o ro dn ¬
dy y veovror, nMn-
povos y
aég éou
8oicr eà E nca ds n éy-
ovot voéyovoi n d’éyno-
voi, vvo rooily qeôçà de-
ol. da dus Oor Ior,
déérr, iy oi n¬
tore. à de alio) d’ndes
dvns oi deMbepoi, d yul
éércur niroy vepia-
is ſr utenndr rois
arpo. G) d oô p
l l& dlér Anporouir
ol re lel & nttpove,
c 2
oi us ( ovon nnov-
Toy un ôvroy,))éei pμe
ſa u du év&
dbnuns doégo uõ-
vos v odds b¬
v éyyoros ezes éos néμ-
le Ou ovov.oi e ¬
yi o é l cvno
hune à v ty v
Tpirov égonnv gOooy.
Id eſt.
Quod, quæ cum domino vſ-
que ad mortem ipſius ſine legi-
timis nuptiis concubinatum ha-
buit, ducitur cum liberis ipſius
ad ingenuitatem, & ſumit pecu-
lium, quod habebat, dum mo-
reretur dominus, ad menſuram
legitimam: & non habent con-
tra ipſam ius patronatus, liberi
hæredes, vel conſanguinei de-
functi.
Quod ſi centum nummis mi-
norem ſubſtantiã habeãt liberti,
non priuabuntur. Sed diſponent
vtvoluerint. Si verô ab inteſtato,
& ſine liberis moriuntur, ſucce-
dẽt in hereditatem patroni. Qui
ſupra centum nummorum ſub-
ſtantiam habuerint, ſiquidé libe-
ros habuerint, nepores, aut ab-
nepotes, ipſi vocãtur ad ſucceſ-
ſionem. Si verô ſine liberis fue-
rint, & abinteſtato vocantur pa-
troni. Si verô ſine liberis teſta-
ceſſe habeant tertiam parté bo-
norum patronis relinquere: vo-
cantur verô ad hereditatem ab
rum: & ſi conſtiterit deſcenden-
tes nullos eſſe, ex tranſuerſo la-
tere vſque ad quintam genera-
tionem. Ad reprehenſionem te-
ſtamẽti liberti(veniuntſſoli pa-
troni, & liberiipſorum, & nepo-
tes vſque ad quintû gradum ſo-
lum: tranſuerſale autẽ non ha-
bent impugnationem teſtamen-
ti ad obtinendu tertiam partem
coru, quæ extraneis legata ſunt.
SI INFRAVDEM PATRONIA LIBER-
tis alienatio facta ſit.
TITVLVS V.
Alanr de donis hiberoran in hec tit, vr ſ quid ex eis bonis dlo malo libertus
ad fraudem patroni alienauerit: id poſt mortem liberti, pro parte ſibi debita pa-
tronus, reſciſſa alienatione reuocare poſſit, niſi eam fecerit ratam per formulam Fa-
bianam, vel Caluiſianam, hac inteſtato liberto competit, illa teſtato: & hanc ſolam
inter has actiones Graci differentiam agnoſcunt in l quod in diem. S. idem ſeribit.
f.de pet.her. & lijffiſi à patr. quis man fu. adiiciunt vtramque eſſe in factum.
Et de alienatione titulus loquitur, non de manumiſſione. nam manumiſſio ex lege
Elia Sentia ipſo iure nulla eſt. CVIAC.
Alienata in fraudẽ patroni, re-
uocãtur vſque ad legitimam por-
tionem. BALD&SALYC.
1.Impp. DIOCLET. & MAXIMIA.
AA. & CC. Claudio.
Iin fraudem patroni li-
bertus aliquid aliena-
d uerit : quatenus legiti-
maP pars deminuta eſt, reuocã-
di tributam conuenitS eſſe po-
teſtatem. Dat. Ral. Nouemb. Sir-
mij, Coss.
Patronus heres liberti poteſt per
Caluiſianam reuocare alienata in
fraudem eius: niſi alienatione ha-
buit ratam. BALD. quia tunc non
poteſt, nec eius heres. SALYC.
11. Iidem AA. & CC. Iuliæ.
r Efuncto quidem liberto
DEatonus inreſtato ſuce.
dens d, per actionem Caluiſia-
nam in eius fraudé alienata re-
uocare e poteſt. Verum cm pa-
tronu poſt liberti f ſui mortem
ab eog fundi collatam * dona-
tionem habuiſſe ratamh adſe-
mentum condiderint liberti,ne-
inteſtato deſcendentes patrono-
1428
lib. l. liberto. Sed patro-
nus, qui manumiſit ſi
crimine? capitis accu¬ a Vtrõ patre-
ſauerit, ius patronatus us accuſan-
amittit: vt ff.de iure patr. o libertum,
leum & de bon. libl. qui us ſiuceden.
2.. - Ca. a di amittat.
cum maior. Sed arg cõtra b Patronort
ſt de fideicom. lib l ſi filiu. liberi quead-
S. erit. Quod dixi de li¬ modu ſucce.
berto accuſatontellige dant liberto.
de paterno, & qui ſuus
dicitur: vt ff de verb. ſi-
gnif.l licet.S, paternos. Sed
ſuum accuſando, non
perdit:vt d. erit.
4 Item not- quod b ſi
relinquo nepore nex e l eroo iun
lio pramortuo, & filiú; modu lucce.
filius prfertur: vt ffade dantliberto.
bo.liberl ſi libertus prate-
ritus.S ſi libertus. Item ſi
duo ſunt patroni, & v¬
nus decedat, & filium
relinquat, & alter ſit ſu-
perſtes, ſolus ſuperſtes
admittitur: vt ff.de operis
libertol. à duobus. Item ſi
vnus patronus relinquat
filium, alter nepotem,
ſolus filius admittitur:
vt ffde legi-tu. l.tutelaS.
ſi duo. ſecus in ſucceſſio-
ne ingenuorum: vt Inſti.
de here. qua ab intestato.
S. cum filius.
e Reuocare. Plus er¬ cHeres, inter-
o poreſt heres, quam dum plus po-
defunctus, & ſic eſt arg. teſt, quam de-
contrà ff de regiur. lAe- functus.
redem & hoc ideo: quia
eſt s alienum. Item dHeres, vthe-
uomodo heres reuo- res non poreſt
cat factum defuncti: yt plus, quã de-
J. de liberali cau l ſi ab eo? functusſedvt
Reſpond. fhie ſpeciale. nieli
e. -.:aa:. quaſicrediror.
Vel vt dixi: quia magis e Heres qui-
dicitur debitum accipe- doque factum
re, quam heres eſſe titu- defunti re-
loS lucratiuo. 5 Item oie melis:
no quatuor h eſſe reuor peres conta
catorias act iones: ſcili-factumdefun-
cet Caluiſianam, Fabia- ci venit: ſi ad
nam, Paulianam, & in defuncti quid
factum reuocatoriam. inſaun
1. Caluiſiana datur pa- dis fatu
trono, & creditori. 2 Fa-g Ideſt, quod
biana ſoli patrono: vt ff dicitur, here.
eod.l. 1.S fin. 3. Pauliana dem nõ veni-
creditori tantûm. 4. In re adueieaa
factum ad incorporalia: oeun ha-
vt ff que in frau cred. l. bet; quando
hac in factum. Alij dicit heres lucratur
econtra in primis dua- e¬
bus & pro eis ſfde vſur, quare io
l videamus ij S in Fabia itan per-
na. Sed ibi non eſt per cipit.
quas: imô per quã.itemn Reuocat-
in vltimis duabus dico rie aauor!
aliter: ſcilicet quod vna ſunt quatuor.
ſit in factum Pauliana,
quaſi à Paulo inducta: &
competit ad incorpora-
lia: & ſic communis: vt
d l. hac in factum.
f J Poſt liberti. Quid ſi
ante? Reſpondidem: vt
argu.j. de fideicom. l.quo-
tiens. j. & S. tit j.l ſi quis.
Argu. contrà ff. quorum
legi.LLj. S. quod ait. & ff-
de aequir, leredita l qui
ſuperſtitis. & de bon lib.l.
Paulus. j. patroni. Sed
certe expreſſa eſt lex, f¬
ol non videtur, qu di-
cit eſſe idem. AccvR-
SIVS.
gſ Ab eo.ſ.liberto.
h Ratam. & hoc ſi
nois
*Collocata,