DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1116
2127
DE HIS, QVIIN
priorum credit. &c.
De a his, qui ſuo iure
potiores ſunt, aliàs di-
tum eſt. Videamus de
1
his, qui alterius beneficio
potiores cenſentur: id eſt,
de his, qui in priorum
reditorum locum ſucce-
dunt. Azo.
On.JCASVS.
Obligaui tibi fun-
dum pro decem, Titius
tibi ſoluit pecuniam, &
pignus recollegit: an
fundus ſit ei obligatus,
quaritur? Et repond.
quod non, neque ſucce-
dit in locum primi cre-
ditoris:niſi ad hoc mihi
mutuaſſet pecuniam, vt
ex ea fundus liberare-
tur, & conueniſſet, vt
fundus ſpecialiter eſſet
ei obligatus. VIVIAN.
a JNon omnimodo. in-
telligunt quidam iſtam
Jegem quãdo extraneus
dat debitori, vt ſoluat
creditori priori. & ſic
tria ſunt neceſſaria, vt
ſtatim dices. Vel dic lo-
qui quando extraneus
dat directô ipſi credito-
ri: & ſie duo ſufficiunt,
vt euidenter dicit agen-
ti hypothecaria.ACCVR.
bJNon accepiſſe. id eſt,
non feciſſe pactum, vt
idem pignus eſſet tibi
obligatum: & ſic poſt
ſententiam iſte ſuppli-
cabat, quod etiam aliud
erat impedimentum: vt
S. vt lit. pen. l. ij. in fin.
& l fin.
Et diſtingueb hic:
quia aut ſecundus cre-
ditor offert priori, aut
extraneus, aut ipſe de-
bitor. Primo autem ca-
ſu ſuccedit ſecudus cre-
ditor loco primi, etiam
ſine pacto, vt S. titul.j.
l. j. & infrà eod. l. final.
& ff qui po. in pigno. ha-
L potior. S. final. Secundo
caſu quando extraneus
offert priori creditori,
duo ſunt pacta neceſſa-
ria ad hoc, vt in locum
eius ſuccedat, ſcilicet
quod agatur, vt primi
oco ſuccedat: & quod
ſit ei obligatum: vt hîc.
& ſuprà de priuil. fiſc. l.
ſi cum. Tertiô, ſcilicet
quando ipſe debitor ſol-
uit, aut de ſuo, & tune
nulla eſt ſucceſſio: aut
de aliena pecunia, quam
mutuam acceperit: &
tune vr ille creditor ſuc-
cedat loco primi, tria
ſunt neceſſaria. Primũ,
quod hic conueniat, vt
in locum primi ſucce-
dat, & quod illa pecu-
nia perueniat ad pri-
mum. Item vt ad hoc
detur, vt ex ea pignus
liberetur: quibus tribus
interuenientipus, ſuc-
cedit loco primi, vt poſ-
fit vendere: vt ff qua
res pign oblig poſſl. Ariſto. Item vt in ordine temporis prferatur) Cum habeant priuilegium fiſci. CVLACIVS.
Codicis Liber octauus.
DE HIS, QVI IN PRIORVM CRE-
ditorum locum ſuccedunt.
TITVLVS
H
XIX.
Ic titulus portio eſt tituli ſuperioris: & quod in illo habuimus poſteriores cre-
ditores hypothecarios in locum priorum ipſo iure ſuccedere oſſerendo eis, &
ſoluendo pecuniam debitam, & vſuras, l.I.5. 8. 1o. idem in hoo proponitur, l. 4 &
conſtitutio, cuius fit mentio in l.1.huius titul ea eſt l-t titul ſuperioris. Sed de eo
quoque tractatur in hoc tit an hi, quorum pecunia, cum creditores non eſſent, priores
creditores hypothecarij dimittuntur, in locum eorum ſuccedant. Et ostenditur non
eodem prorſus modo, quo posteriores creditores hypothecarios in locum priorum
ſuccedere eos, qui cum creditores non eſſent, pecuniam obtulerunt, & ſoluerunt prio
ribus creditoribus hypothecariis pro alio:vel vt his ſolueretur, crediderunt debitori
facienti verſuram, licet hoc ipſo, quod ſoluunt pro alio, vel ei credunt pecuniam ſol-
uendi cauſa, incipiant eſſe creditores ex cauſa negotiorum geſtorum, vel ex cauſa
mutui nec enim ſuccedunt in ius pignoris, quod illi habuerunt, quod dimiſerunt,
niſi in ſoluenda pecunia auctoritate iudicis pignus in eos tranſlatum ſit: vel in cre-
denda ea pati ſint, vt in eorum ius, & locum ſuccederent: quia tunc in priorum
ius, locumque ſuccedunt: non vt poſteriores quidem, qui offurendo ipſo iure ſucce-
dunt, vt initio dixi: ſed ex auctoritate iudicis, vel ex conuentione:vt l.1. hoc tit.
qua ait non omnimodo: quia ſane ſuccedunt, vt habeant actionem Paulianam,
quam illi habuerunt, quos ſua pecunia dimiſorunt, ex eorundem, quorum eſt huius
tituli, & ſuperioris prima lex, Imperatorum Constitutione. l. 1.. .l.niſi. Dquæ
in fr. cred. itẽ vt habeant priuilegium in actionibus perſonalibus, quod illi habue-
runt. l.2. D.de ceſſ bonl.ſi ventriS. eorum. D. de reb auct. iud. poſſ. non etiam
vt habeant iura hypothecarum, & in eis priuilegia temporum, qua illi habuerunt,
niſi in eos nominatim tranſcripta ſint auctoritate iudicis, vel conſenſu debitoris, vt
docui Obſ.18. cap. 40. vnde in l.2. huius tituli, Iure ſucceſſisti: ſic interpretor,
ceſſione, & tranſlatione pignoris facta auctore iudice, vel conſenſu debitoris, qui
vtique conſenſiſſe intelligitur, non tantum ſi nominatim conuenerit, vt cuius pecu-
nia creditor dimitteretur, is ſubiret locum illius: verum etiam ſi debitor vendide-
rit rem pignoriobligatam, vt ex pretio creditor dimitteretur, l.3. quo tamen caſu
inferioribus creditoribus eſt ius offerendi emptori, l.3 D de diſt. pig. quia nihil refert
debitor rem priori obligatam ali obligauerit, an vendidrit, cum pecunia perue-
nit ad priorem, nam vtroque caſu inferioribus creditoribus ius eſt offerendi emptori,
vel creditori nouo, qui in prioris locum ſucceſſit. CVIAC.
Secundus creditor, cuius pecu-
nia peruenit ad priorem, non ſuc-
cedit in hypotheca prioris credi-
toris, niſi actum ſit, quod ſucce-
dat in ipſa. BALD. Vel ſic: Ex-
traneus, cuius pecunia hypothe-
cario creditori per debitorem eſt
ſoluta, in eius locum non ſuccedit,
nſi ſub hoc pacto ei crediderit.
SALYCET.
1. Impp. SEVERVS, ANTo-
NINVS AA. Mar-
cellinæ.
On omnimodo?
l ſuccedunt in lo-
cum hypotheca-
rij creditoris hi,
oc quorum pecunia
ad creditorem tranſit. Hoc enim
tunc obſeruatur, cûm is, qui
pecuniam poſteà dat, ſub hoc
pacto credat, vt idem pignus ei
obligetur, & in locum eius
ſuccedat.
Quod cûm in perſona tua
factum non ſit (iudicatum eſt
enim te pignora nõ accepiſſe b)
fruſtra putas tibi auxilio opus
eſſe conſtitutionis noſtræ ad
eam rem pertinentis. PP. Idib.
Iul. Pompeiano, & Auito Coss.
Filius emancipatus ſoluens pro
patre eo pacto, vt ſucoedat in hy-
pothecam prioris creditoris, idem
p
ius conſequitur, quod ille habe-
bat: & posterioribus patris credi-
toribus antefertur. BALD. Vel
ſic: Filius ſoluens fiſco propatre,
vt in etus locum ſuccedat, conſe-
quitur ius prælationis, & hypo-
thecæ quod habebat fiſcus. SALY-
CETVS.
I1. Imp. ANTONINVS
A. Felici.
Vm pro patre, in cuius
poteſtate non eras , pe-
cuniam fiſco intuleris: & iure d
priuilegio eius ſucceſſiſti:
& eius locum, cui pecuniam
numeraſti, conſecutus es: nec
hi creditores patris tui, qui per-
ſonalem habuerunt actionem,
vel cum eo poſteà ſub pigno-
ribus contraxerunt, pignora
tua te ignorante diſtrahendo,
iuri tuo aliquid derogauerunt.
Vnde intelligis, ſi quid tuo no-
mine f te abſente ab actoribus
8g tuis ſolutum eſt h: vt in-
debitum numeratum reſti-
tuii, pignoraque tibi nexa *
perſequi te poſſe. PP. Ralendas
Octobr. Romæ, Sabino II. &
Anulino Coss.
Emens à debitore rem alteri
obligatam cum pacto, vt ex pre-
cio ſoluatur creditori: precio illi
ſoluto, ſuccedit in locum illius.
SALYCET.
2128
his, quibus il le præfere-
batur: vt ff. qui po inpi
hab l r, ll due po inpig.
prior. S. à Titio. &
S. ſt Titius. Idem in pri-
uilegio perſonalium
actionum:vt ff de ceſbo.
laij, vel etiam ſine tanta
Olennitate in hoc pri-
uilegio ſuccedit, ſi ſo-
lummodô pecunia per-
uenit:vt ffde priu. credl.
ſi ventri. .fi. An autem
eadem hy potheca in eſ-
ſentia ſit, que datur ſe-
cudô, que fuit & prima?
Reſp. non: ſed per omnia
eſt ei ſimilis: prima enim
ſolutione fuit ſublata:&
hoc etiam dicit ff qua
res pig ob. poſſl. Ariſto.
Cvn l’C asvs Si
filius emancipatus
pro patre debitore ſol-
uit fſen, hoc pacto, ve
n locum, & priuilegiu
cci ſucedere l an ſe
potior aliis creditori-
bus, quibus præfereba-
tur fiſcus? Dicitur quod
non: ſed ſi illi pignus
diſtraxerunt: filio non
potuerunt præiudicare.
& hoc in ſecunda. Si ve-
rô procurator filij cre-
ditoribus aliis ſoluerit,
vel ſi pecuniam pro re-
cuperandis pignoribus
diſtractis dederit, eam
repetet per condic. in-
debi. & hoc in tertia.
cNon eras. aliàs quod
tu ſolueres, ipſe ſoluiſſe
videtur: vt ffde pig.act.
l debitor. . fin. ACCVR.
d Iure. id eſt, pacto:
hoc in pactum deducto.
aJ Succeſſisti. Ceſſione,
& tranſcriptione iuris
facta, quia fiſco ſoluiſti.
CVIAC.
e J Succeſſiſti. per pa-
ctumivt S. de priui. fiſcl.
fi & l ſi cum pecuniam.
f Tuo nomine ſi n no-
mine debitoris ſoluiſſet,
non poſſet repeti à cre-
ditoribus, qui ſuum re-
cepiſſent: vt ffde condie.
indell ſi pona. & Sjj &l.
repetitio.
g Atoribus. vel pro-
curatoribus.
8 Actoribus. Actores
ſunt ſerui, quibus domi-
ni ſummam rerum ſua-
rum committunt. Græ-
cis rgeeuri oioiti.
Hi domus rationẽ ad-
miniſtrant. Vide notata
ad hanc l. CVIAC.
h Solutum eſt. vel cre-
ditoribus, vel aliis em-
ptoribus pro pignorib.
diſtractis recuperandis.
J Numeratũ. Opponl.
repetitio. ffde cond, indeb.
Nam debitores credi-
tum accepiſſe certum
eſt, cur ergo tacite tene-
tur condictione indebi-
ti?Vide ſolut. in d. repe-
titio. cui & opponiturl.
ſi pecunia, S. t.eod, quae
facit cum hacl. vide ſcri-
pta hic adl.5. S.de cond.
indebCVIAC.
i J Reſtitui. vtS. de cond.
inde.llſi à patre. ADDIT,
Si
DE HIS, QVIIN
priorum credit. &c.
De a his, qui ſuo iure
potiores ſunt, aliàs di-
tum eſt. Videamus de
1
his, qui alterius beneficio
potiores cenſentur: id eſt,
de his, qui in priorum
reditorum locum ſucce-
dunt. Azo.
On.JCASVS.
Obligaui tibi fun-
dum pro decem, Titius
tibi ſoluit pecuniam, &
pignus recollegit: an
fundus ſit ei obligatus,
quaritur? Et repond.
quod non, neque ſucce-
dit in locum primi cre-
ditoris:niſi ad hoc mihi
mutuaſſet pecuniam, vt
ex ea fundus liberare-
tur, & conueniſſet, vt
fundus ſpecialiter eſſet
ei obligatus. VIVIAN.
a JNon omnimodo. in-
telligunt quidam iſtam
Jegem quãdo extraneus
dat debitori, vt ſoluat
creditori priori. & ſic
tria ſunt neceſſaria, vt
ſtatim dices. Vel dic lo-
qui quando extraneus
dat directô ipſi credito-
ri: & ſie duo ſufficiunt,
vt euidenter dicit agen-
ti hypothecaria.ACCVR.
bJNon accepiſſe. id eſt,
non feciſſe pactum, vt
idem pignus eſſet tibi
obligatum: & ſic poſt
ſententiam iſte ſuppli-
cabat, quod etiam aliud
erat impedimentum: vt
S. vt lit. pen. l. ij. in fin.
& l fin.
Et diſtingueb hic:
quia aut ſecundus cre-
ditor offert priori, aut
extraneus, aut ipſe de-
bitor. Primo autem ca-
ſu ſuccedit ſecudus cre-
ditor loco primi, etiam
ſine pacto, vt S. titul.j.
l. j. & infrà eod. l. final.
& ff qui po. in pigno. ha-
L potior. S. final. Secundo
caſu quando extraneus
offert priori creditori,
duo ſunt pacta neceſſa-
ria ad hoc, vt in locum
eius ſuccedat, ſcilicet
quod agatur, vt primi
oco ſuccedat: & quod
ſit ei obligatum: vt hîc.
& ſuprà de priuil. fiſc. l.
ſi cum. Tertiô, ſcilicet
quando ipſe debitor ſol-
uit, aut de ſuo, & tune
nulla eſt ſucceſſio: aut
de aliena pecunia, quam
mutuam acceperit: &
tune vr ille creditor ſuc-
cedat loco primi, tria
ſunt neceſſaria. Primũ,
quod hic conueniat, vt
in locum primi ſucce-
dat, & quod illa pecu-
nia perueniat ad pri-
mum. Item vt ad hoc
detur, vt ex ea pignus
liberetur: quibus tribus
interuenientipus, ſuc-
cedit loco primi, vt poſ-
fit vendere: vt ff qua
res pign oblig poſſl. Ariſto. Item vt in ordine temporis prferatur) Cum habeant priuilegium fiſci. CVLACIVS.
Codicis Liber octauus.
DE HIS, QVI IN PRIORVM CRE-
ditorum locum ſuccedunt.
TITVLVS
H
XIX.
Ic titulus portio eſt tituli ſuperioris: & quod in illo habuimus poſteriores cre-
ditores hypothecarios in locum priorum ipſo iure ſuccedere oſſerendo eis, &
ſoluendo pecuniam debitam, & vſuras, l.I.5. 8. 1o. idem in hoo proponitur, l. 4 &
conſtitutio, cuius fit mentio in l.1.huius titul ea eſt l-t titul ſuperioris. Sed de eo
quoque tractatur in hoc tit an hi, quorum pecunia, cum creditores non eſſent, priores
creditores hypothecarij dimittuntur, in locum eorum ſuccedant. Et ostenditur non
eodem prorſus modo, quo posteriores creditores hypothecarios in locum priorum
ſuccedere eos, qui cum creditores non eſſent, pecuniam obtulerunt, & ſoluerunt prio
ribus creditoribus hypothecariis pro alio:vel vt his ſolueretur, crediderunt debitori
facienti verſuram, licet hoc ipſo, quod ſoluunt pro alio, vel ei credunt pecuniam ſol-
uendi cauſa, incipiant eſſe creditores ex cauſa negotiorum geſtorum, vel ex cauſa
mutui nec enim ſuccedunt in ius pignoris, quod illi habuerunt, quod dimiſerunt,
niſi in ſoluenda pecunia auctoritate iudicis pignus in eos tranſlatum ſit: vel in cre-
denda ea pati ſint, vt in eorum ius, & locum ſuccederent: quia tunc in priorum
ius, locumque ſuccedunt: non vt poſteriores quidem, qui offurendo ipſo iure ſucce-
dunt, vt initio dixi: ſed ex auctoritate iudicis, vel ex conuentione:vt l.1. hoc tit.
qua ait non omnimodo: quia ſane ſuccedunt, vt habeant actionem Paulianam,
quam illi habuerunt, quos ſua pecunia dimiſorunt, ex eorundem, quorum eſt huius
tituli, & ſuperioris prima lex, Imperatorum Constitutione. l. 1.. .l.niſi. Dquæ
in fr. cred. itẽ vt habeant priuilegium in actionibus perſonalibus, quod illi habue-
runt. l.2. D.de ceſſ bonl.ſi ventriS. eorum. D. de reb auct. iud. poſſ. non etiam
vt habeant iura hypothecarum, & in eis priuilegia temporum, qua illi habuerunt,
niſi in eos nominatim tranſcripta ſint auctoritate iudicis, vel conſenſu debitoris, vt
docui Obſ.18. cap. 40. vnde in l.2. huius tituli, Iure ſucceſſisti: ſic interpretor,
ceſſione, & tranſlatione pignoris facta auctore iudice, vel conſenſu debitoris, qui
vtique conſenſiſſe intelligitur, non tantum ſi nominatim conuenerit, vt cuius pecu-
nia creditor dimitteretur, is ſubiret locum illius: verum etiam ſi debitor vendide-
rit rem pignoriobligatam, vt ex pretio creditor dimitteretur, l.3. quo tamen caſu
inferioribus creditoribus eſt ius offerendi emptori, l.3 D de diſt. pig. quia nihil refert
debitor rem priori obligatam ali obligauerit, an vendidrit, cum pecunia perue-
nit ad priorem, nam vtroque caſu inferioribus creditoribus ius eſt offerendi emptori,
vel creditori nouo, qui in prioris locum ſucceſſit. CVIAC.
Secundus creditor, cuius pecu-
nia peruenit ad priorem, non ſuc-
cedit in hypotheca prioris credi-
toris, niſi actum ſit, quod ſucce-
dat in ipſa. BALD. Vel ſic: Ex-
traneus, cuius pecunia hypothe-
cario creditori per debitorem eſt
ſoluta, in eius locum non ſuccedit,
nſi ſub hoc pacto ei crediderit.
SALYCET.
1. Impp. SEVERVS, ANTo-
NINVS AA. Mar-
cellinæ.
On omnimodo?
l ſuccedunt in lo-
cum hypotheca-
rij creditoris hi,
oc quorum pecunia
ad creditorem tranſit. Hoc enim
tunc obſeruatur, cûm is, qui
pecuniam poſteà dat, ſub hoc
pacto credat, vt idem pignus ei
obligetur, & in locum eius
ſuccedat.
Quod cûm in perſona tua
factum non ſit (iudicatum eſt
enim te pignora nõ accepiſſe b)
fruſtra putas tibi auxilio opus
eſſe conſtitutionis noſtræ ad
eam rem pertinentis. PP. Idib.
Iul. Pompeiano, & Auito Coss.
Filius emancipatus ſoluens pro
patre eo pacto, vt ſucoedat in hy-
pothecam prioris creditoris, idem
p
ius conſequitur, quod ille habe-
bat: & posterioribus patris credi-
toribus antefertur. BALD. Vel
ſic: Filius ſoluens fiſco propatre,
vt in etus locum ſuccedat, conſe-
quitur ius prælationis, & hypo-
thecæ quod habebat fiſcus. SALY-
CETVS.
I1. Imp. ANTONINVS
A. Felici.
Vm pro patre, in cuius
poteſtate non eras , pe-
cuniam fiſco intuleris: & iure d
priuilegio eius ſucceſſiſti:
& eius locum, cui pecuniam
numeraſti, conſecutus es: nec
hi creditores patris tui, qui per-
ſonalem habuerunt actionem,
vel cum eo poſteà ſub pigno-
ribus contraxerunt, pignora
tua te ignorante diſtrahendo,
iuri tuo aliquid derogauerunt.
Vnde intelligis, ſi quid tuo no-
mine f te abſente ab actoribus
8g tuis ſolutum eſt h: vt in-
debitum numeratum reſti-
tuii, pignoraque tibi nexa *
perſequi te poſſe. PP. Ralendas
Octobr. Romæ, Sabino II. &
Anulino Coss.
Emens à debitore rem alteri
obligatam cum pacto, vt ex pre-
cio ſoluatur creditori: precio illi
ſoluto, ſuccedit in locum illius.
SALYCET.
2128
his, quibus il le præfere-
batur: vt ff. qui po inpi
hab l r, ll due po inpig.
prior. S. à Titio. &
S. ſt Titius. Idem in pri-
uilegio perſonalium
actionum:vt ff de ceſbo.
laij, vel etiam ſine tanta
Olennitate in hoc pri-
uilegio ſuccedit, ſi ſo-
lummodô pecunia per-
uenit:vt ffde priu. credl.
ſi ventri. .fi. An autem
eadem hy potheca in eſ-
ſentia ſit, que datur ſe-
cudô, que fuit & prima?
Reſp. non: ſed per omnia
eſt ei ſimilis: prima enim
ſolutione fuit ſublata:&
hoc etiam dicit ff qua
res pig ob. poſſl. Ariſto.
Cvn l’C asvs Si
filius emancipatus
pro patre debitore ſol-
uit fſen, hoc pacto, ve
n locum, & priuilegiu
cci ſucedere l an ſe
potior aliis creditori-
bus, quibus præfereba-
tur fiſcus? Dicitur quod
non: ſed ſi illi pignus
diſtraxerunt: filio non
potuerunt præiudicare.
& hoc in ſecunda. Si ve-
rô procurator filij cre-
ditoribus aliis ſoluerit,
vel ſi pecuniam pro re-
cuperandis pignoribus
diſtractis dederit, eam
repetet per condic. in-
debi. & hoc in tertia.
cNon eras. aliàs quod
tu ſolueres, ipſe ſoluiſſe
videtur: vt ffde pig.act.
l debitor. . fin. ACCVR.
d Iure. id eſt, pacto:
hoc in pactum deducto.
aJ Succeſſisti. Ceſſione,
& tranſcriptione iuris
facta, quia fiſco ſoluiſti.
CVIAC.
e J Succeſſiſti. per pa-
ctumivt S. de priui. fiſcl.
fi & l ſi cum pecuniam.
f Tuo nomine ſi n no-
mine debitoris ſoluiſſet,
non poſſet repeti à cre-
ditoribus, qui ſuum re-
cepiſſent: vt ffde condie.
indell ſi pona. & Sjj &l.
repetitio.
g Atoribus. vel pro-
curatoribus.
8 Actoribus. Actores
ſunt ſerui, quibus domi-
ni ſummam rerum ſua-
rum committunt. Græ-
cis rgeeuri oioiti.
Hi domus rationẽ ad-
miniſtrant. Vide notata
ad hanc l. CVIAC.
h Solutum eſt. vel cre-
ditoribus, vel aliis em-
ptoribus pro pignorib.
diſtractis recuperandis.
J Numeratũ. Opponl.
repetitio. ffde cond, indeb.
Nam debitores credi-
tum accepiſſe certum
eſt, cur ergo tacite tene-
tur condictione indebi-
ti?Vide ſolut. in d. repe-
titio. cui & opponiturl.
ſi pecunia, S. t.eod, quae
facit cum hacl. vide ſcri-
pta hic adl.5. S.de cond.
indebCVIAC.
i J Reſtitui. vtS. de cond.
inde.llſi à patre. ADDIT,
Si