DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1172
Codicis Liber octauus.
DE PATRIA POTESTATE.
TITVLVS
XLVII.
Vperioribus libris, & titulis hoc ſemper egit Conditor Codicis, iam inde à parte
)fere media libri terti, vt varias actiones propontret in rem, & in perſonam, qua
de proprietate, vel de poſſeſſione, vel de iure pignoris, vel de ſtatu hominum in iudi-
cio ciuiliter instituuntur: & varias exceptiones, qua his actionibus ſubijci ſolent,
qua & ipſa quaſi quadam actiones ſunt, ac deinde generalem actionem ex ſtipula-
tu, qua etiam omnibus actionibus ſubijcitur. Nullum enim ferè vegotium geritur,
cui non contrahentes ſubijciant ſtipulationem, quam ob eum rem appello nvdlu .
Et his quidem omnibus peractis, atque prastitis, quia S. libro 7. tractans de ſtatu
perſonarum, de eo tantum praiudici: eve tantum praiudiciali actine egit, qua
uaritur an aliquis liber, an libertus ſit: illud vero praiudicium omiſit, quo quari-
tur, an alius filiusf. ſit, ideo nunc de eo vt tractet, dat hunc titulum, & ſtatim, l.1.
agit de praiudicio, quo quis in ſua potestate filium eſſe adſerit: ve l.1. S. per hanc.
ff. de rei vind. ait liberos, qui ſunt in nostra potestate, à nobis peti praiudicijs, qua
in rem quidem non ſunt actiones: ſed eſſe videntur. .prœiudiciales. Inſt de act. id
eſt, veluti proprietatis cauſam continent, nempe cùm ago ſeruum meum, aut liber-
tum meum, aut filium meum eſſe: ſicut interdictum de liberis exhibendis, que
etiam petuntnr liberi, qui ſunt in potestate nostra, dicitur quuſi proprietatis cau-
ſam continere, l.2.S. quadam. ff.de interd. Eſt enim patria potestas, quaſi proprie-
tas, quam patres iure ciuili habent in liberos ſuos iuste procreatos. Eſt etiam l.pen.
huius tit. de praiudicie de partu agnoſcendo: de qua ſatis ſcripſi in extremo XIX.
Obſeru. CVIAC.
Patientia non ſolum inducit præ-
ſumptionem conſenſus: ſed inducit
præſumptionem veritatis, & ſolen-
nitatis. BALD. Vel ſic: Liberatio
à patria potestate præſcribitur lon-
go tempore. h. d. SALYCET. &
BALD.
1. Impp. ANTONINVS, &
VERVS AA. Titio.
AI filium tuum in pore-
ſtate tua eſſe dicis: præ-
A ſes prouinciæ eſtima-
bit? an audire te debeat: cum
diu paſſus ſis, vt patrisfamil.
res eius agi per eos, qui teſta-
mento matris tutores nomina-
ti d fuerunt. PP. ſine die, &
conſule.
Quod habet filius, praſumitur
ad patrem pertinere, niſi probetur de
rebus ad patrem non pertinentibus.
BALD.
II. Imp. ANTONINVS A.
Maroniæ *.
Elus quod in poreſtare patris
agens habuiſti, dominium
ad patrem tuum pertinuit, extra
ea, que non acquirunture. PP.
XVI. Ralend. Mart. Læto II &
Cereale Coss.
Filius res acquiſitas alienare non
poteſt, & ſi patrem offendit: poteſt
castigari per patrem, & ſi eſt neceſ-
ſaria ſeuerior castigatio, patre peten-
te iudex debet eum punire ea pœna,
quam pater dictauerit.h.d. ſecundum
BALD.1
III. Imp. ALEXANDER A.
Artemidoro.
Sl ſilius tuus in poreſtate tua
eſt, res acquiſitas tibi aliena-
re non poruit f. Quem, ſi pieta-
tem patri debitam nõ agnoſcit,
caſtigare iure patriæ poteſtatis
non prohiberis S: acriore reme-
dio vſurus, ſi in pari contuma-
cia perſeuerauerit: eûmque
prœſidi prouincie oblaturus, di-
cturo ſententiami, quam tu
quoque dici volueris . PP.VI.
Idus Decemb. Albino, & Maxi-
mo Coss.
Questiones inter matrem, &
filium ortæ, in domo debent dirimi:
ſed ſi neceſſarium eſt iudicium, in ci-
uili cauſa feruabitur iudiciorum or-
do. Si vero alius exceſſus contra ma-
trem deprehenditur, ſeuerius per iu-
dicem plectitur. BALD. Vel ſic:
Cauſe pecuniariæ inter patrem, &
filium iuris ordine ſunt tractandæ, &
reuerentiam debet filius matri, &
impietatem filiy debet iudex ſeuerius
vindicare. SALYC.
IV. Impp. VALERIANVS, &
GALLIENVS AA. Cala J.
Ongruentius quidem vi-
detur, intra domum inter
te, ac filios tuos, ſi que contro-
uerſi l oriuntur, terminari. Sed
ſi ita res fuerit, vt pro iniuriis
eorum, & ad ius experiendum,
& ad vindictam proceſſeris: adi-
tus praſes prouinciæ ſuper diſ-
ceptationibus quidem pecunia-
riis conſuetum exerceri iube-
bit ordinem iuris: reuerentiam
autem debitam exhibere matri
filios coget. Et ſi prouectam ad
inclementiores iniurias impro-
bitatem deprehenderit, lœſam
pietatem ſeueriûs vindicabit.
PP. XV.Ralend. Iun. Æmiliano,
& Baſſo Coss.
Filia tenetur alere matrem pau-
perem, & vocat ista lex alimenta,
ſubſidium vitæ. BALD.
V. Impp. DIOcLET. & MAXIMIAN.
AA. Donato.
Ilia tua non ſolum reueren-
tiam: ſed etiam ſubſidium
vit , vt exhibeat tibi, rectoris
prouinciæ auctoritate compel-
letur. PP. Ralend. Mart. Diocle-
tiano III. & Maximiano AA.
Coss.
Quæ naturalia ſunt, ſeparari non
poſſunt. BALD. Vel ſic: Con-
2240
iud.l. lis nulla. & Inſt per
quas perſon. no. in princi-
pio. hodie etiam omnia
aduentitis, quantum ad
proprietatem: vt d tit.
Institut. per quas perſon.
Sj. & S. de bon. qua li-
ber. l. cùm oportet. &
l fin.
Siſiue P asv;, S
lfiliusfam aliquid ac-
quirit, quaſi patri quæ-
ſitum alienari non po-
teſt, & ſi patri non obe-
diat, caſtigare eum po-
terit. Si verô in contu-
macia perſeuerauerit,
eum iudici offerat ac-
cepturo de filio vindi-
ctain, qualem parer vo-
luerit..
f Non potuit. idem
de aduentitiis, quamuis
non acquirantur:vr de
bon, qua lib. l. fin. S. filijs
autem.
g Non prohiberis. ſie
ff.de furt. l. ſerui, & fili.
& de iniur. d. prator. S.
praterea.in fin.S. & lfin.
& S.de bon. qua lib.lfin.
S. filijs autem.
h Contumacia, ſimile
de liberto, ff.de iur. pat.
l.j.
i Sententiam de en
conuincendo, vel com-
monendo, & puniendo:
& eſt ſic ff. de offic. pro-
conſ & leg. l. ner quic-
quamS de plano. & arg.
de offic. praf. vrb. l.jS.
cum patronus. & ff. de
obſeq lib per totum & J.
qui accuſnon poſſ. l pro-
pter. & j. l. proxim.
l Volueris. nam eſt
veriſimile a, quod non
prauam ſententiam pe-
tet: vt d l. propter.
Ongruentius.JCA-
OOss i inter ma-
trem, & filium orta eſt
controuerſia, in domo
debet determinari. Et ſi
filius aduerſus matrem
velit experiri in cauſa
pecuniaria, iudex inter
eos debet iuſtitiam ex-
hibere. Item compellet
iudex filium, vt ma-
tri reuerentiam preſtet:
quam niſi praeſtet, eum
poterit punire.
lq Controuerſiæ. ſiue ci-
uiles, ſiue criminales:vt
hic. & arg. S. an ſeruus
ex ſuo facto. lfin. & dixi
S. l prox. ij respon.
m Pecuniarijs. idem
de criminalibus:vtjjqui
accuſ-non poſſ. l. propter.
& intellige in emanci-
pato quantum ad pecu-
niarias lites: aliter non
poſſet eſſe iudicium: vt
S. de in ius voc. l vlt. &
ff.de iud. l.lis null.&S.
de tranſact. l. fin.
IliaJCASVS. Non
Elhn dehet fia
patri obedire: ſed alere,
& ſuſtentare tenetur.
n Vita. Nor. ergo-
feriorem b alere ſupe-
riorem: vr ſuprà de bon.
S. hoc pro-
ua lib, lfin. S..
qua lib. ldubis.
l
1
DE PATRIA POTESTATE.
TITVLVS
XLVII.
Vperioribus libris, & titulis hoc ſemper egit Conditor Codicis, iam inde à parte
)fere media libri terti, vt varias actiones propontret in rem, & in perſonam, qua
de proprietate, vel de poſſeſſione, vel de iure pignoris, vel de ſtatu hominum in iudi-
cio ciuiliter instituuntur: & varias exceptiones, qua his actionibus ſubijci ſolent,
qua & ipſa quaſi quadam actiones ſunt, ac deinde generalem actionem ex ſtipula-
tu, qua etiam omnibus actionibus ſubijcitur. Nullum enim ferè vegotium geritur,
cui non contrahentes ſubijciant ſtipulationem, quam ob eum rem appello nvdlu .
Et his quidem omnibus peractis, atque prastitis, quia S. libro 7. tractans de ſtatu
perſonarum, de eo tantum praiudici: eve tantum praiudiciali actine egit, qua
uaritur an aliquis liber, an libertus ſit: illud vero praiudicium omiſit, quo quari-
tur, an alius filiusf. ſit, ideo nunc de eo vt tractet, dat hunc titulum, & ſtatim, l.1.
agit de praiudicio, quo quis in ſua potestate filium eſſe adſerit: ve l.1. S. per hanc.
ff. de rei vind. ait liberos, qui ſunt in nostra potestate, à nobis peti praiudicijs, qua
in rem quidem non ſunt actiones: ſed eſſe videntur. .prœiudiciales. Inſt de act. id
eſt, veluti proprietatis cauſam continent, nempe cùm ago ſeruum meum, aut liber-
tum meum, aut filium meum eſſe: ſicut interdictum de liberis exhibendis, que
etiam petuntnr liberi, qui ſunt in potestate nostra, dicitur quuſi proprietatis cau-
ſam continere, l.2.S. quadam. ff.de interd. Eſt enim patria potestas, quaſi proprie-
tas, quam patres iure ciuili habent in liberos ſuos iuste procreatos. Eſt etiam l.pen.
huius tit. de praiudicie de partu agnoſcendo: de qua ſatis ſcripſi in extremo XIX.
Obſeru. CVIAC.
Patientia non ſolum inducit præ-
ſumptionem conſenſus: ſed inducit
præſumptionem veritatis, & ſolen-
nitatis. BALD. Vel ſic: Liberatio
à patria potestate præſcribitur lon-
go tempore. h. d. SALYCET. &
BALD.
1. Impp. ANTONINVS, &
VERVS AA. Titio.
AI filium tuum in pore-
ſtate tua eſſe dicis: præ-
A ſes prouinciæ eſtima-
bit? an audire te debeat: cum
diu paſſus ſis, vt patrisfamil.
res eius agi per eos, qui teſta-
mento matris tutores nomina-
ti d fuerunt. PP. ſine die, &
conſule.
Quod habet filius, praſumitur
ad patrem pertinere, niſi probetur de
rebus ad patrem non pertinentibus.
BALD.
II. Imp. ANTONINVS A.
Maroniæ *.
Elus quod in poreſtare patris
agens habuiſti, dominium
ad patrem tuum pertinuit, extra
ea, que non acquirunture. PP.
XVI. Ralend. Mart. Læto II &
Cereale Coss.
Filius res acquiſitas alienare non
poteſt, & ſi patrem offendit: poteſt
castigari per patrem, & ſi eſt neceſ-
ſaria ſeuerior castigatio, patre peten-
te iudex debet eum punire ea pœna,
quam pater dictauerit.h.d. ſecundum
BALD.1
III. Imp. ALEXANDER A.
Artemidoro.
Sl ſilius tuus in poreſtate tua
eſt, res acquiſitas tibi aliena-
re non poruit f. Quem, ſi pieta-
tem patri debitam nõ agnoſcit,
caſtigare iure patriæ poteſtatis
non prohiberis S: acriore reme-
dio vſurus, ſi in pari contuma-
cia perſeuerauerit: eûmque
prœſidi prouincie oblaturus, di-
cturo ſententiami, quam tu
quoque dici volueris . PP.VI.
Idus Decemb. Albino, & Maxi-
mo Coss.
Questiones inter matrem, &
filium ortæ, in domo debent dirimi:
ſed ſi neceſſarium eſt iudicium, in ci-
uili cauſa feruabitur iudiciorum or-
do. Si vero alius exceſſus contra ma-
trem deprehenditur, ſeuerius per iu-
dicem plectitur. BALD. Vel ſic:
Cauſe pecuniariæ inter patrem, &
filium iuris ordine ſunt tractandæ, &
reuerentiam debet filius matri, &
impietatem filiy debet iudex ſeuerius
vindicare. SALYC.
IV. Impp. VALERIANVS, &
GALLIENVS AA. Cala J.
Ongruentius quidem vi-
detur, intra domum inter
te, ac filios tuos, ſi que contro-
uerſi l oriuntur, terminari. Sed
ſi ita res fuerit, vt pro iniuriis
eorum, & ad ius experiendum,
& ad vindictam proceſſeris: adi-
tus praſes prouinciæ ſuper diſ-
ceptationibus quidem pecunia-
riis conſuetum exerceri iube-
bit ordinem iuris: reuerentiam
autem debitam exhibere matri
filios coget. Et ſi prouectam ad
inclementiores iniurias impro-
bitatem deprehenderit, lœſam
pietatem ſeueriûs vindicabit.
PP. XV.Ralend. Iun. Æmiliano,
& Baſſo Coss.
Filia tenetur alere matrem pau-
perem, & vocat ista lex alimenta,
ſubſidium vitæ. BALD.
V. Impp. DIOcLET. & MAXIMIAN.
AA. Donato.
Ilia tua non ſolum reueren-
tiam: ſed etiam ſubſidium
vit , vt exhibeat tibi, rectoris
prouinciæ auctoritate compel-
letur. PP. Ralend. Mart. Diocle-
tiano III. & Maximiano AA.
Coss.
Quæ naturalia ſunt, ſeparari non
poſſunt. BALD. Vel ſic: Con-
2240
iud.l. lis nulla. & Inſt per
quas perſon. no. in princi-
pio. hodie etiam omnia
aduentitis, quantum ad
proprietatem: vt d tit.
Institut. per quas perſon.
Sj. & S. de bon. qua li-
ber. l. cùm oportet. &
l fin.
Siſiue P asv;, S
lfiliusfam aliquid ac-
quirit, quaſi patri quæ-
ſitum alienari non po-
teſt, & ſi patri non obe-
diat, caſtigare eum po-
terit. Si verô in contu-
macia perſeuerauerit,
eum iudici offerat ac-
cepturo de filio vindi-
ctain, qualem parer vo-
luerit..
f Non potuit. idem
de aduentitiis, quamuis
non acquirantur:vr de
bon, qua lib. l. fin. S. filijs
autem.
g Non prohiberis. ſie
ff.de furt. l. ſerui, & fili.
& de iniur. d. prator. S.
praterea.in fin.S. & lfin.
& S.de bon. qua lib.lfin.
S. filijs autem.
h Contumacia, ſimile
de liberto, ff.de iur. pat.
l.j.
i Sententiam de en
conuincendo, vel com-
monendo, & puniendo:
& eſt ſic ff. de offic. pro-
conſ & leg. l. ner quic-
quamS de plano. & arg.
de offic. praf. vrb. l.jS.
cum patronus. & ff. de
obſeq lib per totum & J.
qui accuſnon poſſ. l pro-
pter. & j. l. proxim.
l Volueris. nam eſt
veriſimile a, quod non
prauam ſententiam pe-
tet: vt d l. propter.
Ongruentius.JCA-
OOss i inter ma-
trem, & filium orta eſt
controuerſia, in domo
debet determinari. Et ſi
filius aduerſus matrem
velit experiri in cauſa
pecuniaria, iudex inter
eos debet iuſtitiam ex-
hibere. Item compellet
iudex filium, vt ma-
tri reuerentiam preſtet:
quam niſi praeſtet, eum
poterit punire.
lq Controuerſiæ. ſiue ci-
uiles, ſiue criminales:vt
hic. & arg. S. an ſeruus
ex ſuo facto. lfin. & dixi
S. l prox. ij respon.
m Pecuniarijs. idem
de criminalibus:vtjjqui
accuſ-non poſſ. l. propter.
& intellige in emanci-
pato quantum ad pecu-
niarias lites: aliter non
poſſet eſſe iudicium: vt
S. de in ius voc. l vlt. &
ff.de iud. l.lis null.&S.
de tranſact. l. fin.
IliaJCASVS. Non
Elhn dehet fia
patri obedire: ſed alere,
& ſuſtentare tenetur.
n Vita. Nor. ergo-
feriorem b alere ſupe-
riorem: vr ſuprà de bon.
S. hoc pro-
ua lib, lfin. S..
qua lib. ldubis.
l
1