DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0326
Tuberum vi-
res cx Galen,
Ex Auiccna.
And. Matthioli Comm.
272
T V B E R A»
/0
2q
3*
SMILAX HORTENSIS.
Hortensis Smilax srutex est,cuius semen i
nonnullis lobia vocatur. Folia habet hederae, molliora
tame: tenues caules, & capreolos vicinis fruticibus cir-
cumuolutos: qui tantum adolescunt,vttopiarias scenas
repraesentare videantur: liliquas foeni graeci profert, 16-
giores,
eorum ordinem, in quibus uel maximum eft aliquid nafci,aut uiuere fine ulla radice. Tubera uocantur hac,undiq; ter*
ra circundata, nuUiscp sibris nixa, aut saltem capillamentis, nec utique extuberante loco, in quo gignuntur, aut rimas
urgente, neq$ ipsa terrae coh arent. Cortice etiam includuntur, ut plane nec terram efse pofiimus dicere, neque aliud,
quam terra callum. Siccis hacftre,& sabulofts locis,frutetosiscp nafcuntur. Excedunt sape magnitudinem mdi co*
tonei, etiam librali pondere. Duo eorum genera arenosa,dentibus inimica, cr altera fyncera. Distinguuntur C7 com-
iore rufo,nigrocp,& intus candido. Laudatisiima qua Aphrica crescunt. An ne uitium id terra < neq; enim aliud in*
telligi poteft: malum ne id ea protinus globetur magnitudine, qua futurum eft, gt uiuat ne, aut non,haud facile arbi*
tror intelligi posie. Putrefcendi enim ratio communis eft ijs cum ligno. Lartio Licinio pratorio uiro iura reddenti in
Hifyania Carthagine paucis his annis scimus accidisse, mordenti tuber, ut deprehensus intus denarius primos dentes
inssefteret. Quo manifeftwn erit terra naturam in se globari. Quod certum eft ex ijs, qua nafcuntur, & feri non
pojsunt. Et libro eodem capite tertio: De tuberibus (inquit) hac traduntur peculiariter. Cum fuerint imbres au*
tumnales,ac tonitrua crebra, tunc nasci, & maxime e tonitribus,
nec ultra annum durare,tenerrima autem uerno ejse. Quibusdam
locis acceptantur riguis, cr seruntur ,ficut Mitylenis .Negant
nafci,nist exundatione ssuminum inuesto semine ab Tiaris. Ejl au*
tem is locus, in quo plurima nascuntur. Sunt cr in sungorum ge*
nere a Gracis difti pezica, qui fine radice, aut pediculo nafcutur.
BaClenus de tuberibus Plinius♦ Tubera (ut memoria prodidit
Galenus libro n.de alimentorum facultate) radicibus, aut bulbis
sunt annumeranda, ut qua nullam euidentem habent qualitatem*
Qui ergo his utuntur, ad excipienda condimenta tanquammafa 4°
riam habent,ceu alia qualitatis expertia,et innoxia,guftufy aquo*
sa sunt. Quibus omnibus commune eft, ut alimentum nulla infigni
sacultate conflans, corpori pr abeant, fedfrigidiufculum dutaxat,
crasiitudine tale, quale id ipfum eft, quod ingeftu/m fuerit: ex tu*
beribus quidem cras ius, ex cucurbita liquidius et tenuius. \n alijs
eadem eft proportio. Sed longe aliter de his fer ipfit Auicenna,
cum inquit. Tubera terrena magis,quam aquea funt,omnicp pror*
sus fapore expertia. Atrabiliares, & crajsos 'gignunt humores,
magis quam catera ciborum genera. Quo sit, ut frequenter de*
uorati apoplexiam,& paralyfim concitent. Ad hac concoftu co~ s9
t tumacia funt, e? uentriculum aggrauant.
SMILAX HORTENSIS.
CAP. CXL.
Lndtmeucd
hoinhrfcrintpc
fardiwnexijlimei
inonrii5uul^Q
hOciruw.Nsr
tirrdsubkuetur,qu
stult.pr£fdtionc,>
> MiHos immeent-,i
jiolorummodo. Ai
Quippe quod ibi ft
terca(utipseMat
unicwmssliquisim
demuerit. Sede^
^hauftasqpstliqu^
pbdsiolonmmic
^odoindcetarijsiiu
°tnphacio,iucu
^^sftiitiineitidcr
^r^^cdndidispb.
^^inhrti^
*refrwJ
*&.!!utos
■ ^&tor^ol'£
CrS
A&tuwulw^‘
HorT^siS
^^oridiiwn
res cx Galen,
Ex Auiccna.
And. Matthioli Comm.
272
T V B E R A»
/0
2q
3*
SMILAX HORTENSIS.
Hortensis Smilax srutex est,cuius semen i
nonnullis lobia vocatur. Folia habet hederae, molliora
tame: tenues caules, & capreolos vicinis fruticibus cir-
cumuolutos: qui tantum adolescunt,vttopiarias scenas
repraesentare videantur: liliquas foeni graeci profert, 16-
giores,
eorum ordinem, in quibus uel maximum eft aliquid nafci,aut uiuere fine ulla radice. Tubera uocantur hac,undiq; ter*
ra circundata, nuUiscp sibris nixa, aut saltem capillamentis, nec utique extuberante loco, in quo gignuntur, aut rimas
urgente, neq$ ipsa terrae coh arent. Cortice etiam includuntur, ut plane nec terram efse pofiimus dicere, neque aliud,
quam terra callum. Siccis hacftre,& sabulofts locis,frutetosiscp nafcuntur. Excedunt sape magnitudinem mdi co*
tonei, etiam librali pondere. Duo eorum genera arenosa,dentibus inimica, cr altera fyncera. Distinguuntur C7 com-
iore rufo,nigrocp,& intus candido. Laudatisiima qua Aphrica crescunt. An ne uitium id terra < neq; enim aliud in*
telligi poteft: malum ne id ea protinus globetur magnitudine, qua futurum eft, gt uiuat ne, aut non,haud facile arbi*
tror intelligi posie. Putrefcendi enim ratio communis eft ijs cum ligno. Lartio Licinio pratorio uiro iura reddenti in
Hifyania Carthagine paucis his annis scimus accidisse, mordenti tuber, ut deprehensus intus denarius primos dentes
inssefteret. Quo manifeftwn erit terra naturam in se globari. Quod certum eft ex ijs, qua nafcuntur, & feri non
pojsunt. Et libro eodem capite tertio: De tuberibus (inquit) hac traduntur peculiariter. Cum fuerint imbres au*
tumnales,ac tonitrua crebra, tunc nasci, & maxime e tonitribus,
nec ultra annum durare,tenerrima autem uerno ejse. Quibusdam
locis acceptantur riguis, cr seruntur ,ficut Mitylenis .Negant
nafci,nist exundatione ssuminum inuesto semine ab Tiaris. Ejl au*
tem is locus, in quo plurima nascuntur. Sunt cr in sungorum ge*
nere a Gracis difti pezica, qui fine radice, aut pediculo nafcutur.
BaClenus de tuberibus Plinius♦ Tubera (ut memoria prodidit
Galenus libro n.de alimentorum facultate) radicibus, aut bulbis
sunt annumeranda, ut qua nullam euidentem habent qualitatem*
Qui ergo his utuntur, ad excipienda condimenta tanquammafa 4°
riam habent,ceu alia qualitatis expertia,et innoxia,guftufy aquo*
sa sunt. Quibus omnibus commune eft, ut alimentum nulla infigni
sacultate conflans, corpori pr abeant, fedfrigidiufculum dutaxat,
crasiitudine tale, quale id ipfum eft, quod ingeftu/m fuerit: ex tu*
beribus quidem cras ius, ex cucurbita liquidius et tenuius. \n alijs
eadem eft proportio. Sed longe aliter de his fer ipfit Auicenna,
cum inquit. Tubera terrena magis,quam aquea funt,omnicp pror*
sus fapore expertia. Atrabiliares, & crajsos 'gignunt humores,
magis quam catera ciborum genera. Quo sit, ut frequenter de*
uorati apoplexiam,& paralyfim concitent. Ad hac concoftu co~ s9
t tumacia funt, e? uentriculum aggrauant.
SMILAX HORTENSIS.
CAP. CXL.
Lndtmeucd
hoinhrfcrintpc
fardiwnexijlimei
inonrii5uul^Q
hOciruw.Nsr
tirrdsubkuetur,qu
stult.pr£fdtionc,>
> MiHos immeent-,i
jiolorummodo. Ai
Quippe quod ibi ft
terca(utipseMat
unicwmssliquisim
demuerit. Sede^
^hauftasqpstliqu^
pbdsiolonmmic
^odoindcetarijsiiu
°tnphacio,iucu
^^sftiitiineitidcr
^r^^cdndidispb.
^^inhrti^
*refrwJ
*&.!!utos
■ ^&tor^ol'£
CrS
A&tuwulw^‘
HorT^siS
^^oridiiwn