Modus: Prace z historii sztuki (1.1999 (2000))

2. Dobry Pasterz między lwimi protomami, dekoracja sarkofagu, poł. w. III, Floren-
cja, S. Trinita (wg Wilperta)

go10. Identyczną z paryskim sarkofagiem kompozycję prezentują lenosy
z 2 poł. III w. znajdujące się w kościele S. Trinita we Florencji (il. 2)11 oraz

] 1,

S. Saba w Rzymie , przy czym w obu tych przypadkach relief jest zdecydo-
wanie bardziej płaski niż poprzednio, a lwy trzymają w zębach duże pierś-
cienie (są, używając słów Wilperta, condannati a mordere un anello). I tu
mamy, w myśl tezy Wilperta, do czynienia z nemico infernaleVi,

Wilpert przytacza ponadto dekorację sarkofagu z 2 poł. III w. w Muzeum
w Tipasie (il. 3)14. Ukazano tam zwrócone w kierunku Dobrego Pasterza,
stanowiącego oś kompozycji, półpostacie lwów, z których każdy zagryza ko-
ziorożca przytrzymując ofiarę zbrojnymi w pazury łapami. Sceny te charak-
teryzują dramatyzm i dynamika, kontrastujące z sielanką i wyciszeniem
grupy Dobrego Pasterza (kontrast dodatkowo podkreślony został wysoko-
ścią reliefu). W nawiązaniu do wcześniejszych wniosków twierdzi Wilpert,

H. Usener, De Iliadis carminae ąuodam Phocaico, Bonn 1875, s. 38-39; V. Schulze, Ar-
cheologie der altchristlichen Kunst, Munchen 1895, s. 253; Wilpert 1929, jw. Można tu jeszcze
przywołać artykuł Lówe w: Real-Encyklopadie der christlichen Alterthumer, red. F.X. Kraus, t.
2, Freiburg im Breisgau 1886, gdzie na s. 343 również jest mowa o występowaniu w obrębie za-
bytków sztuki wczesnochrześcijańskiej wizerunków lwa symbolizujących Szatana.

11 Wilpert 1929 (przyp. 1), tabl. LXVI.l, s. 83. Por. Gerke (przyp. 6), s. 247; Klauser 1958
(przyp. 4), s. 48, nr 26; Schumacher (przyp. 4), s. 62, przyp. 14. Relief ten użyto wtórnie w na-
grobku Giuliana Davanzatiego zm. 1443.

12 Wilpert 1929 (przyp. 1), tabl. LXVI.2, s. 83. Por. Gerke (przyp. 6), s. 247; Klauser 1958
(przyp. 4), s. 48, nr 27.

13 „La significazione simbolica data ai leoni ruggenti la rivendichiamo pure ąuando il Buon
Pastore porta la pecora fra due leoni condannati a mordere un anello (...)". - Wilpert 1929
(przyp. 1), s. 83.

14 Wilpert 1929 (przyp. 1), tabl. LXVII.5, s. 83-84. Por. Gerke (przyp. 6), s. 253; Klauser
1958 (przyp. 4), s. 48, nr 31; Schumacher (przyp. 4), s. 70, przyp. 79; na s. 71 autor proponuje
datowanie tego zabytku na lata 260-270.

10