Modus: Prace z historii sztuki (1.1999 (2000))

MODUS

Prace z historii sztuki
I (1999)

Marcin Kaleciński

Idee imitatio i renovatio około 1500
na przykładzie nieznanego dzieła

Maestro del Tondo Borghese
w pałacu biskupim w Krakowie

Przywykliśmy postrzegać malarstwo ąuattrocenta i wczesnego cinąue-
centa poprzez pryzmat geniuszy, dzieł wielkich warsztatów, operując przy
tym wąskim kręgiem nazwisk. Takie spojrzenie jest poniekąd uprawnione
- to wielcy artyści eksperymentatorzy decydowali o dynamicznym rozwoju
malarstwa ąuattrocenta, zaś czołowi malarze złotego renesansu ukazywali
nieograniczoną skalę ludzkiego talentu. Niemniej musimy pamiętać, iż
spuścizna malarska tych czasów to także obrazy często anonimowe, będące
wytworem drugorzędnych pracowni i mające na ogół przeznaczenie dewo-
cyjne. Świadomość skali działalności tych warsztatów, charakteru i arty-
stycznej jakości ich produkcji pozwala widzieć w pełni i we właściwej pro-
porcji ówczesne malarstwo. Dlatego historycy sztuki z coraz większym za-
interesowaniem badają dotychczas nieznane obszary malarstwa włoskiego
odrodzenia.

Celem mego opracowania będzie prezentacja dzieła należącego do tego,
z pozoru marginalnego, nurtu - obrazu Ukrzyżowania ze śś. Franciszkiem
i Hieronimem w pałacu biskupim w Krakowie, nieznanego dzieła Maestro
del Tondo Borghese (il. I)1.

Jako pierwszy podjął próbę rekonstrukcji oeuvre tego anonimowego ma-
larza Eyerett Fahy, nadając mu symboliczne imię od tonda z Adoracją Dzie-

1 Tempera na desce, 47 x 40 cm. Proweniencja obrazu nie jest znana.

31