DOI Artikel:
Laskowski, Andrzej: Architektura galicyjska w okresie autonomii: uwagi na marginesie książki o architekturze Rzeszowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17165#0130
w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Wiedniu , to w pełni zrozumiały
okaże się jego udział w inwestycjach o charakterze sądowniczo-więzien-
nym na terenie Galicji8. Praca w ministerstwie w Wiedniu stanowiła do-
skonały punkt startu do dalszej kariery. Wydaje się jednak, że sam Skow-
ron bardziej cenił sobie naukowe zaszczyty, gdyż jeszcze przed podjęciem
pracy w Wiedniu „habilitował się (...) na docenta prywatnego historyi ar-
chitektury", a w roku 1893 podjął pracę na Politechnice Lwowskiej w cha-
rakterze wykładowcy9. Nie sposób też pominąć znaczącej roli, jaką ode-
grał Skowron podczas Wystawy Krajowej we Lwowie w roku 1894. Nie
dość, że wraz z Julianem Zachariewiczem kierował pracami budowlany-
mi, to jeszcze osobiście zaprojektował pawilony: przemysłu (z Karolem
Boublikiem), architektury (z J. Królikowskim), Pawilon Matejki - tzw.
Mauzoleum (samodzielnie) oraz Pałac Sztuki (z Grzegorzem Peżańskim
i Michałem Łużeckim)10. Poszczególne pawilony reprezentują różne ten-
dencje stylowe wskazując na dużą elastyczność Franciszka Skowrona
jako projektanta.
Autorka pisze o projekcie ratusza autorstwa Kazimierza Hołubowicza,
że jest w nim czytelne dążenie do nadania budynkowi cech narodowych,
swojskich, a niektóre jego fragmenty zestawia z loggią Padovana w kra-
kowskich Sukiennicach. Natomiast projektom przypisywanym Francisz-
kowi Skowronowi przypisuje rolę „z polskiego punktu widzenia - niezbyt
chwalebną" (s. 22-24). Tymczasem, po uważnym zapoznaniu się z oboma
projektami, można śmiało stwierdzić, że to właśnie te przypisywane
Skowronowi nasuwają silniejsze skojarzenia z architekturą narodową
a zwłaszcza ze wspomnianymi przez Barbarę Tondos Sukiennicami —
szczególnie z ich środkowym ryzalitem w elewacji zachodniej. Podobień-
stwo to widać w połączeniu elementów odwołujących się do dwóch różnych
epok: gotyku i renesansu, zastosowaniu niemal identycznego schematu
kompozycyjnego (trójarkadowy podcień, powyżej - na tych samych osiach
— tworzące kompozycyjną całość otwory okienne, szczyt z dekoracją w po-
staci kul czy maszkaronów) oraz w wertykalizmie układu przy równocze-
snym silnym podkreśleniu podziałów poziomych. Wygląda więc na to, że
' Zajączkowski (przyp. 6), s. 125.
8 O tym, że zadaniem radcy ministerstwa było kontrolowanie inwestycji w terenie upew-
nia sytuacja, jaka zaistniała przy okazji wznoszenia gmachu Sądu Obwodowego w Jaśle,
którą to budowę wizytował radca Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Winterhalder. Infor-
mowały o tym „Nowiny Jasielskie" 1884, nr 16.
9 Zajączkowski (przyp. 6), s. 125.
10 Zob. Architektura Lwowa... (przyp. 6), il. 89 i 93-96 oraz tamże artykuł Biriulowa
(przyp. 6), s. 58.
126
okaże się jego udział w inwestycjach o charakterze sądowniczo-więzien-
nym na terenie Galicji8. Praca w ministerstwie w Wiedniu stanowiła do-
skonały punkt startu do dalszej kariery. Wydaje się jednak, że sam Skow-
ron bardziej cenił sobie naukowe zaszczyty, gdyż jeszcze przed podjęciem
pracy w Wiedniu „habilitował się (...) na docenta prywatnego historyi ar-
chitektury", a w roku 1893 podjął pracę na Politechnice Lwowskiej w cha-
rakterze wykładowcy9. Nie sposób też pominąć znaczącej roli, jaką ode-
grał Skowron podczas Wystawy Krajowej we Lwowie w roku 1894. Nie
dość, że wraz z Julianem Zachariewiczem kierował pracami budowlany-
mi, to jeszcze osobiście zaprojektował pawilony: przemysłu (z Karolem
Boublikiem), architektury (z J. Królikowskim), Pawilon Matejki - tzw.
Mauzoleum (samodzielnie) oraz Pałac Sztuki (z Grzegorzem Peżańskim
i Michałem Łużeckim)10. Poszczególne pawilony reprezentują różne ten-
dencje stylowe wskazując na dużą elastyczność Franciszka Skowrona
jako projektanta.
Autorka pisze o projekcie ratusza autorstwa Kazimierza Hołubowicza,
że jest w nim czytelne dążenie do nadania budynkowi cech narodowych,
swojskich, a niektóre jego fragmenty zestawia z loggią Padovana w kra-
kowskich Sukiennicach. Natomiast projektom przypisywanym Francisz-
kowi Skowronowi przypisuje rolę „z polskiego punktu widzenia - niezbyt
chwalebną" (s. 22-24). Tymczasem, po uważnym zapoznaniu się z oboma
projektami, można śmiało stwierdzić, że to właśnie te przypisywane
Skowronowi nasuwają silniejsze skojarzenia z architekturą narodową
a zwłaszcza ze wspomnianymi przez Barbarę Tondos Sukiennicami —
szczególnie z ich środkowym ryzalitem w elewacji zachodniej. Podobień-
stwo to widać w połączeniu elementów odwołujących się do dwóch różnych
epok: gotyku i renesansu, zastosowaniu niemal identycznego schematu
kompozycyjnego (trójarkadowy podcień, powyżej - na tych samych osiach
— tworzące kompozycyjną całość otwory okienne, szczyt z dekoracją w po-
staci kul czy maszkaronów) oraz w wertykalizmie układu przy równocze-
snym silnym podkreśleniu podziałów poziomych. Wygląda więc na to, że
' Zajączkowski (przyp. 6), s. 125.
8 O tym, że zadaniem radcy ministerstwa było kontrolowanie inwestycji w terenie upew-
nia sytuacja, jaka zaistniała przy okazji wznoszenia gmachu Sądu Obwodowego w Jaśle,
którą to budowę wizytował radca Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Winterhalder. Infor-
mowały o tym „Nowiny Jasielskie" 1884, nr 16.
9 Zajączkowski (przyp. 6), s. 125.
10 Zob. Architektura Lwowa... (przyp. 6), il. 89 i 93-96 oraz tamże artykuł Biriulowa
(przyp. 6), s. 58.
126