DOI article:
Laskowski, Andrzej: Architektura galicyjska w okresie autonomii: uwagi na marginesie książki o architekturze Rzeszowa
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.17165#0129
Przygotowując książkę Autorka oparła się na istniejącej skromnej lite-
raturze przedmiotu, opracowaniach historycznych i pamiętnikarskich,
czasopismach z epoki oraz dokumentacjach wykonanych dla potrzeb woje-
wódzkiego konserwatora zabytków. Sięgnęła też do zbiorów ikonograficz-
nych Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Przede wszystkim jednak prze-
prowadziła szereg kwerend archiwalnych, nie tylko w Archiwum Pań-
stwowym w Rzeszowie, ale także — co szczególnie istotne - w archiwach
lwowskich: Państwowym Centralnym Archiwum Historycznym Ukrainy
i Archiwum Historycznym Lwowskiego Okręgu (s. 5). Fakt to godny pod-
kreślenia, gdyż stawia Autorkę opracowania w rzędzie pierwszych pol-
skich historyków architektury XIX i XX wieku, którzy na szerszą skalę
wykorzystali w swych badaniach te cenne zasoby archiwalne.
Prowadząc swe rozważania Barbara Tondos przyjęła układ chronolo-
giczny i skupiła się na sporządzeniu charakterystyki poszczególnych osób
kształtujących zabudowę Rzeszowa, a w jej ramach starała się przedsta-
wić problematykę dotyczącą konkretnych realizacji.
Jednym z najciekawszych problemów rozpatrywanych w książce jest
kwestia autorstwa przebudowy rzeszowskiego ratusza (Barbara Tondos
kwestię tą pozostawia otwartą sugeruje jednak poważny udział w projek-
cie Kazimierza Hołubowicza, budowniczego miejskiego — s. 22—25).
W kontekście tym pojawia się osoba Franciszka Skowrona. Postać to nie
tylko ciekawa, ale i intrygująca. Autorka zwraca uwagę w katalogu na
końcu swojego opracowania (s. 67) głównie na jego działalność publicy-
styczną oraz udział w powstaniu kilku budowli we Lwowie i w Rzeszowie,
W tym partycypację w komisjach kolaudacyjnych koszar oraz nadzór przy
budowie rzeszowskiego sądu i więzienia. Warto więc przy sposobności do-
dać, że w Lesku, w roku 1898, doszło do wzniesienia przy miejscowym sta-
rostwie budynku sądu powiatowego wraz z długą parterową dobu-
dówką z przeznaczeniem na sądowy areszt. Finansował to przedsięwzię-
cie miejscowy kupiec i przedsiębiorca Robert Barański, a do budowy doszło
>,z inicjatywy naczelnika sądu i radcy Skowrona"5. Poza tym na początku
lat dziewięćdziesiątych Skowronowi powierzono kierownictwo budowy
Pałacu sprawiedliwości (gmachu Sądu Najwyższego) we Lwowie6. Jeśli
dodamy do tego, że około roku 1890 pełnił on - jako architekt — służbę
5 J. Budziak, Dzieje Leska 1772-1918, Lesko-Wiedeń-Kraków 1995, s. 169.
® W. Zajączkowski, C. K. Szkoła Politechniczna we Lwowie. Rys historyczny jej założenia
1 rozwoju, tudzież stan jej obecny, Lwów 1894, s. 125. Jak podaje Jurij Biriulow, Skowron byl
także jego projektantem - zob.: J. Biriulow, Wiatr przemian. Nowe tendencje w architekturze
Lwowa 1890-1914, -w: Architektura Lwowa w XIX wieku, red. J. Purchla, Kraków 1997, s. 58.
125
raturze przedmiotu, opracowaniach historycznych i pamiętnikarskich,
czasopismach z epoki oraz dokumentacjach wykonanych dla potrzeb woje-
wódzkiego konserwatora zabytków. Sięgnęła też do zbiorów ikonograficz-
nych Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Przede wszystkim jednak prze-
prowadziła szereg kwerend archiwalnych, nie tylko w Archiwum Pań-
stwowym w Rzeszowie, ale także — co szczególnie istotne - w archiwach
lwowskich: Państwowym Centralnym Archiwum Historycznym Ukrainy
i Archiwum Historycznym Lwowskiego Okręgu (s. 5). Fakt to godny pod-
kreślenia, gdyż stawia Autorkę opracowania w rzędzie pierwszych pol-
skich historyków architektury XIX i XX wieku, którzy na szerszą skalę
wykorzystali w swych badaniach te cenne zasoby archiwalne.
Prowadząc swe rozważania Barbara Tondos przyjęła układ chronolo-
giczny i skupiła się na sporządzeniu charakterystyki poszczególnych osób
kształtujących zabudowę Rzeszowa, a w jej ramach starała się przedsta-
wić problematykę dotyczącą konkretnych realizacji.
Jednym z najciekawszych problemów rozpatrywanych w książce jest
kwestia autorstwa przebudowy rzeszowskiego ratusza (Barbara Tondos
kwestię tą pozostawia otwartą sugeruje jednak poważny udział w projek-
cie Kazimierza Hołubowicza, budowniczego miejskiego — s. 22—25).
W kontekście tym pojawia się osoba Franciszka Skowrona. Postać to nie
tylko ciekawa, ale i intrygująca. Autorka zwraca uwagę w katalogu na
końcu swojego opracowania (s. 67) głównie na jego działalność publicy-
styczną oraz udział w powstaniu kilku budowli we Lwowie i w Rzeszowie,
W tym partycypację w komisjach kolaudacyjnych koszar oraz nadzór przy
budowie rzeszowskiego sądu i więzienia. Warto więc przy sposobności do-
dać, że w Lesku, w roku 1898, doszło do wzniesienia przy miejscowym sta-
rostwie budynku sądu powiatowego wraz z długą parterową dobu-
dówką z przeznaczeniem na sądowy areszt. Finansował to przedsięwzię-
cie miejscowy kupiec i przedsiębiorca Robert Barański, a do budowy doszło
>,z inicjatywy naczelnika sądu i radcy Skowrona"5. Poza tym na początku
lat dziewięćdziesiątych Skowronowi powierzono kierownictwo budowy
Pałacu sprawiedliwości (gmachu Sądu Najwyższego) we Lwowie6. Jeśli
dodamy do tego, że około roku 1890 pełnił on - jako architekt — służbę
5 J. Budziak, Dzieje Leska 1772-1918, Lesko-Wiedeń-Kraków 1995, s. 169.
® W. Zajączkowski, C. K. Szkoła Politechniczna we Lwowie. Rys historyczny jej założenia
1 rozwoju, tudzież stan jej obecny, Lwów 1894, s. 125. Jak podaje Jurij Biriulow, Skowron byl
także jego projektantem - zob.: J. Biriulow, Wiatr przemian. Nowe tendencje w architekturze
Lwowa 1890-1914, -w: Architektura Lwowa w XIX wieku, red. J. Purchla, Kraków 1997, s. 58.
125