DOI Artikel:
Laskowski, Andrzej: Architektura galicyjska w okresie autonomii: uwagi na marginesie książki o architekturze Rzeszowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17165#0154
Pozostając w kręgu rodziny Holzerów (Holcerów) warto - cofając się
nieco w czasie - dodać, że Jakub Holcer był współautorem planów kościoła
parafialnego w Łączkach Kucharskich (wspólnie z inżynierem Romerem
z Krakowa), wzniesionego w latach 1865—1868 . W latach 1868-1870 pra-
cował w sekcji budownictwa Rady Miejskiej, a w latach 1870-1873 pełnił
obowiązki radnego .
Wyodrębnienie dzięki badaniom Autorki miejscowego środowiska ar-
chitektonicznego pozwala na podjęcie pierwszej próby określenia rozmia-
rów jego ekspansji na okoliczne tereny. Rezultat poszukiwań w tym kie-
runku wydaje się zaskakujący. Okazuje się bowiem, że do najaktywniej-
szych budowniczych w okolicy Rzeszowa zaliczyć należy przede wszyst-
kim Franciszka Stążkiewicza, którego działalność w Rzeszowie Autorka
monografii określa jako ubogą i prowincjonalną (s. 45). Stążkiewicz reali-
zował swe ambicje projektując w okolicy obiekty sakralne — neogotyckie
kościoły w Nienadówce (wzniesiony w latach 1895-1897)57 i Handzlówce
(zbudowany w latach 1903-1908 wg pro|ektu z roku 1900) oraz tamże ple-
banię (wzniesioną w latach 1908—1909) . W latach 1919—21 kierował też
budową kościoła w Będziemyślu59.
Postacią niezwykle interesującą a zarazem wciąż słabo rozpoznaną
przez badaczy architekury galicyjskiej jest - działający również w Rzeszo-
wie (s. 8) — Stanisław Majerski. Ten zamieszkały w Przemyślu i tam pro-
wadzący swoją pracownię architekt zaznaczył swoją obecność na terenie
obecnej Polski południowo-wschodniej szeregiem realizacji. I tak np.:
w okolicy Łańcuta zaprojektował kościoły w Markowej (1904—1910), Wy-
sokiej (1911-1913) i Husowie (1912-1916)60, pod Krosnem — w Korczynie
(1914)61, w okolicy Jasła — kościoły w Kołaczycach (1903) i Przeczycy
(1906) , w samym zaś Jaśle kościół i klasztor SS. Wizytek (1902—1904;
55 KZSwP, seria nowa, t. 3, Województwo rzeszowskie, z. 1, Ropczyce, Strzyżów i okolice,
red. E. Śnieżyńska-Stolot i F. Stolot, Warszawa 1978, s. 48.
56 Codello (przyp. 2), s. 13 i 17. Warto przy okazji dodać, że jego krewnymi byli zapewne:
Feliks Holzer (notariusz, ostatni rządowy naczelnik Rzeszowa, radny w latach 1867-1870)
i Izaak Holzer (radny w latach 1879-1882 i 1885-1890, w roku 1902 członek tymczasowego
zarządu miasta) - por. tamże, s. 10-11, 20-21, 24, 33.
57 KZSwP, seria nowa, t. 3, Województwo rzeszowskie, z. 4, Leżajsk, Sokołów Małopolski
i okolice, red. E. Śnieżyńska-Stolotowa i F. Stolot, Warszawa 1989, s. 93.
58 KZSwP, seria nowa, t. 3, Województwo rzeszowskie, z. 5, Łańcut i okolice, red. M. Omila-
nowska i J. Sito, Warszawa 1994, s. 96-98.
59 KZSwP (przyp. 55), s. 2.
60 KZSwP (przyp. 58), s. 99, 104 i 108.
61 KZSwP, seria nowa, t. 1, Województwo krośnieńskie, z. 1, Krosno, Dukla i okolice, red. E.
Śnieżyńska-Stolotowa i F. Stolot, Warszawa 1977, s. 63.
62 KZSwP, pow. jasielski (bez miasta Jasła), oprać. I. K. Trybowski, O. Zagórowski (mps
z lat 60. w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie).
150
nieco w czasie - dodać, że Jakub Holcer był współautorem planów kościoła
parafialnego w Łączkach Kucharskich (wspólnie z inżynierem Romerem
z Krakowa), wzniesionego w latach 1865—1868 . W latach 1868-1870 pra-
cował w sekcji budownictwa Rady Miejskiej, a w latach 1870-1873 pełnił
obowiązki radnego .
Wyodrębnienie dzięki badaniom Autorki miejscowego środowiska ar-
chitektonicznego pozwala na podjęcie pierwszej próby określenia rozmia-
rów jego ekspansji na okoliczne tereny. Rezultat poszukiwań w tym kie-
runku wydaje się zaskakujący. Okazuje się bowiem, że do najaktywniej-
szych budowniczych w okolicy Rzeszowa zaliczyć należy przede wszyst-
kim Franciszka Stążkiewicza, którego działalność w Rzeszowie Autorka
monografii określa jako ubogą i prowincjonalną (s. 45). Stążkiewicz reali-
zował swe ambicje projektując w okolicy obiekty sakralne — neogotyckie
kościoły w Nienadówce (wzniesiony w latach 1895-1897)57 i Handzlówce
(zbudowany w latach 1903-1908 wg pro|ektu z roku 1900) oraz tamże ple-
banię (wzniesioną w latach 1908—1909) . W latach 1919—21 kierował też
budową kościoła w Będziemyślu59.
Postacią niezwykle interesującą a zarazem wciąż słabo rozpoznaną
przez badaczy architekury galicyjskiej jest - działający również w Rzeszo-
wie (s. 8) — Stanisław Majerski. Ten zamieszkały w Przemyślu i tam pro-
wadzący swoją pracownię architekt zaznaczył swoją obecność na terenie
obecnej Polski południowo-wschodniej szeregiem realizacji. I tak np.:
w okolicy Łańcuta zaprojektował kościoły w Markowej (1904—1910), Wy-
sokiej (1911-1913) i Husowie (1912-1916)60, pod Krosnem — w Korczynie
(1914)61, w okolicy Jasła — kościoły w Kołaczycach (1903) i Przeczycy
(1906) , w samym zaś Jaśle kościół i klasztor SS. Wizytek (1902—1904;
55 KZSwP, seria nowa, t. 3, Województwo rzeszowskie, z. 1, Ropczyce, Strzyżów i okolice,
red. E. Śnieżyńska-Stolot i F. Stolot, Warszawa 1978, s. 48.
56 Codello (przyp. 2), s. 13 i 17. Warto przy okazji dodać, że jego krewnymi byli zapewne:
Feliks Holzer (notariusz, ostatni rządowy naczelnik Rzeszowa, radny w latach 1867-1870)
i Izaak Holzer (radny w latach 1879-1882 i 1885-1890, w roku 1902 członek tymczasowego
zarządu miasta) - por. tamże, s. 10-11, 20-21, 24, 33.
57 KZSwP, seria nowa, t. 3, Województwo rzeszowskie, z. 4, Leżajsk, Sokołów Małopolski
i okolice, red. E. Śnieżyńska-Stolotowa i F. Stolot, Warszawa 1989, s. 93.
58 KZSwP, seria nowa, t. 3, Województwo rzeszowskie, z. 5, Łańcut i okolice, red. M. Omila-
nowska i J. Sito, Warszawa 1994, s. 96-98.
59 KZSwP (przyp. 55), s. 2.
60 KZSwP (przyp. 58), s. 99, 104 i 108.
61 KZSwP, seria nowa, t. 1, Województwo krośnieńskie, z. 1, Krosno, Dukla i okolice, red. E.
Śnieżyńska-Stolotowa i F. Stolot, Warszawa 1977, s. 63.
62 KZSwP, pow. jasielski (bez miasta Jasła), oprać. I. K. Trybowski, O. Zagórowski (mps
z lat 60. w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie).
150