Modus: Prace z historii sztuki (2.2001)

Przedsięwzięciem o dużym znaczeniu dla miasta była budowa gmachu
szpitala miejskiego. Wydana niedawno obszerna monografia poświęcona
rzeszowskiemu szpitalnictwu zawiera m. in. artykuł omawiający intere-
sujący nas okres. Po podjęciu uchwały odnośnie do budowy nowego szpita-
la w 1885 roku władze miejskie powierzyły zadanie sporządzenia jego pro-
jektu ówczesnemu budowniczemu miejskiemu Antoniemu Bieńkowskie-
mu, o którym Barbara Tondos pisze jedynie w katalogu budowniczych i
architektów (s. 60), nie wspominając przy tym o projekcie szpitala, który
w znaczący sposób wzbogaca dorobek tego twórcy (nazwanego w akcie
erekcyjnym nowego szpitala architektem koncesjonowanym i budowni-
czym miejskim). Wiadomość to tym bardziej cenna, że budynek rzeszow-
skiego szpitala (oddany do użytku już w październiku 1887 roku) spotkał
się z pochlebnymi ocenami władz krajowych, a z doświadczeń i projektów
rzeszowskich korzystały władze Nowego Sącza przy wznoszeniu miejsco-
wego szpitala miejskiego97. Wprawdzie Autorka książki wzmiankuje fakt
budowy szpitala i powołuje się nawet na zachowane projekty (s. 15), ale
nie udało się jej dotrzeć do informacji na temat ich autorstwa.

Ta sama publikacja przynosi również informację o opracowaniu
w sierpniu 1895 roku przez Izaaka Appermanna projektu pawilonu szpi-
talnego dla zakaźnie chorych, który ostatecznie został zatwierdzony w lu-
tym 1897 roku i zrealizowany do końca tegoż roku (!)98. W skład specjalnej
komisji miejskiej wizytującej wznoszony obiekt wchodził m. in. budowni-
czy Jan Marcinkiewicz, o którym brak jakichkolwiek dokładniejszych

pt. Dzieje Rzeszowa, t. 2, red. F. Kiryk, Rzeszów 1998. W kontekście niniejszych rozważań na
szczególną uwagę zasługują w niej artykuły J. Malczewskiego (Przestrzeń miejska, jej zago-
spodarowanie i zabudowa [w dobie absolutyzmu austriackiego], s. 13-45; Rozbudowa miasta
[w czasach autonomii galicyjskiej], s. 229-274), J. Majki (Garnizon rzeszowski [w czasach au-
tonomii galicyjskiej], s. 275—286) i T. Zauchy (Konserwacja zabytków [w czasach autonomii
galicyjskiej], s. 505-530. Ostatnie z wymienionych opracowań to rozszerzona wersja cytowa-
nej w niniejszym artykule pracy tego samego autora (przyp. 12). Natomiast zawarty w opisy-
wanym tomie artykuł B. Tondos (Architektura miejska [w czasach autonomii galicyjskiej],
s. 287—322) stanowił dla autorki punkt wyjścia do opracowania książki będącej przedmiotem
moich uwag.

97 J. Basta, Ochrona zdrowia w Rzeszowie w okresie rozbiorów (1772-1918). Powstanie
i działalność Szpitala Powszechnego w Rzeszowie w latach 1832-1918, w: Szpitalnictwo rze-
szowskie. Z dziejów Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego (do 1990 r.), red. Z. Budzyński, Rze-
szów 1997, s. 96-98 oraz 136 (tekst aktu erekcyjnego). Ostatecznie szpital w Nowym Sączu
powstał dopiero w 1907 roku. Jak podaje Marian Józef Nowak - powołując się na treść tablicy
znajdującej się w hallu budynku — jego plan wykonał Alfred Kamieniobrodzki, architekt wy-
działu krajowego, a kierownikiem technicznym był Zenon Remi, budowniczy miejski. Zob. M.
J. Nowak, Opieka zdrowotna i społeczna [w czasach autonomii galicyjskiej], w: Dzieje miasta
Nowego Sącza, t. 2, red. F. Kiryk i S. Płaza, Kraków 1993, s. 465.

98 Basta (przyp. 97), s. 99-100.

166