Morka, Mieczysław: Sztuka dworu Zygmunta I Starego: treści polityczne i propagandowe (Warszawa, 2006)

100. Napoleon Orda, Zrzzzze^ ^w/wr^z IKz/zzze, litografia Alojzego Misierowicza, 1875-1877

swych letnich rezydencji w Niepołomicach^ i częściowo w Łobzowie,^ na Litwie
zaś przebudował zamek wileński i wystawił dwór myśliwski w Rudnikach^ to
przyznamy, że prowadził działalność budowlaną rzeczywiście na dużą skalę. Gdy-
by przyjąć podaną przez Władysława Pociechę kwotę 100 000 dukatów, którą
miał wydać na odbudowę w nowych renesansowych formach pałacu wielkoksiążę-
cego w Wilnie,^ byłaby to wielka suma wskazująca, że cechowała go iście kró-
lewska i
Na górze otoczonej wodami rzeki Wilejki, w pierwszej połowie XV w., na
miejscu drewnianego zamku książąt litewskich, stanął, pełniący funkcje obronne,
murowany zamek z trzema potężnymi basztami. Właściwa rezydencja mieściła się
w rozległym zamku dolnym u stóp góry, obok katedry. Jost Ludwik Decjusz odno-
tował, że 21 II 1513 r. ^
Przyjęto, że budowę nowego murowanego pałacu (ił. 100) prowa-
47' W latach 1525-1531 po przeróbkach dworu myśliwskiego powstał jednopiętrowy pałac na planie
kwadratu z wewnętrznym kwadratowym dziedzińcem, gruntownie przebudowany przez Zygmun-
ta Augusta w latach 1550-1571; zob. Pociecha (1949-1958), t. 2, s. 122.
4'- Zygmunt I przekazał Łobzów żonie 15 III 1528 r. Na wchodzącym w skład tych dóbr Zwierzyńcu
królowa urządziła ozdobny ogród w stylu włoskim, który stal się wzorem dla ogrodów zakładanych
przy rezydencjach magnackich; zob. Pociecha (1949-1958), t. 1, s. 240 i t. 2, s. 35, 122 i 422; Rącz-
ko (1982), s. 17-30.
473 Około 4 mil od Wilna, wśród lasów nad rzeką Mereczem, wzniesiono trzy oddzielne piętrowe bu-
dynki z ogromnych bali sosnowych na wysokim podmurowaniu, otoczone sadzawkami i ogrodem.
Zabudowania dworskie oraz stajnie znajdowały się opodal; zob. Pociecha (1949-1958), t. 3, s. 188.
474 Pociecha (1949-1958), t. 3, s. 185- Kwotę wymienił Andrea Valentino, sekretarz księcia Ferrary,
w liście (2 IX 1530) z Krakowa do markiza Mantui Federica II Gonzagi (jw., nr 54, s. 234-235). Do-
nosił w nim m.in. o pożarze Wilna, który strawił trzecią część miasta oraz: fggzo r/i?
tz'yżzzzżc z/Wz/źbzfg ^ zzzz/zzz r/zzu#z (pałac królewski wart sto tysięcy dukatów, który tuż
przedtem skończono budować).
473 Decjusz (1960), s. 73-

168