DOI Heft:
Artykuły
DOI Artikel:Dymowski, Arkadiusz; Myzgin, Kirill: Inflow and redistribution of Roman Imperial Denarii in the area of the Przeworsk, Wielbark and Chernyakhiv cultures and in the Baltic Islands in the light of chronological structure of coin hoards
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.31073#0059
!NFLOW AND REDISTRIBUTION...
STRESZCZENIE
Napływ i redystrybucja rzymskich denarów z okresu cesarstwa
na terenie kuitur przeworskiej, wielbarskiej i czerniachowskiej
oraz na wyspach bałtyckich w świetle struktury chronologicznej
skarbów
W opinii autorów tereny zamieszkałe w okresie wpływów rzymskich przez łudność kułtur prze-
worskiej, wieibarskiej i czerniachowskiej (obszary współczesnej Połski, Ukrainy, Mołdawii, zachod-
niej Białorusi i zachodniej Rosji) oraz niektóre z wysp bałtyckich (Gotiandia, Bomhołm i przypusz-
czacie również Ołandia) w świetle struktury chronologicznej znalezisk powinny być traktowane
jako oddzielna strefa napływu i redystrybucji denarów cesarstwa rzymskiego z 1-H (HI) w.
Na terenie europejskiego Barbaricum, a w szczególności w ramach strefy przeworsko-wiel-
barsko-czerniachowsko-bałtyckiej, w znaleziskach drobnych (pojedynczych i kumulatywnych)
i w skarbach zaznacza się wyraźna dominacja denarów z 1-11 w., wybitych w okresie pomiędzy
ostatnimi latami panowania Nerona a początkiem rządów Septymiusza Sewera. Wykorzystując
jako materiał źródłowy 86 skarbów z opisanego wyżej terenu, zawierających nie mniej niż 50
denarów o określonej chronologii emisji, można określić sześć głównych typów depozytów pod
względem ich struktury chronologicznej. Grupa A to skarby z monetami nie późniejszymi niż emisje
Hadriana. Drugą z grup stanowią depozyty typu B, datowane na okres od drugiej połowy rządów An-
toninusa Piusa do wczesnych lat rządów Marka Aureliusza. Trzecią i czwartą grupą są depozyty typu
C i BC, w większości datowane na pierwsze lata rządów Septymiusza Sewera. Z kolei skarby grupy
D, należące do piątej grupy, to zespoły o zmodyfikowanej strukturze chronologicznej zespołów pier-
wotnych (przede wszystkim typu C) w wyniku stopniowego zużywania się monet, w pierwszej ko-
lejności starszych. Szósta grupa, typu E, to depozyty denarów lub mieszane denarów i antoninianów,
które napłynęły z terenu imperium w HI w., nie później niż na początku lat 50. tego stulecia. Cechą
wyróżniającą strefę przeworsko-wielbarsko-czemiachowsko-bałtycką jest powszechne występowa-
nie na tym terenie depozytów typu D.
Zdaniem autorów materiał numizmatyczny (w tym wypadku struktura chronologiczna skarbów
i znalezisk drobnych) w połączeniu z danymi archeologicznymi wskazuje, że wielka fala napływu
denarów cesarskich dotarła do terenów kultury przeworskiej między panowaniem Trajana a panowa-
niem Septymiusza Sewera. Dla terenów kultury wielbarskiej to samo zjawisko rozpoczęło się nieco
później, za rządów Antoninusa Piusa lub Marka Aureliusza. Dwa wyraźne nasilenia tej fali należy
datować na okres panowania Antoninusa Piusa lub/i Marka Aureliusza (mniejsza kulminacja) oraz
na początek rządów Septymiusza Sewera (znacznie większe nasilenie). Część tego pieniądza trafiła
do ziemi na terenach kultury przeworskiej i wielbarskiej przed końcem pierwszej dekady III w., jako
zespoły typu A, B, C i BC. Pozostałe denary, w przeważającej mierze pula typu C, były w użyciu na
tym terenie po okres wędrówek ludów, stopniowo zmieniając swoją strukturę w pulę typu D. Ponadto
pieniądz ten w ramach redystrybucji został zabrany przez migrujące plemiona gockie na południowy
STRESZCZENIE
Napływ i redystrybucja rzymskich denarów z okresu cesarstwa
na terenie kuitur przeworskiej, wielbarskiej i czerniachowskiej
oraz na wyspach bałtyckich w świetle struktury chronologicznej
skarbów
W opinii autorów tereny zamieszkałe w okresie wpływów rzymskich przez łudność kułtur prze-
worskiej, wieibarskiej i czerniachowskiej (obszary współczesnej Połski, Ukrainy, Mołdawii, zachod-
niej Białorusi i zachodniej Rosji) oraz niektóre z wysp bałtyckich (Gotiandia, Bomhołm i przypusz-
czacie również Ołandia) w świetle struktury chronologicznej znalezisk powinny być traktowane
jako oddzielna strefa napływu i redystrybucji denarów cesarstwa rzymskiego z 1-H (HI) w.
Na terenie europejskiego Barbaricum, a w szczególności w ramach strefy przeworsko-wiel-
barsko-czerniachowsko-bałtyckiej, w znaleziskach drobnych (pojedynczych i kumulatywnych)
i w skarbach zaznacza się wyraźna dominacja denarów z 1-11 w., wybitych w okresie pomiędzy
ostatnimi latami panowania Nerona a początkiem rządów Septymiusza Sewera. Wykorzystując
jako materiał źródłowy 86 skarbów z opisanego wyżej terenu, zawierających nie mniej niż 50
denarów o określonej chronologii emisji, można określić sześć głównych typów depozytów pod
względem ich struktury chronologicznej. Grupa A to skarby z monetami nie późniejszymi niż emisje
Hadriana. Drugą z grup stanowią depozyty typu B, datowane na okres od drugiej połowy rządów An-
toninusa Piusa do wczesnych lat rządów Marka Aureliusza. Trzecią i czwartą grupą są depozyty typu
C i BC, w większości datowane na pierwsze lata rządów Septymiusza Sewera. Z kolei skarby grupy
D, należące do piątej grupy, to zespoły o zmodyfikowanej strukturze chronologicznej zespołów pier-
wotnych (przede wszystkim typu C) w wyniku stopniowego zużywania się monet, w pierwszej ko-
lejności starszych. Szósta grupa, typu E, to depozyty denarów lub mieszane denarów i antoninianów,
które napłynęły z terenu imperium w HI w., nie później niż na początku lat 50. tego stulecia. Cechą
wyróżniającą strefę przeworsko-wielbarsko-czemiachowsko-bałtycką jest powszechne występowa-
nie na tym terenie depozytów typu D.
Zdaniem autorów materiał numizmatyczny (w tym wypadku struktura chronologiczna skarbów
i znalezisk drobnych) w połączeniu z danymi archeologicznymi wskazuje, że wielka fala napływu
denarów cesarskich dotarła do terenów kultury przeworskiej między panowaniem Trajana a panowa-
niem Septymiusza Sewera. Dla terenów kultury wielbarskiej to samo zjawisko rozpoczęło się nieco
później, za rządów Antoninusa Piusa lub Marka Aureliusza. Dwa wyraźne nasilenia tej fali należy
datować na okres panowania Antoninusa Piusa lub/i Marka Aureliusza (mniejsza kulminacja) oraz
na początek rządów Septymiusza Sewera (znacznie większe nasilenie). Część tego pieniądza trafiła
do ziemi na terenach kultury przeworskiej i wielbarskiej przed końcem pierwszej dekady III w., jako
zespoły typu A, B, C i BC. Pozostałe denary, w przeważającej mierze pula typu C, były w użyciu na
tym terenie po okres wędrówek ludów, stopniowo zmieniając swoją strukturę w pulę typu D. Ponadto
pieniądz ten w ramach redystrybucji został zabrany przez migrujące plemiona gockie na południowy