Ostrowski, Jan K.: Lwów: dzieje i sztuka (Kraków, 1997)

WSTĘP

Lwów - Lwiw - Leopolis - Lemberg. Ruś Czerwona - Galicja
Wschodnia - Małopolska Wschodnia - Ukraina Zachodnia. Już
sama wielość nazw świadczy o złożoności politycznych i kulturowych
dziejów miasta i otaczającego je regionu, które w w. XX wchodziły
w skład czterech różnych organizmów państwowych. Próba ukazania
owych dziejów jest przedsięwzięciem tyleż fascynującym, co trudnym
i ryzykownym. Uroku poruszania się po terenie od dwóch pokoleń
niemal nie eksploatowanym uzasadniać nie trzeba. Trudności łatwo
wytłumaczyć brakiem codziennego dostępu do przedmiotu opisu
i wielkimi zaniedbaniami w badaniach nad Lwowem, a ryzyko —
żywym wciąż splotem wiążących się z tym miastem sentymentów
i politycznych emocji. Nie mogłem i nie chciałem pisać o Lwowie
inaczej niż jako o mieście polskim. Ów naturalny polski punkt
widzenia niewątpliwie wzmocniony jest przez ogromną przewagę
polskiej literatury przemiotu. Niemniej moim dążeniem było mo-
żliwie wyważone ukazanie wkładu wszystkich grup etnicznych i reli-
gijnych do wspólnego dziedzictwa. Postawa ta prawdopodobnie nie
zadowoli nikogo. Ani polskich Lwowian, którym żarliwy patriotyzm
i przywiązanie do rodzinnego miasta często utrudnia obiektywne
spojrzenie. Ani dominujących dziś we Lwowie Ukraińców, przyzwy-
czajonych do zupełnie innego rozkładu akcentów. Jestem mimo
wszystko przekonany, że nie ma innej drogi niż przezwyciężanie
antagonizmów i poszukiwanie elementów łączących współżyjące od
wieków narody, szczególnie w chwili zawrotnego przyśpieszenia
biegu historii. Sztuka, materiał opisu i analiz dominujący w tej
książce, nadaje się do tego celu w sposób szczególny. Jej naczelnym
zadaniem jest przecież nie dzielenie ludzi, a właśnie uświadamianie
im ich wspólnoty.

* * *

Wydawcy niniejszej książki włożyli wiele wysiłku w jej właściwe
zilustrowanie. Fotografowanie współczesnego miasta nie jest bowiem
rzeczą łatwą. Na każdym kroku przed obiektyw wciskają się tłumy

7