DOI Artikel:
Dzieduszycki, Antoni: Nieznana kopia obrazu Annibale Carracciego w Ruszczy pod Krakowem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26549#0335
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLONSKIEGO
Nr 45
PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 1
1962
Antoni Dzieduszycki
Nieznana kopia obrazu Annibale Carracciego
w Ruszczy pod Krakowem
W barokowym ołtarzu głównym z wieku XVII w kościele parafialnym
w Ruszczy pod Krakowem znajduje się obraz przedstawiający św. Grzegorza
Wiełkiego (ryc. 1) \ wykazujący cechy szkoły włoskiej z tego samego stule-
cia. Pod względem kompozycyjnym można w nim wyróżnić dwie strefy.
Dołną, główną tworzy grupa trzech postaci, składająca się ze św. Grzegorza
i dwóch aniołów. Święty papież przedstawiony jest frontalnie w postawie
kłęczącej i z pochyloną nieco w lewo głową o charakterystycznych ostrych
rysach twarzy. Z lewej strony świętego, nieco przed nim, przystanął w wy-
szukanej pozie anioł zstępujący ze stopnia. Prawą rękę złożyl na piersi,
lewą zaś wskazuje na świętego (ryc. 4). Z drugiej strony papieża klęczy
w egzaltowanej pozie inny anioł pochylając się do tyłu i trzymając ręce zło-
żone na piersiach, głowę zaś i wzrok kierując ku górze. Za nim wyłania się
z tła kontur mensy ołtarzowej, na której złożona jest tiara papieska (jako
jeden z atrybutów świętego) oraz stoi krucyfiks. Centralna postać świętego
wyraźnie dominuje nad towarzyszącymi jej postaciami aniołów i łączy się
z nimi, tworząc zwartą grupę zbudowaną na zasadzie trójkąta.
Grupie tej odpowiada w górnej strefie obrazu gloria, gdzie wśród obło-
ków unosi się sześciu aniołów, zbudowana na zasadzie dwóch przecinających
się trójkątów. Pierwszy, o wierzchołku zwróconym ku dołowi, tworzą obłoki,
rozświetłone jasną sinugą, na których unoszą się dwie grupy aniołów. Ich
ruchy i pozy tworzą drugi trójkąt, o szczycie utworzonym ze styku ich skrzy-
deł wysuniętych ku przodowi. Trójkąt strefy dolnej i pierwszy trójkąt strefy
górnej zwrócone wierzchołkami do siebie, stykają się w punkcie, na który
przypada głowa świętego i który zarazem stanowi miejsce przecięcia się
dwóch diagonali idących przez cały ohraz.
Postać świętego papieża dzięki takim środkom formalnym, jak: wymiary.
centralne umieszczenie (ożywione przechyleniein i lekkirn zwrotem w prawo),
a także podkreślone kolorystyką szaty oraz dzięki środkom wyrazu jak gesty
(zwłaszcza gra rąk św. Grzegorza i prawego aniola) i spojrzenia aniołów,
stanowi dominantę formalną i ideową obrazu.
187
Nr 45
PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 1
1962
Antoni Dzieduszycki
Nieznana kopia obrazu Annibale Carracciego
w Ruszczy pod Krakowem
W barokowym ołtarzu głównym z wieku XVII w kościele parafialnym
w Ruszczy pod Krakowem znajduje się obraz przedstawiający św. Grzegorza
Wiełkiego (ryc. 1) \ wykazujący cechy szkoły włoskiej z tego samego stule-
cia. Pod względem kompozycyjnym można w nim wyróżnić dwie strefy.
Dołną, główną tworzy grupa trzech postaci, składająca się ze św. Grzegorza
i dwóch aniołów. Święty papież przedstawiony jest frontalnie w postawie
kłęczącej i z pochyloną nieco w lewo głową o charakterystycznych ostrych
rysach twarzy. Z lewej strony świętego, nieco przed nim, przystanął w wy-
szukanej pozie anioł zstępujący ze stopnia. Prawą rękę złożyl na piersi,
lewą zaś wskazuje na świętego (ryc. 4). Z drugiej strony papieża klęczy
w egzaltowanej pozie inny anioł pochylając się do tyłu i trzymając ręce zło-
żone na piersiach, głowę zaś i wzrok kierując ku górze. Za nim wyłania się
z tła kontur mensy ołtarzowej, na której złożona jest tiara papieska (jako
jeden z atrybutów świętego) oraz stoi krucyfiks. Centralna postać świętego
wyraźnie dominuje nad towarzyszącymi jej postaciami aniołów i łączy się
z nimi, tworząc zwartą grupę zbudowaną na zasadzie trójkąta.
Grupie tej odpowiada w górnej strefie obrazu gloria, gdzie wśród obło-
ków unosi się sześciu aniołów, zbudowana na zasadzie dwóch przecinających
się trójkątów. Pierwszy, o wierzchołku zwróconym ku dołowi, tworzą obłoki,
rozświetłone jasną sinugą, na których unoszą się dwie grupy aniołów. Ich
ruchy i pozy tworzą drugi trójkąt, o szczycie utworzonym ze styku ich skrzy-
deł wysuniętych ku przodowi. Trójkąt strefy dolnej i pierwszy trójkąt strefy
górnej zwrócone wierzchołkami do siebie, stykają się w punkcie, na który
przypada głowa świętego i który zarazem stanowi miejsce przecięcia się
dwóch diagonali idących przez cały ohraz.
Postać świętego papieża dzięki takim środkom formalnym, jak: wymiary.
centralne umieszczenie (ożywione przechyleniein i lekkirn zwrotem w prawo),
a także podkreślone kolorystyką szaty oraz dzięki środkom wyrazu jak gesty
(zwłaszcza gra rąk św. Grzegorza i prawego aniola) i spojrzenia aniołów,
stanowi dominantę formalną i ideową obrazu.
187