DOI Artikel:
Mossakowski, Stanisław: Kaplica elektorska przy Katedrze we Wrocławiu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26549#0348
skiemu, którą to godność zamienił w r. 1729 na arcybiskupstwo i elektorstwo
mogunckie. Syn Filipa Wilhelma, późniejszego ksiącia-elektora Palatynatu,
i Elżbiety Amalii hr. von Hessen-Darmstadt, blisko spokrewniony z rodzi-
nami Habsburgów i Sobieskich, należał do rzędu tycli dostojników Kościoła
w Rzeszy Niemieckiej, którzy łącząc w swoich rękach najbogatsze beneficja
wyróżniali się mecenatem na polu sztuki 3.
Zamiar budowy kapiicy przy katedrze powziął książę-biskup prawdopo-
dobnie około r. 1703, gdyż z tego czasu pochodzi jego testament przesłany
dnia 17 kwietnia kapitule katedralnej i ratyfikowany przez nią dnia 2 czerw-
ca 1704; jego punkt drugi mówi o zamierzonej fundacji 4.
Do rozpoczęcia prac doszło dopiero w r. 1715 lub 1716. Za datą wcześniej-
szą przemawia dokument odnaleziony w r. 1953 w gałce na latarni kopuły
kaplicy, pochodzący z dnia 16 kwietnia 1721, w którym m. in. czytamy: „Se-
renissimus et Reverendissimus Princeps ac Doininus Dominus Franciscus
Ludovicus... capellam hanc... anno Domini MDCCXY suo sumptu erigi,
exornari et intra annos VI perfici curavit,...” 5.
Już jednak akt fundacyjny z 12 kwietnia 1724 podaje datę 1716: „...No-
vuin ac honorificum SS. Eucharistiae depositorium, capellam novam, in
cathedrali nostra ecclesia Yratislaviensi per annos Octo, magnifico apparatu,
ac sumptu non contemnendo erigitum vero nomini ac honori Sanctissimi
Altaris Sacramenti dedicari curavimus...” 6.
Datę tę wymieniają również: znaleziona w r. 1906 przez Jungnitza za-
piska z r. 1733 7, notatka ks. Józefa Tworcka, beneficjata kaplicy, z r. 1777,
podająca główne daty z historii budowli s, oraz przez tegoż umieszczona
w r. 1776 tablica brązowa pod dachem kopuły 9. Data ta przyjęła się w lite-
raturze, a w czasie konserwacji w r. 1936 umieszczono ją na kartuszu w klu-
czu archiwolty nad nagrobkiem księcia-elektora 10.
Projekt kaplicy, jak również archiwalia dotyczące budowy nie są znane u.
Architektura była w calości gotowa 16 kwietnia 1721 12.
Dnia 7 kwietnia 1724 nastąpiło poświęcenie kaplicy i ołtarza przez biskupa
sufragana wrocławskiego Ełiasza vori Sommerfeld 13. W tym więc roku kaplica
była całkowicie gotowa 14, a zatem na lata 1721—1724 należy przyjąć prze-
prowadzenie robót malarskich, rzeźbiarskich i innych prac wykończeniowych.
Twórcą budowli był Jan Rernard Fischer von Erłach, który wykonał
projekt nie później jak w r. 1715 15. Kierownikiem robót w latach 1715—
1721 był nadworny architekt księcia-elektora, Jan Błażej Peintner 18. Sedł-
mayr przypuszcza — bez szczegółowego uzasadnienia — że w latach 1722—
1724 doglądał prac syn projektodawcy Józef Emanuel Fischer von Erlach u.
Doskonałość wykonawstwa i czystość stylu wskazują w każdym razie na do-
brego fachowca ls. Nie jest wykluczone, że sam Jan Bernard doglądał prac
budowlanycli; przemawia za tym wzmianka w dokumencie w gałce kopuły 19.
Wykonawcami prac kamieniarskich byli majstrowie Kasper Herberg -0 i Jan
Adain Karinger 21.
196
mogunckie. Syn Filipa Wilhelma, późniejszego ksiącia-elektora Palatynatu,
i Elżbiety Amalii hr. von Hessen-Darmstadt, blisko spokrewniony z rodzi-
nami Habsburgów i Sobieskich, należał do rzędu tycli dostojników Kościoła
w Rzeszy Niemieckiej, którzy łącząc w swoich rękach najbogatsze beneficja
wyróżniali się mecenatem na polu sztuki 3.
Zamiar budowy kapiicy przy katedrze powziął książę-biskup prawdopo-
dobnie około r. 1703, gdyż z tego czasu pochodzi jego testament przesłany
dnia 17 kwietnia kapitule katedralnej i ratyfikowany przez nią dnia 2 czerw-
ca 1704; jego punkt drugi mówi o zamierzonej fundacji 4.
Do rozpoczęcia prac doszło dopiero w r. 1715 lub 1716. Za datą wcześniej-
szą przemawia dokument odnaleziony w r. 1953 w gałce na latarni kopuły
kaplicy, pochodzący z dnia 16 kwietnia 1721, w którym m. in. czytamy: „Se-
renissimus et Reverendissimus Princeps ac Doininus Dominus Franciscus
Ludovicus... capellam hanc... anno Domini MDCCXY suo sumptu erigi,
exornari et intra annos VI perfici curavit,...” 5.
Już jednak akt fundacyjny z 12 kwietnia 1724 podaje datę 1716: „...No-
vuin ac honorificum SS. Eucharistiae depositorium, capellam novam, in
cathedrali nostra ecclesia Yratislaviensi per annos Octo, magnifico apparatu,
ac sumptu non contemnendo erigitum vero nomini ac honori Sanctissimi
Altaris Sacramenti dedicari curavimus...” 6.
Datę tę wymieniają również: znaleziona w r. 1906 przez Jungnitza za-
piska z r. 1733 7, notatka ks. Józefa Tworcka, beneficjata kaplicy, z r. 1777,
podająca główne daty z historii budowli s, oraz przez tegoż umieszczona
w r. 1776 tablica brązowa pod dachem kopuły 9. Data ta przyjęła się w lite-
raturze, a w czasie konserwacji w r. 1936 umieszczono ją na kartuszu w klu-
czu archiwolty nad nagrobkiem księcia-elektora 10.
Projekt kaplicy, jak również archiwalia dotyczące budowy nie są znane u.
Architektura była w calości gotowa 16 kwietnia 1721 12.
Dnia 7 kwietnia 1724 nastąpiło poświęcenie kaplicy i ołtarza przez biskupa
sufragana wrocławskiego Ełiasza vori Sommerfeld 13. W tym więc roku kaplica
była całkowicie gotowa 14, a zatem na lata 1721—1724 należy przyjąć prze-
prowadzenie robót malarskich, rzeźbiarskich i innych prac wykończeniowych.
Twórcą budowli był Jan Rernard Fischer von Erłach, który wykonał
projekt nie później jak w r. 1715 15. Kierownikiem robót w latach 1715—
1721 był nadworny architekt księcia-elektora, Jan Błażej Peintner 18. Sedł-
mayr przypuszcza — bez szczegółowego uzasadnienia — że w latach 1722—
1724 doglądał prac syn projektodawcy Józef Emanuel Fischer von Erlach u.
Doskonałość wykonawstwa i czystość stylu wskazują w każdym razie na do-
brego fachowca ls. Nie jest wykluczone, że sam Jan Bernard doglądał prac
budowlanycli; przemawia za tym wzmianka w dokumencie w gałce kopuły 19.
Wykonawcami prac kamieniarskich byli majstrowie Kasper Herberg -0 i Jan
Adain Karinger 21.
196