DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25725#0116
sekularyzację wyobrażenia religijnego - już Ingres przedstawiał tro-
nującego Napoleona jak Boga Ojca. Można też było uaktualnić scenę
mitologiczną. Przykładem może być obraz Guida Schmitta Bismarck
jako kowal niemieckiej jedności. Jest to niewyszukana transpozycja
popularnego, zwłaszcza w sztuce barokowej, tematu Tetydy proszącej
Wulkana o broń dla Achillesa. Wulkan-Bismarck, ujęty portretowo,
w kowalskim fartuchu, z zakasanymi rękawami koszuli, podaje miecz
z napisem „Unitas" złotowłosej Tetydzie-Germanii w pikielhaubie na
głowie. Podobieństwo do przedstawień kuźni Wulkana wzmaga się
jeszcze przez umieszczenie sceny nie we wnętrzu zwykłego warsztatu
kowalskiego, lecz w skalnej pieczarze, niby w wergiliańskiej kuźni
Wulkana.
Jeszcze inną metodą alegoryzacji, najjaskrawiej ujawniającą kry-
zys tego typu obrazowania, jest połączenie realistycznie ujętej sceny
ze współczesnego życia z tradycyjną personifikacją. Samo zastosowa-
nie tej metody bynajmniej nie przesądzało o słabości dzieła - to nią
posłużył się Delacroix malując Wolność wiodącą lud na barykady.
Gdy zbrakło jednak wielkiego talentu, metoda ta dawała wyniki, które
nie bez racji mogły pobudzać lekceważącą niechęć wobec alegorii.
Bywało Taowiem, że efekt zderzenia dziewiętnastowiecznych realiów
z istotami z podręczników alegoryki i symboliki stawał się po prostu
śmieszny. Tak właśnie jestwobrazie Alberta Maignana Fortuna, gdzie
przed zrujnowanym bourgeois, samotnie opuszczającym rozgorącz-
kowany tłum giełdy, ulatuje na swej uskrzydlonej kuli, sypiąc złotymi
monetami, ślepa, złowroga Fortuna-Occasio.
Im bardziej patetyczny zamyślono obraz-tym zwykle większa była
klęska. Spójrzmy na Muzykę Jean-Paula Laurensa. W dole orkiestra
gra w skupieniu pochylona nad pulpitami. Wyżej jednak dzieją się
rzeczy niepojęte. Ponad wątłą figurą dyrygenta wyrasta masywny
cokół z potężnym posągiem Beethovena. Wokółmonumentu kłębi się
korowód ciał. Jakaś naga kobieta modli się do pogrążonego w po-
sępnej zadumie kompozytora, inna podaje mu wieniec, jeszcze inna
30. Guido Schmitt Bismarck jako kowal niemieckiej jedności, 1867
111
nującego Napoleona jak Boga Ojca. Można też było uaktualnić scenę
mitologiczną. Przykładem może być obraz Guida Schmitta Bismarck
jako kowal niemieckiej jedności. Jest to niewyszukana transpozycja
popularnego, zwłaszcza w sztuce barokowej, tematu Tetydy proszącej
Wulkana o broń dla Achillesa. Wulkan-Bismarck, ujęty portretowo,
w kowalskim fartuchu, z zakasanymi rękawami koszuli, podaje miecz
z napisem „Unitas" złotowłosej Tetydzie-Germanii w pikielhaubie na
głowie. Podobieństwo do przedstawień kuźni Wulkana wzmaga się
jeszcze przez umieszczenie sceny nie we wnętrzu zwykłego warsztatu
kowalskiego, lecz w skalnej pieczarze, niby w wergiliańskiej kuźni
Wulkana.
Jeszcze inną metodą alegoryzacji, najjaskrawiej ujawniającą kry-
zys tego typu obrazowania, jest połączenie realistycznie ujętej sceny
ze współczesnego życia z tradycyjną personifikacją. Samo zastosowa-
nie tej metody bynajmniej nie przesądzało o słabości dzieła - to nią
posłużył się Delacroix malując Wolność wiodącą lud na barykady.
Gdy zbrakło jednak wielkiego talentu, metoda ta dawała wyniki, które
nie bez racji mogły pobudzać lekceważącą niechęć wobec alegorii.
Bywało Taowiem, że efekt zderzenia dziewiętnastowiecznych realiów
z istotami z podręczników alegoryki i symboliki stawał się po prostu
śmieszny. Tak właśnie jestwobrazie Alberta Maignana Fortuna, gdzie
przed zrujnowanym bourgeois, samotnie opuszczającym rozgorącz-
kowany tłum giełdy, ulatuje na swej uskrzydlonej kuli, sypiąc złotymi
monetami, ślepa, złowroga Fortuna-Occasio.
Im bardziej patetyczny zamyślono obraz-tym zwykle większa była
klęska. Spójrzmy na Muzykę Jean-Paula Laurensa. W dole orkiestra
gra w skupieniu pochylona nad pulpitami. Wyżej jednak dzieją się
rzeczy niepojęte. Ponad wątłą figurą dyrygenta wyrasta masywny
cokół z potężnym posągiem Beethovena. Wokółmonumentu kłębi się
korowód ciał. Jakaś naga kobieta modli się do pogrążonego w po-
sępnej zadumie kompozytora, inna podaje mu wieniec, jeszcze inna
30. Guido Schmitt Bismarck jako kowal niemieckiej jedności, 1867
111