DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.26739#0109
Rozdział III
LITERACKI STYL ODBIORU OBRAZÓW
Uznanie dialogowego stosunku między obrazem a jego odbiorcą za
podstawę dla tworzenia obrazowej narracji budzić może wiele pytań
i wątpliwości. Przede wszystkim: co pozwala sądzić, że odbiór
przebiegał właśnie w taki, a nie w inny sposób? Czy przyswojone
dla potrzeb historii sztuki niektóre stwierdzenia psychologii od-
bioru są wystarczającym dowodem na to, iż mechanizm recepcji ob-
razów narracyjnych był rzeczywiście oparty na przewidywaniu i
przypomnieniu? Czy z kolei odwoływanie się do zespołu mniemań cha-
rakterystycznych dla danej epoki jako do mających być przesłanką
dla interpretacyjnego "oswajania" obrazów, nie jest tylko ujawnia-
niem zespołu mniemań współczesnego badacza na temat zeszłowiecz-
nej mentalności i jego własnych doświadczeń jako odbiorcy? Jak w
samej historii sztuki przebiegają badania nad odbiorem?
Wydaje się, że jest to aspekt badań niedoceniony nie tylko w
poruszanym tu zakresie sztuki XIX wieku. Kilkanaście lat temu
Hans Robert Jauss w głośnym wystąpieniu J^sto^l^^itera^tury^jako
wyzwanie rzucone teorii literatury^ oskarżył metodologię nauki o
literaturze, iż obraca się w zamkniętym kręgu estetyki wytwarza-
nia i przedstawiania oraz postulował odnowienie dyscypliny przez
wsparcie tradycyjnych metod estetyką recepcji i badaniem wzajemne-
go oddziaływania twórczości i odbioru. Bardzo wiele uwag Jaussa,
choć sformułowanych na podstawie stanu badań i dla potrzeb stu-
diów literaturoznawczych, odnieść można do histofii sztuki . Po-
dobne zarzuty, jak np. uleganie złudzeniom "obiektywizmu histo-
rycznego" czy "ukryty heglizm" wysuwano zresztą pod adresem his-
ß
torii sztuki skądinąd . Dyscyplina ta ma co prawda na swoim kon-
cie takie badania, jak śledzenie recepcji poszczególnych dzieł,
rekonstrukcje ich "życia" wśród przemian smaku artystycznego, ich
"Nachleben", ich "fortuna critica", ich mitologię^,
lecz prace te,
LITERACKI STYL ODBIORU OBRAZÓW
Uznanie dialogowego stosunku między obrazem a jego odbiorcą za
podstawę dla tworzenia obrazowej narracji budzić może wiele pytań
i wątpliwości. Przede wszystkim: co pozwala sądzić, że odbiór
przebiegał właśnie w taki, a nie w inny sposób? Czy przyswojone
dla potrzeb historii sztuki niektóre stwierdzenia psychologii od-
bioru są wystarczającym dowodem na to, iż mechanizm recepcji ob-
razów narracyjnych był rzeczywiście oparty na przewidywaniu i
przypomnieniu? Czy z kolei odwoływanie się do zespołu mniemań cha-
rakterystycznych dla danej epoki jako do mających być przesłanką
dla interpretacyjnego "oswajania" obrazów, nie jest tylko ujawnia-
niem zespołu mniemań współczesnego badacza na temat zeszłowiecz-
nej mentalności i jego własnych doświadczeń jako odbiorcy? Jak w
samej historii sztuki przebiegają badania nad odbiorem?
Wydaje się, że jest to aspekt badań niedoceniony nie tylko w
poruszanym tu zakresie sztuki XIX wieku. Kilkanaście lat temu
Hans Robert Jauss w głośnym wystąpieniu J^sto^l^^itera^tury^jako
wyzwanie rzucone teorii literatury^ oskarżył metodologię nauki o
literaturze, iż obraca się w zamkniętym kręgu estetyki wytwarza-
nia i przedstawiania oraz postulował odnowienie dyscypliny przez
wsparcie tradycyjnych metod estetyką recepcji i badaniem wzajemne-
go oddziaływania twórczości i odbioru. Bardzo wiele uwag Jaussa,
choć sformułowanych na podstawie stanu badań i dla potrzeb stu-
diów literaturoznawczych, odnieść można do histofii sztuki . Po-
dobne zarzuty, jak np. uleganie złudzeniom "obiektywizmu histo-
rycznego" czy "ukryty heglizm" wysuwano zresztą pod adresem his-
ß
torii sztuki skądinąd . Dyscyplina ta ma co prawda na swoim kon-
cie takie badania, jak śledzenie recepcji poszczególnych dzieł,
rekonstrukcje ich "życia" wśród przemian smaku artystycznego, ich
"Nachleben", ich "fortuna critica", ich mitologię^,
lecz prace te,