Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (9.2010)

II. 13-14. Zegar astronomiczny, głowa postaci z prawej strony u dołu dolnej kondygnacji,
1464-1470, kościół Panny Marii, fot. A. Woziński; Głowa św. Jana Chrzciciela, początek XV w.,
Hannover, Niedersachsischen Landesgalerie, wg G. von der Osten, Katalog der Bildwerke in der
Niedersachsischen Landesgalerie Hannover, Miinchen 1957

z Ukrzyżowaniem z katedry w Ratzeburgu30. Postać mężczyzny w wykwintnym
stroju, stojącego po lewej stronie krzyża i wskazującego na Chrystusa, jest bar-
dzo zbliżona do wyobrażenia starca w lewej, dolnej niszy obramienia kalenda-
rium - podobne są twarze, układający się w spiralne zwoje zarost oraz oszczędne
opracowanie partii nóg; podobny jest także strój - wysoki czepiec, krótki kubrak
zapinany na guziki, obcisłe nogawice i buty o zaostrzonych czubkach (il. 11-12).
W kostiumie mężczyzny na reliefie z Ratzeburga dostrzegamy również podo-
bieństwo do pozostałych figur w zegarze, zwłaszcza do trębacza w czapce, który
również ma biodra opięte szerokim, ozdobnym pasem. Identyczny jak u naj-
starszego z mężczyzn w zegarze gdańskim sposób opracowania partii włosów
i brody występuje w obliczu św. Jana Chrzciciela na misie (Hannover, Nie-
dersachsischen Landesgalerie, il. 13-14). Rzeźba datowana jest na początek
XV w. i określa się ją jako dzieło dolnoniemieckie31. Sposób ustawienia postaci

30 C.G. Heise, Lubecker Plastik, Bonn 1926, s. 8, il. 24; Ch. Gephardt, Die tierreiche Kaharien-
berg. Ikonographische Untersuchungen zu den bemalten Kreuzigungsreliefs in Schwerin, Anklam,
Ratzeburg und Lubeck, [w:] „Waltende Spur”. Festschrift fur Ludwig Denecke zum 85. Geburtstag
(Schriften der Bruder Grimm-Gesellschaft, Bd. 25), Kasseł 1991, s. 34-100.

31 G. von der Osten, Katalog der Bildwerke in der Niedersachsischen Landesgalerie Hannover,
Miinchen 1957, s. 70, nr kat. 59.

19