DOI Artikel:
Dziubicka, Beata: Kino "Leningrad" w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28101#0230
Beata Dziubicka
Kino „Leningrad” w Gdańsku*
Kino „Leningrad” (obecnie „Neptun”) przy ul. Długiej w Gdańsku to jeden
z ciekawszych obiektów wybudowanych na potrzeby kultury w Polsce cza-
sów socrealizmu. Powstało w ramach połityki kulturalnej przyjętej przez
władze polskie na podstawie doktryny ustalonej w 1949 r., kiedy to na wzór
krajów Związku Radzieckiego szczegółną rolę nadano m.in. kinematograńi.
Dzięki niej państwo chciało dotrzeć do mas robotniczych z nową ideą socja-
lizmu i propagandą państwową. Film miał być nie tyle rozrywką, ile przede
wszystkim środkiem przekazywania informacji, narzędziem wychowania
społecznego oraz upowszechniania kultury i oświaty. Organizację polskiego
zaplecza kinematograficznego rozpoczęto już w 1943 r. W 1945 r. oficjalnie
upaństwowiono kinematografię, a nadzór nad nią przekazano Przedsiębior-
stwu Państwowemu Film Polski1. Początkowo wykorzystywano już istniejące
budynki kinowe oraz rozmaite nadające się do tych celów pomieszczenia.
Nowe stałe kina zaczęto budować dopiero pod koniec lat czterdziestych2.
Uzasadnieniem tego procesu był sześcioletni plan gospodarczy, który miał
zapewnić wszechstronny wzrost standardu życia nowego socjalistycznego
społeczeństwa.
Gdańsk zajmował w polityce państwa szczególną rolę, jako jeden z naj-
ważniejszych ośrodków „ziem odzyskanych”. W niedługim czasie miał stać się
wzorcowym przykładem przywróconego Polsce, „rdzennie” polskiego ośrodka,
a jednocześnie centrum kulturalnym północnych terenów państwa3. W tym
celu podjęto szereg działań zmierzających do zintegrowania miasta z przed-
wojennymi terenami polskimi. Do 1947 r. dzięki masowym przesiedleniom
* Niniejszy artykuł powstał na podstawie materiałów zebranych do pracy magisterskiej Kino
Leningrad w Gdańsku na tle polskiej sztuki lat 1949-1956, napisanej pod kierunkiem prof. Mał-
gorzaty Omilanowskiej w Instytucie Historii Sztuki Wydziału Historycznego Uniwersytetu
Gdańskiego i obronionej w 2008 r.
1 A. Madej, Szaleństwo czy metoda, „Kino” 1990, nr 6, s. 27-30; A. Madej, Kino - władza
- publiczność: kinematografia polska w latach 1944-1949, Bielsko-Biała 2002, s. 40-114.
2 J. Brzuchowski, Potrzeba budowy nowych kin w Polsce, „Architektura” 1949, nr 4,
s. 123-124; W. Nieciuński, Zagadnienia kin w odbudowie Warszawy, „Miasto” 1955, nr 9,
s. 16-17.
3 B. Szermer, Gdańsk - przeszłość i współczesność, Warszawa 1971, s. 135; E. Cieślak, C. Bier-
nat, Dzieje Gdańska, Gdańsk 1969, s. 537
226
Kino „Leningrad” w Gdańsku*
Kino „Leningrad” (obecnie „Neptun”) przy ul. Długiej w Gdańsku to jeden
z ciekawszych obiektów wybudowanych na potrzeby kultury w Polsce cza-
sów socrealizmu. Powstało w ramach połityki kulturalnej przyjętej przez
władze polskie na podstawie doktryny ustalonej w 1949 r., kiedy to na wzór
krajów Związku Radzieckiego szczegółną rolę nadano m.in. kinematograńi.
Dzięki niej państwo chciało dotrzeć do mas robotniczych z nową ideą socja-
lizmu i propagandą państwową. Film miał być nie tyle rozrywką, ile przede
wszystkim środkiem przekazywania informacji, narzędziem wychowania
społecznego oraz upowszechniania kultury i oświaty. Organizację polskiego
zaplecza kinematograficznego rozpoczęto już w 1943 r. W 1945 r. oficjalnie
upaństwowiono kinematografię, a nadzór nad nią przekazano Przedsiębior-
stwu Państwowemu Film Polski1. Początkowo wykorzystywano już istniejące
budynki kinowe oraz rozmaite nadające się do tych celów pomieszczenia.
Nowe stałe kina zaczęto budować dopiero pod koniec lat czterdziestych2.
Uzasadnieniem tego procesu był sześcioletni plan gospodarczy, który miał
zapewnić wszechstronny wzrost standardu życia nowego socjalistycznego
społeczeństwa.
Gdańsk zajmował w polityce państwa szczególną rolę, jako jeden z naj-
ważniejszych ośrodków „ziem odzyskanych”. W niedługim czasie miał stać się
wzorcowym przykładem przywróconego Polsce, „rdzennie” polskiego ośrodka,
a jednocześnie centrum kulturalnym północnych terenów państwa3. W tym
celu podjęto szereg działań zmierzających do zintegrowania miasta z przed-
wojennymi terenami polskimi. Do 1947 r. dzięki masowym przesiedleniom
* Niniejszy artykuł powstał na podstawie materiałów zebranych do pracy magisterskiej Kino
Leningrad w Gdańsku na tle polskiej sztuki lat 1949-1956, napisanej pod kierunkiem prof. Mał-
gorzaty Omilanowskiej w Instytucie Historii Sztuki Wydziału Historycznego Uniwersytetu
Gdańskiego i obronionej w 2008 r.
1 A. Madej, Szaleństwo czy metoda, „Kino” 1990, nr 6, s. 27-30; A. Madej, Kino - władza
- publiczność: kinematografia polska w latach 1944-1949, Bielsko-Biała 2002, s. 40-114.
2 J. Brzuchowski, Potrzeba budowy nowych kin w Polsce, „Architektura” 1949, nr 4,
s. 123-124; W. Nieciuński, Zagadnienia kin w odbudowie Warszawy, „Miasto” 1955, nr 9,
s. 16-17.
3 B. Szermer, Gdańsk - przeszłość i współczesność, Warszawa 1971, s. 135; E. Cieślak, C. Bier-
nat, Dzieje Gdańska, Gdańsk 1969, s. 537
226