DOI Artikel:
Tylicki, Jacek: O gdańskiej historii sztuki i numizmatyce raz jeszcze
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28101#0175
Jacek Tylicki
0 gdańskiej historii sztuki
1 numizmatyce raz jeszcze
W 2008 r. napisałem tekst na temat projektowania przez Hermanna Hana
donatyw i monet gdańskich, opierając się na nowo odnalezionym wpisie
archiwalnym oraz interpretacji nieodczytanych dotąd skrótów na numiz-
matach. Wyraziłem w jego konkluzji nadzieję, że ujawniona wiadomość
o zatrudnianiu w tutejszej mennicy artysty o nazwisku ugruntowanym
w dziejach sztuki nie będzie ostatnią1. Nadzieja ta nie okazała się płonna:
informacje otrzymane od Janusza Pałubickiego2, który wcześniej dostarczył
mi również uprzejmie wiadomości archiwalnych o projektach Hana, a także
ostatnia, obszerna publikacja tegoż badacza3 przynoszą w tym zakresie kilka
niezwykle ciekawych ustaleń.
W księgach kasowych kamlarii gdańskiej pod datami 26 oraz 29 listopada
1650 r. figuruje należność w wysokości 90 grzywien pruskich (równych 60 zło-
tym polskim), wypłacona znanemu malarzowi Danielowi Schultzowi; wcześ-
niejsza ze wzmianek źródłowych precyzuje, iż dotyczy ona dwóch portretów
namalowanych jako wzory dla stempli4. Wpis ten odnaleziony został już przed-
tem przez Jacka Kriegseisena, który udostępnił go Bożenie Steinborn, mono-
grafistce malarza5. Ta ostatnia wskazała słusznie, że kwota 60 złp, przekazana
królewskiemu serwitorowi, nie mogła dotyczyć dużych portretów olejnych,
ale raczej małych akwarel lub gwaszów, dziś niezachowanych, z których jeden
posłużył Johannowi Hohnowi starszemu do sporządzenia awersu medalu
z wizerunkiem Jana Kazimierza na jego zaślubiny z Ludwiką Marią Gonzaga,
1J. Tylicki, O historii sztuki i numizmatyce, czyli kto projektował niektóre donatywy gdańskie
Zygmunta III, „Biuletyn Numizmatyczny” 2009, nr 1, s. 27-38, tu s. 38.
2 Listy elektroniczne do autora z dnia 8 listopada 2008 r. oraz 3 stycznia 2009 r.
3 J. Pałubicki, Malarze gdańscy. Malarze, szklarze, rysownicy i rytownicy w okresie nowożyt-
nym w gdańskich materiałach archiwalnych, 1.1: Środowisko artystyczne wgdańskich materiałach
archiwałnych; t. 2: Słownik malarzy, szklarzy, rysowników i rytowników, Gdańsk 2009.
4 Archiwum Państwowe w Gdańsku (dalej: APG), Kamlaria 1650-1651, księga kasowa,
wyciąg, sygn. 300, 12/86, k. 182 - 26.11.1650, an Daniel Schulcz, vor 2 Contrafaits zumahlen,
zu den Stempeln, 90 mk; APG, Kamlaria 1649-1651, księga kasowa, sygn. 300, 12/80, k. 193 -
29.11.1650, an Daniel Schultz 90 mk. Oba wpisy publikowane przez J. Pałubickiego, Malarze
gdańscy..., t. 2, s. 676.
5 B. Steinborn, Małarz Daniel Schultz. Gdańszczanin w służbie królów polskich, Warszawa
2004, s. 77, przyp. 69.
171
0 gdańskiej historii sztuki
1 numizmatyce raz jeszcze
W 2008 r. napisałem tekst na temat projektowania przez Hermanna Hana
donatyw i monet gdańskich, opierając się na nowo odnalezionym wpisie
archiwalnym oraz interpretacji nieodczytanych dotąd skrótów na numiz-
matach. Wyraziłem w jego konkluzji nadzieję, że ujawniona wiadomość
o zatrudnianiu w tutejszej mennicy artysty o nazwisku ugruntowanym
w dziejach sztuki nie będzie ostatnią1. Nadzieja ta nie okazała się płonna:
informacje otrzymane od Janusza Pałubickiego2, który wcześniej dostarczył
mi również uprzejmie wiadomości archiwalnych o projektach Hana, a także
ostatnia, obszerna publikacja tegoż badacza3 przynoszą w tym zakresie kilka
niezwykle ciekawych ustaleń.
W księgach kasowych kamlarii gdańskiej pod datami 26 oraz 29 listopada
1650 r. figuruje należność w wysokości 90 grzywien pruskich (równych 60 zło-
tym polskim), wypłacona znanemu malarzowi Danielowi Schultzowi; wcześ-
niejsza ze wzmianek źródłowych precyzuje, iż dotyczy ona dwóch portretów
namalowanych jako wzory dla stempli4. Wpis ten odnaleziony został już przed-
tem przez Jacka Kriegseisena, który udostępnił go Bożenie Steinborn, mono-
grafistce malarza5. Ta ostatnia wskazała słusznie, że kwota 60 złp, przekazana
królewskiemu serwitorowi, nie mogła dotyczyć dużych portretów olejnych,
ale raczej małych akwarel lub gwaszów, dziś niezachowanych, z których jeden
posłużył Johannowi Hohnowi starszemu do sporządzenia awersu medalu
z wizerunkiem Jana Kazimierza na jego zaślubiny z Ludwiką Marią Gonzaga,
1J. Tylicki, O historii sztuki i numizmatyce, czyli kto projektował niektóre donatywy gdańskie
Zygmunta III, „Biuletyn Numizmatyczny” 2009, nr 1, s. 27-38, tu s. 38.
2 Listy elektroniczne do autora z dnia 8 listopada 2008 r. oraz 3 stycznia 2009 r.
3 J. Pałubicki, Malarze gdańscy. Malarze, szklarze, rysownicy i rytownicy w okresie nowożyt-
nym w gdańskich materiałach archiwalnych, 1.1: Środowisko artystyczne wgdańskich materiałach
archiwałnych; t. 2: Słownik malarzy, szklarzy, rysowników i rytowników, Gdańsk 2009.
4 Archiwum Państwowe w Gdańsku (dalej: APG), Kamlaria 1650-1651, księga kasowa,
wyciąg, sygn. 300, 12/86, k. 182 - 26.11.1650, an Daniel Schulcz, vor 2 Contrafaits zumahlen,
zu den Stempeln, 90 mk; APG, Kamlaria 1649-1651, księga kasowa, sygn. 300, 12/80, k. 193 -
29.11.1650, an Daniel Schultz 90 mk. Oba wpisy publikowane przez J. Pałubickiego, Malarze
gdańscy..., t. 2, s. 676.
5 B. Steinborn, Małarz Daniel Schultz. Gdańszczanin w służbie królów polskich, Warszawa
2004, s. 77, przyp. 69.
171