DOI article:
Wardzyński, Michał: Import kamieni i dzieł rzeźby z Gotlandii do Rzeczypospolitej (od XIII do 2. połowy XVIII w.)
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.28101#0063
II. 9. Posadzka z obu warstw kolorystycznych ordowickiego wapienia olandzkiego, kościół opacki cysterek/
benedyktynek, Żarnowiec, fot. M. Wardzyński
aż do miast hanzeatyckich Meklemburgii, Dolnej Saksonii, Księstwa Szlezwiku
i Holsztynu i Królestwa Danii. Tak duży zasięg terytorialny eksportu wiązał się
z zadzierzgniętymi jeszcze w XII-XIII w. szerokimi kontaktami handlowymi
bogatych miast kupieckich Gotlandii i Olandii, przede wszystkim stołecznego
Visby, w ramach niemieckiej Hanzy, zarządzanej w tym okresie przez gildie
kupieckie Lubeki38. Nie bez znaczenia dla masowej obecności właśnie tych
kamieni na Półwyspie Jutlandzkim była oczywiście podniesiona już polityczna
zależność wysp od Korony Duńskiej, trwająca do 1645 r.
Z powodu braku jakichkolwiek cech formalno-stylistycznych posadzek
„szwedzkich” niemożliwe jest ustalenie ich najwcześniejszych przykładów.
Należy zaznaczyć, iż podobnie jak miało to miejsce np. w archikatedrze gnieź-
nieńskiej czy katedrze w Poznaniu, w ciągu setek lat ich „eksploatacji” w wielu
miejscach nie tylko wielokrotnie wymieniano poszczególne uszkodzone płyty,
ale też przekładano wyłożone nimi wnętrza.
Rekonstrukcję procesu importu i dalszej obróbki „szwedzkich” płyt po-
sadzkowych w Gdańsku umożliwia opublikowana ostatnio in extenso suplika
Willema van den Blocke, przedłożona Radzie Miejskiej Głównego Miasta
Gdańska w dniu 17 sierpnia 1590 r. Wynika z niej jasno, iż zrzeszeni w gdańskim
cechu kamieniarze, m.in. mistrz Willem van der Meer zw. Barth de Ghent i sam
Willem van den Blocke, kupowali bloki i płyty wprost z zawijających do portu
38 G. Svahnstróm, Das mittelalterliche Visby; P. Smolarek, Gdańsk, sein Handel und seine
Schiffahrt vom 14. bis 17. Jahrhundert, [w:] Hanse in Europa..., s. 233-250; M. Tauch, Hanse und
Kunst, [w:] Hanse in Europa..., s. 295-300.
benedyktynek, Żarnowiec, fot. M. Wardzyński
aż do miast hanzeatyckich Meklemburgii, Dolnej Saksonii, Księstwa Szlezwiku
i Holsztynu i Królestwa Danii. Tak duży zasięg terytorialny eksportu wiązał się
z zadzierzgniętymi jeszcze w XII-XIII w. szerokimi kontaktami handlowymi
bogatych miast kupieckich Gotlandii i Olandii, przede wszystkim stołecznego
Visby, w ramach niemieckiej Hanzy, zarządzanej w tym okresie przez gildie
kupieckie Lubeki38. Nie bez znaczenia dla masowej obecności właśnie tych
kamieni na Półwyspie Jutlandzkim była oczywiście podniesiona już polityczna
zależność wysp od Korony Duńskiej, trwająca do 1645 r.
Z powodu braku jakichkolwiek cech formalno-stylistycznych posadzek
„szwedzkich” niemożliwe jest ustalenie ich najwcześniejszych przykładów.
Należy zaznaczyć, iż podobnie jak miało to miejsce np. w archikatedrze gnieź-
nieńskiej czy katedrze w Poznaniu, w ciągu setek lat ich „eksploatacji” w wielu
miejscach nie tylko wielokrotnie wymieniano poszczególne uszkodzone płyty,
ale też przekładano wyłożone nimi wnętrza.
Rekonstrukcję procesu importu i dalszej obróbki „szwedzkich” płyt po-
sadzkowych w Gdańsku umożliwia opublikowana ostatnio in extenso suplika
Willema van den Blocke, przedłożona Radzie Miejskiej Głównego Miasta
Gdańska w dniu 17 sierpnia 1590 r. Wynika z niej jasno, iż zrzeszeni w gdańskim
cechu kamieniarze, m.in. mistrz Willem van der Meer zw. Barth de Ghent i sam
Willem van den Blocke, kupowali bloki i płyty wprost z zawijających do portu
38 G. Svahnstróm, Das mittelalterliche Visby; P. Smolarek, Gdańsk, sein Handel und seine
Schiffahrt vom 14. bis 17. Jahrhundert, [w:] Hanse in Europa..., s. 233-250; M. Tauch, Hanse und
Kunst, [w:] Hanse in Europa..., s. 295-300.