DOI Artikel:
Friedrich, Jacek: Propaganda wizualna Wolnego Miasta Gdańska
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28101#0190
Jacek
Friedrich
II. 4. Flaga Rady Portu i Dróg Wodnych
Gdańska
senatorów16. We wszystkich głównym motywem był herb gdański, a różniły
się między sobą szczegółami ikonograńcznymi (trąbka pocztowa we fladze
pocztowej), kolorystycznymi (zielone elementy proporczyków celnych i poli-
cyjnych) albo krojem chorągwi (głębokie wcięcie flagi służbowej). Zasadniczo
we flagach, banderach i proporczykach gdańskich stosowano herb gdański
w jego podstawowej redakcji, bez trzymaczy. Trzymacze, a więc tradycyjne lwy
gdańskie, pojawiają się jedynie na chorągwi Senatu - zresztą w stosunkowo
nowoczesnej redakcji graficznej, wyraźnie odmiennej od znanych przekazów
historycznych (il. 3).
O tym, jak wielką wagę przywiązywały władze Wolnego Miasta do kwestii flag,
świadczy podjęta w 1923 r. przez gdański Senat próba anulowania rozporządzeń
Rady Portu wprowadzających odrębną flagę dla jednostek pływających należących
do Rady17. Bandera ta z gdańskiego punktu widzenia musiała być istotnie trudna
do przyjęcia, stanowiła bowiem złożenie godła polskiego i gdańskiego, tym samym
zaś wizualizowała bardzo jednoznacznie, gwarantowane umowami międzynaro-
dowymi, polskie prawa w gdańskim porcie (il. 4). Gdańskie usiłowania okazały
się zresztą bezskuteczne, rozstrzygający bowiem tę kwestię Wysoki Komisarz Ligi
Narodów Mervyn Sorley Mac Donnell utrzymał w mocy decyzję Rady Portu, tym
samym zaś zaaprobował użycie kontrowersyjnej flagi18. Bandera ta, wywieszana
na rufie jednostek należących do Rady Portu, nie była zresztą jedyną formą wizu-
alnej propagandy Rady. Inną stanowił zwyczaj wywieszania flag na siedzibie Rady
w ważne święta, do których, decyzją Prezydenta Rady Portu z 30 października
16 Ibidem, poz. III, b.s.; por. także: Flagi Gdańska, www.rzygacz.webd.pl/index.phpTicD
46,308,0,0,1,0 (dostęp 26.03.2010).
17 Decyzje w tej sprawie Rada Portu podejmowała 15 lipca 1921 r. oraz 22 września i 19 listo-
pada 1922 r.; por. Decyzja Wysokiego Komisarza [Ligi Narodów] z dnia 13 grudnia 1923 r.,
[w:] Zbiór dokumentów urzędowych..., cz. II, s. 261. Na temat statusu prawnego Rady Portu
i Dróg Wodnych Gdańska zob. K. Skubiszewski, Zachodnia granica..., s. 103-107.
18 Decyzja Wysokiego Komisarza [Ligi Narodów] z dnia 13 grudnia 1923 r., [w:] Zbiór doku-
mentów urzędowych..., cz. II, s. 262.
186
Friedrich
II. 4. Flaga Rady Portu i Dróg Wodnych
Gdańska
senatorów16. We wszystkich głównym motywem był herb gdański, a różniły
się między sobą szczegółami ikonograńcznymi (trąbka pocztowa we fladze
pocztowej), kolorystycznymi (zielone elementy proporczyków celnych i poli-
cyjnych) albo krojem chorągwi (głębokie wcięcie flagi służbowej). Zasadniczo
we flagach, banderach i proporczykach gdańskich stosowano herb gdański
w jego podstawowej redakcji, bez trzymaczy. Trzymacze, a więc tradycyjne lwy
gdańskie, pojawiają się jedynie na chorągwi Senatu - zresztą w stosunkowo
nowoczesnej redakcji graficznej, wyraźnie odmiennej od znanych przekazów
historycznych (il. 3).
O tym, jak wielką wagę przywiązywały władze Wolnego Miasta do kwestii flag,
świadczy podjęta w 1923 r. przez gdański Senat próba anulowania rozporządzeń
Rady Portu wprowadzających odrębną flagę dla jednostek pływających należących
do Rady17. Bandera ta z gdańskiego punktu widzenia musiała być istotnie trudna
do przyjęcia, stanowiła bowiem złożenie godła polskiego i gdańskiego, tym samym
zaś wizualizowała bardzo jednoznacznie, gwarantowane umowami międzynaro-
dowymi, polskie prawa w gdańskim porcie (il. 4). Gdańskie usiłowania okazały
się zresztą bezskuteczne, rozstrzygający bowiem tę kwestię Wysoki Komisarz Ligi
Narodów Mervyn Sorley Mac Donnell utrzymał w mocy decyzję Rady Portu, tym
samym zaś zaaprobował użycie kontrowersyjnej flagi18. Bandera ta, wywieszana
na rufie jednostek należących do Rady Portu, nie była zresztą jedyną formą wizu-
alnej propagandy Rady. Inną stanowił zwyczaj wywieszania flag na siedzibie Rady
w ważne święta, do których, decyzją Prezydenta Rady Portu z 30 października
16 Ibidem, poz. III, b.s.; por. także: Flagi Gdańska, www.rzygacz.webd.pl/index.phpTicD
46,308,0,0,1,0 (dostęp 26.03.2010).
17 Decyzje w tej sprawie Rada Portu podejmowała 15 lipca 1921 r. oraz 22 września i 19 listo-
pada 1922 r.; por. Decyzja Wysokiego Komisarza [Ligi Narodów] z dnia 13 grudnia 1923 r.,
[w:] Zbiór dokumentów urzędowych..., cz. II, s. 261. Na temat statusu prawnego Rady Portu
i Dróg Wodnych Gdańska zob. K. Skubiszewski, Zachodnia granica..., s. 103-107.
18 Decyzja Wysokiego Komisarza [Ligi Narodów] z dnia 13 grudnia 1923 r., [w:] Zbiór doku-
mentów urzędowych..., cz. II, s. 262.
186