DOI Artikel:
Friedrich, Jacek: Propaganda wizualna Wolnego Miasta Gdańska
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28101#0225
II. 37. Projekt znaczka pocztowego
z przedstawieniem bitwy grunwaldzkiej,
Wacław Boratyński, 1938 r.
J
>
>
>
>
>
>
>
&
W BORATYNSKI
P.WPW
ęRUNWALD-1410
POCZTA POLSkA
M.R POUK 4
<
Propaganda
wizualna
Wolnego
Miasta
Gdańska
złożony na ręce Generalnego Komisarza RP w Gdańsku, Mariana Chodac-
kiego, w którym stwierdzono, że zaprezentowane na znaczku ujęcie obraża
uczucia gdańskich Niemców i zażądano wycofania spornej edycji. Komisarz
Generalny odrzucił to żądanie, argumentując, że temat został zaczerpnięty
z obrazu Izaaka van den Blocka w plafonie Sali Czerwonej ratusza Głów-
nego Miasta, w której, jak zauważył, odbywają się oficjalne przyjęcia gdań-
skie. Komisarz uznał ten fakt za dowód na to, że sam temat jest najwyraźniej
dla gdańszczan akceptowalny.
Kolejną odsłonę konfliktu stanowił inny wprowadzony do obiegu w polskiej
strefie pocztowej w Gdańsku znaczek z zaprojektowanej przez Wacława Bora-
tyńskiego serii „historycznej”, przedstawiający odnowienie Akademii Krakow-
skiej przez Jadwigę i Władysława Jagiełłę, którym przydano dwa skrzyżowane
miecze (il. 36 e). Motyw ten, niezwiązany bezpośrednio z tematem znaczka,
stanowił oczywistą aluzję do polskiego triumfu nad krzyżackim Zakonem,
a szerzej - nad niemieckim „Drang nach Osten”128. Początkowo Boratyński
zaprojektował znaczek o jeszcze bardziej jednoznacznej wymowie, na którym
polski rycerz powalał na ziemię krzyżackiego przeciwnika, a całość opatrzona
była napisem: „Grunwald - 1410” (il. 37)129. Na skutek wystosowanego przez
Niemcy protestu dyplomatycznego znaczek ten nie został ostatecznie wprowa-
dzony do obiegu. Jednakże i znacznie łagodniejsze w antyniemieckiej wymowie
128 Warto może zauważyć w tym kontekście, że Boratyński w 1939 r. stworzył pracę zaty-
tułowaną właśnie Drang nach Osten, na której sponad głów germańskich wojów atakujących
słowiańską osadę wyrasta postać współczesnego niemieckiego żołnierza w charakterystycznym
hełmie Wehrmachtu.
129 A. Śnieżko, Pocztapolska..., s. 79-80.
221
z przedstawieniem bitwy grunwaldzkiej,
Wacław Boratyński, 1938 r.
J
>
>
>
>
>
>
>
&
W BORATYNSKI
P.WPW
ęRUNWALD-1410
POCZTA POLSkA
M.R POUK 4
<
Propaganda
wizualna
Wolnego
Miasta
Gdańska
złożony na ręce Generalnego Komisarza RP w Gdańsku, Mariana Chodac-
kiego, w którym stwierdzono, że zaprezentowane na znaczku ujęcie obraża
uczucia gdańskich Niemców i zażądano wycofania spornej edycji. Komisarz
Generalny odrzucił to żądanie, argumentując, że temat został zaczerpnięty
z obrazu Izaaka van den Blocka w plafonie Sali Czerwonej ratusza Głów-
nego Miasta, w której, jak zauważył, odbywają się oficjalne przyjęcia gdań-
skie. Komisarz uznał ten fakt za dowód na to, że sam temat jest najwyraźniej
dla gdańszczan akceptowalny.
Kolejną odsłonę konfliktu stanowił inny wprowadzony do obiegu w polskiej
strefie pocztowej w Gdańsku znaczek z zaprojektowanej przez Wacława Bora-
tyńskiego serii „historycznej”, przedstawiający odnowienie Akademii Krakow-
skiej przez Jadwigę i Władysława Jagiełłę, którym przydano dwa skrzyżowane
miecze (il. 36 e). Motyw ten, niezwiązany bezpośrednio z tematem znaczka,
stanowił oczywistą aluzję do polskiego triumfu nad krzyżackim Zakonem,
a szerzej - nad niemieckim „Drang nach Osten”128. Początkowo Boratyński
zaprojektował znaczek o jeszcze bardziej jednoznacznej wymowie, na którym
polski rycerz powalał na ziemię krzyżackiego przeciwnika, a całość opatrzona
była napisem: „Grunwald - 1410” (il. 37)129. Na skutek wystosowanego przez
Niemcy protestu dyplomatycznego znaczek ten nie został ostatecznie wprowa-
dzony do obiegu. Jednakże i znacznie łagodniejsze w antyniemieckiej wymowie
128 Warto może zauważyć w tym kontekście, że Boratyński w 1939 r. stworzył pracę zaty-
tułowaną właśnie Drang nach Osten, na której sponad głów germańskich wojów atakujących
słowiańską osadę wyrasta postać współczesnego niemieckiego żołnierza w charakterystycznym
hełmie Wehrmachtu.
129 A. Śnieżko, Pocztapolska..., s. 79-80.
221