Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (9.2010)

II. 1. E. Zdanowski, Jarmark w Wilnie, Muzeum Miasta II. 2. B. Zdanowska, Portret mężczyzny z cebulą,
Gdyni Muzeum Miasta Gdyni

sceny rodzajowe, jak i portrety typów wileńskich - często nie były pozowane, arty-
ści uwieczniali chwilę „na gorąco”, prace te mają więc charakter reportażowy.

Zdanowskiej szczególne bliski był portret (il. 3, 4, 5). Zamiast pustej
reprezentatywności typowej dla portretów studyjnych starała się uchwycić
na zdjęciach nastrój kontemplacji, intymności, stworzyć dzieła indywidualne
i malarskie. Jej portrety nie są tylko formalnym obrazem człowieka - ukazują
psychikę modela, każdego traktują indywidualnie. Charakteryzują się wyso-
kim poziomem wykonania i dostojną pozą portretowanego. Są to fotografie
pozowane, twarze modeli idealnie pasują do danego przedstawienia. Wydaje
się, że artystka dobierała sobie postacie wpisujące się w jej koncepcję i pomysł.
Modele uwiecznieni są w różnych stanach psychicznych, takich jak powaga,
zadowolenie, zaduma czy zalotność. Dla Bolesławy ważne były drobne atrybuty
nadające charakter postaci, jednak w jej portretach nie ma miejsca na zbędne szcze-
góły. Tło jest zawsze jednolite - ciemne lub jasne - i tworzy poczucie przestrzeni.
Wśród portretów Zdanowskiej znajdują się prace przedstawiające zarówno ele-
ganckich mężczyzn, piękne kobiety, jak i zwykłych, skromnych ludzi w codzien-
nych strojach i często o osobliwym wyrazie twarzy. Wykonała też dużą liczbę
portretów dziecięcych, w których widać, że małym modelom nie narzucała póz

249