Sergiusz z okazji wjazdu księcia Andegawenii, a po zajęciu Antwerpii jesienią 1585 r.

Michalski najprawdopodobniej osobiście zaprojektował całą oprawę wjazdu Farnesego
do miasta9. Obraz Przekazania namalowany w rok później był niewątpliwie
przeznaczony do ratusza, nawiązując przy tym do tradycji tzw. „tablic spra-
wiedliwości”. Wprawdzie na dekoracjach współprojektowanych przez Vre-
demana z okazji wjazdu Andegawena także pojawiają się personifikacje cnót
podających sobie ręce, jednak bliski odpowiednik tej sceny alegorycznej
można znaleźć prawem paradoksu w opisie uroczystości wjazdu do Gandawy
w 1578 r. Wilhelma Orańskiego, głównego przeciwnika władz hiszpańskich.
W Gandawie najznamienitsza ze wszystkich izb retorycznych (Rederijkerska-
mer) Jezus z kwiatem balsamowym. wystawiła sztukę o Judzie Machabeuszu.
Główne sceny tego przedstawienia chciałbym przywołać w dosadnym, choć
także jednocześnie nieco ironicznym cytacie ze streszczenia Johna Motleya,
który z kolei oparł się na ilustrowanym współczesnym opisie Inkomste van des
Prinzen van Orangien binnen der stad van Ghendt: „Pośrodku sceny pojawia
się hebrajski patriota - typ dostojnego gościa - w pełnym uzbrojeniu, koło
niego sługa, którego postać charakteryzująca się bogactwem znaczeń symbo-
lizuje wszystkie trzy stany lcraju, ponieważ nosi czapkę z aksamitu szlachcica,
suknię duchownego i spodnie mieszczanina. Po prawej i lewej stały w szeregu
grupy figur alegorycznych. Odwaga, Umiłowanie Ojczyzny, Wolność, Łaska
i inne szacowne osoby stały po jednej stronie, a naprzeciwko znajdowały się
Rabunek, Morderstwo i Zdrada wraz z innymi uosobieniami grzechów. Inkwi-
zycja pojawia się jako wysuszona, głodna wiedźma, Gandawska Pacyfikacja
ukazana jest w aksamitnych, czerwonych szatach. Taśm jej szat czepiają się
personifikacje katolicyzmu i protestantyzmu, obie przedstawione w miłosnym
uścisku jako powiązane łańcuchem siedemnastu ogniw, uprzednio wykutym
przez Pacification na kowadle, pod którą leżał osobnik w zbroi zajęty poże-
raniem własnego serca. Ta ostatnia postać to Niezgoda. Z przodu na scenie
stały Historia i Retoryka, wystrojone na triumfujące panny w białych szatach,
każda w wieńcu laurowym i z pochodnią. Te dwie postacie najpierw prowa-
dziły rymowany dialog pełen wspaniałych zagadek i gier słownych, zarzuca-
jąc księcia orańskiego i Judę Machabeusza ogromną liczbą słabych wersów.
Po wielokrotnej zmianie scen [...] pozwolono księciu, któremu na koniec jesz-
cze postać Pokoju Gandawskiego trzymająca lwa na powrozie przekazała złote
serce z napisem Sinceritas, udać się do swoich komnat”10.

Namalowana przez Vredemana Alegoria poddania się Antwerpii królowi Fili-
powi II, przechowywana w antwerpskim Archiwum Miejskim i trudno dostępna,
stała się dopiero w ostatnich latach szerzej znana dzięki kilku wystawom.

9 Por. C. van de Velde, Hans Vredeman de Vries und die triumphalen Einziige in Antwerpen,
[w:] Hans Vredeman..., s. 81-90.

10 Cyt. za: J.L. Motley, Der Abfall der Niederlande, t. 3, Dresden 1860, s. 227. Motley streścił
tu dłuższe sprawozdanie z Beschryvinghe van het gene dat vertoocht wierd ter inkomste van der
Excellentie des Prinzen van Orangien binnen der stad van Ghendt, Gent 1578.

128