DOI Artikel:
Wagner, Arkadiusz: Organizacja i technika pracy w warsztatach snycerskich na Warmii w późnym baroku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0054
Arkadiusz Twarze - jako element wymagający szczególnej precyzji wykonania - zy-
Wagner skiwały swój ostateczny wygląd dzięki pracy samych dłut lub dłut i pilników
(ewentualnie też metalowych gładzików, których stosowanie w rzeźbie nowo-
żytnej jest tylko hipotetyczne)70. Niezależnie od rozmiarów dzieła do wypra-
cowania plastycznych form policzków, czoła i nosa wystarczały żłobniki
o spłaszczonym wylocie ostrza. Natomiast do rzeźbienia oczu i ust wykorzy-
stywano dłuta o najmniejszych wymiarach ostrzy; w przypadku figur mniej-
szego formatu były to wręcz rylce rzeźbiarskie o średnicy ostrza mniejszej niż
0,5 cm. Dokładny ogląd tych detali wskazuje na znaczny nakład pracy z uży-
ciem zarówno żłobników, jak i wcinaków (ił. 8). Niewykluczone, że do punkto-
wego żłobienia otworów nosowych i szpar rozchylonych ust wykorzystywano
tzw. dłuta kolankowe lub prostsze w budowie dłuta łyżkowe.
Opracowanie fryzur i zarostu znamionuje powszechna u rzeźbiarzy tego
okresu dążność do realizmu, współistniejąca z tendencją do ekspresyjnych ukła-
dów włosów. Wypracowane na wcześniejszym etapie pracy nieregularne i pla-
styczne struktury pukli, fal i loków (często znacznie wyodrębnione z głowy)
urozmaicano na powierzchni pracą żłobnika (ił. 9). Tam gdzie dążono do efektu
płynnego układu i długości włosów wykonywano na wielocentymetrowych
odcinkach zaokrąglone w przekroju i zazwyczaj rytmiczne w układzie żłobienia.
II. 8. Warsztat Jana Chrystiana Schmidta,
św. Piotr, lata 30.-40. XVIII w. - twarz
(zbiory Muzeum Warmii i Mazur
w Olsztynie), fot. Arkadiusz Wagner
II. 9. Mistrz Figur Dobromiejskich, Chrystus
Zmartwychwstały, 1. ćw. XVIII w. - głowa
(zbiory Muzeum Warmii i Mazur
w Olsztynie), fot. Arkadiusz Wagner
70 Wagner, Warsztat rzeźbiarski..., s. 159-160; idem, Vom Holzklotz..., s. 174-176.
52
Wagner skiwały swój ostateczny wygląd dzięki pracy samych dłut lub dłut i pilników
(ewentualnie też metalowych gładzików, których stosowanie w rzeźbie nowo-
żytnej jest tylko hipotetyczne)70. Niezależnie od rozmiarów dzieła do wypra-
cowania plastycznych form policzków, czoła i nosa wystarczały żłobniki
o spłaszczonym wylocie ostrza. Natomiast do rzeźbienia oczu i ust wykorzy-
stywano dłuta o najmniejszych wymiarach ostrzy; w przypadku figur mniej-
szego formatu były to wręcz rylce rzeźbiarskie o średnicy ostrza mniejszej niż
0,5 cm. Dokładny ogląd tych detali wskazuje na znaczny nakład pracy z uży-
ciem zarówno żłobników, jak i wcinaków (ił. 8). Niewykluczone, że do punkto-
wego żłobienia otworów nosowych i szpar rozchylonych ust wykorzystywano
tzw. dłuta kolankowe lub prostsze w budowie dłuta łyżkowe.
Opracowanie fryzur i zarostu znamionuje powszechna u rzeźbiarzy tego
okresu dążność do realizmu, współistniejąca z tendencją do ekspresyjnych ukła-
dów włosów. Wypracowane na wcześniejszym etapie pracy nieregularne i pla-
styczne struktury pukli, fal i loków (często znacznie wyodrębnione z głowy)
urozmaicano na powierzchni pracą żłobnika (ił. 9). Tam gdzie dążono do efektu
płynnego układu i długości włosów wykonywano na wielocentymetrowych
odcinkach zaokrąglone w przekroju i zazwyczaj rytmiczne w układzie żłobienia.
II. 8. Warsztat Jana Chrystiana Schmidta,
św. Piotr, lata 30.-40. XVIII w. - twarz
(zbiory Muzeum Warmii i Mazur
w Olsztynie), fot. Arkadiusz Wagner
II. 9. Mistrz Figur Dobromiejskich, Chrystus
Zmartwychwstały, 1. ćw. XVIII w. - głowa
(zbiory Muzeum Warmii i Mazur
w Olsztynie), fot. Arkadiusz Wagner
70 Wagner, Warsztat rzeźbiarski..., s. 159-160; idem, Vom Holzklotz..., s. 174-176.
52