DOI Artikel:
Skibiński, Franciszek: Dzieła Willema van den Blockego z kaplicy Św. Trójcy przy kolegiacie w Łowiczu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0084
Franciszek w nieznanym dziś miejscu. Takie okoliczności mogłyby tłumaczyć zły stan
Skibiński pomnika, przeznaczonego początkowo do innego wnętrza i niewłaściwie póź¬
niej złożonego.
Przypisując nagrobek Piotra Tarnowskiego Willemowi van den Blockemu,
Krzyżanowski i Hornung wskazali jedynie na ogólne zbieżności z innymi
dziełami wiązanymi z gdańskim mistrzem. Wobec niemożności potwierdze-
nia autorstwa omawianych dzieł za pomocą źródeł archiwalnych jedynym
narzędziem pozwalającym na podjęcie próby weryfikacji tej atrybucji jest
II. 7. Willem van den Blocke, figura Piotra
Tarnowskiego (fragment), fot. Franciszek Skibiński
II. 8. Willem van den Blocke, figura Jana
III Wazy (fragment), 1594-1596, Uppsala,
fot. Franciszek Skibiński
analiza porównawcza. Jej podstawą
musi być najważniejsze zachowane
do dziś, udokumentowane dzieło
mistrza Willema, mianowicie na-
grobek króla Szwecji Jana III Wazy
w Uppsali37.
Twarze Jana III oraz Tarnowskie-
go łączy brak wyraźnie zarysowa-
nych brwi, kształt nosa, sposób od-
dania zawijających się w specyficzny
sposób wąsów, a zwłaszcza głębokie
osadzenie zapadniętych oczu, zam-
kniętych prostą linią powiek, nadają-
cych twarzom zmarłych bardzo cha-
rakterystyczny wyraz (ił. 7, 8). W zbli-
żony do siebie sposób ukazano też
dłonie obydwu figur o wyraźnie, choć
delikatnie zaznaczonych szczegółach
anatomicznych i starannie, pełnopla-
stycznie opracowanych palcach.
Uderzające jest niemal identyczne
opracowanie detali zbroi noszonych
przez obydwie postaci (ił. 4, 7, 8, 9).
Dla przykładu wskażmy fragmenty
naramiennika, nagolennika i ciż-
my. Wszędzie powtarza się bardzo
podobny układ elementów pance-
rza, a także ich dekoracja - drobna
37 Na temat pomnika Jana III zob. August Hahr: Foregangarna till Johan III:s grafmonument
i Uppsala i dess ursprunglingen afsedda gestalt [w:] idem, Studier i nordisk renassanskonst, t. 1,
Uppsala 1913; Alicja Saar-Kozłowska, Historia fundacji i rekonstrukcje pomnika grobowego króla
Jana III w katedrze w Uppsali. Przyczynek do badań nad twórczością Willema van den Blocke
[w:] Stosunki polsko-szwedzkie w epoce nowożytnej, red. Andrzej Rottermund, Warszawa 2001,
s. 63-106 oraz Herman Bengtsson, Uppsala domkyrka. VI. Gravminnen, Sveriges Kyrkor 232,
Uppsala 2010, s. 62-74.
82
Skibiński pomnika, przeznaczonego początkowo do innego wnętrza i niewłaściwie póź¬
niej złożonego.
Przypisując nagrobek Piotra Tarnowskiego Willemowi van den Blockemu,
Krzyżanowski i Hornung wskazali jedynie na ogólne zbieżności z innymi
dziełami wiązanymi z gdańskim mistrzem. Wobec niemożności potwierdze-
nia autorstwa omawianych dzieł za pomocą źródeł archiwalnych jedynym
narzędziem pozwalającym na podjęcie próby weryfikacji tej atrybucji jest
II. 7. Willem van den Blocke, figura Piotra
Tarnowskiego (fragment), fot. Franciszek Skibiński
II. 8. Willem van den Blocke, figura Jana
III Wazy (fragment), 1594-1596, Uppsala,
fot. Franciszek Skibiński
analiza porównawcza. Jej podstawą
musi być najważniejsze zachowane
do dziś, udokumentowane dzieło
mistrza Willema, mianowicie na-
grobek króla Szwecji Jana III Wazy
w Uppsali37.
Twarze Jana III oraz Tarnowskie-
go łączy brak wyraźnie zarysowa-
nych brwi, kształt nosa, sposób od-
dania zawijających się w specyficzny
sposób wąsów, a zwłaszcza głębokie
osadzenie zapadniętych oczu, zam-
kniętych prostą linią powiek, nadają-
cych twarzom zmarłych bardzo cha-
rakterystyczny wyraz (ił. 7, 8). W zbli-
żony do siebie sposób ukazano też
dłonie obydwu figur o wyraźnie, choć
delikatnie zaznaczonych szczegółach
anatomicznych i starannie, pełnopla-
stycznie opracowanych palcach.
Uderzające jest niemal identyczne
opracowanie detali zbroi noszonych
przez obydwie postaci (ił. 4, 7, 8, 9).
Dla przykładu wskażmy fragmenty
naramiennika, nagolennika i ciż-
my. Wszędzie powtarza się bardzo
podobny układ elementów pance-
rza, a także ich dekoracja - drobna
37 Na temat pomnika Jana III zob. August Hahr: Foregangarna till Johan III:s grafmonument
i Uppsala i dess ursprunglingen afsedda gestalt [w:] idem, Studier i nordisk renassanskonst, t. 1,
Uppsala 1913; Alicja Saar-Kozłowska, Historia fundacji i rekonstrukcje pomnika grobowego króla
Jana III w katedrze w Uppsali. Przyczynek do badań nad twórczością Willema van den Blocke
[w:] Stosunki polsko-szwedzkie w epoce nowożytnej, red. Andrzej Rottermund, Warszawa 2001,
s. 63-106 oraz Herman Bengtsson, Uppsala domkyrka. VI. Gravminnen, Sveriges Kyrkor 232,
Uppsala 2010, s. 62-74.
82