DOI Artikel:
Wardzyński, Michał: Marmo bianco statuario z Carrary oraz inne importowane gatunki marmurów włoskich w małej architekturze i rzeźbie na terenie dawnej Rzeczypospolitej od XVI do końca XVIII w.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0109
partię dekoracji: kapitele i fryz odkuto
z piaskowca gotlandzkiego Burgsvik, upo-
dabniając go do marmuru kararyjskiego
przez nałożenie białej gipsowej polichro-
mii i złoceń)51 i w pozostałych realizacjach
można wytłumaczyć ograniczoną skalą
tego zamówienia i redystrybucją bloków
między prace prowadzone równolegle
w obu stolicach52.
II. 10. Gdańsk-Święty Wojciech, kościół
parafialny, figura przeznaczona do nagrobka
nieustalonego prymasa (od XIX w. jako posąg
św. Wojciecha), wyk. nieustalony rzeźbiarz
wenecki, florencki lub holenderski (?), marmury:
marmo bianco statuario, Rosso di Verona
(podstawa), fot. Michał Wardzyński, 2006
Najprawdopodobniej w pierwszej ćwier¬
ci XVII w. trafił via Gdańsk do Rzeczy-
pospolitej jeszcze jeden wybitny zabytek
rzeźby europejskiej klasy, dotąd znajdujący
się poza kręgiem zainteresowań polskich
historyków sztuki i datowany nieprecy¬
zyjnie na XVIII lub nawet XIX w. Jest nim
figura klęczącego nieznanego arcybiskupa,
umieszczona wtórnie w administrowanym
do końca XV w. przez benedyktynów mo-
gilneńskich, a od 1713 do 1818 r. misjo-
narzy chełmińskich kościele parafialnym
w Świętym Wojciechu pod Gdańskiem
(il. 10)53. Posąg odkuto w marmo bianco
statuario di Carrara, natomiast dekoracyj¬
ną architektoniczno-rzeźbiarską podstawę
z popularnego w północnej Italii od cza-
sów rzymskich czerwonawego wapienia
jurajskiego (Rosso di Verona zwanego też
Rosso amoniticof pozyskiwanego z kamie¬
niołomów usytuowanych pod miejscowoś¬
cią Sant’Ambrogio in Valpolicella na przedgórzu alpejskim, na północny wschód
od Werony54. Zarówno realistycznie oddane, dojrzałe rysy twarzy duchownego,
jak i detale ornamentalne szat zredagowane w reliefie z wgłębnie, groszkowo
51 Jamski, The Building Stones of Zygmunt III Vasa..., s. 509-510, il. 10-11.
52 Szmydki, Artystyczno-dyplomatyczne kontakty..., s. 222-224; Wardzyński, Marmury
i wapienie mozańskie w Warszawie..., s. 45-46.
53 Zofia Linowska, Święty Wojciech. Patron gdańskiego przedmieścia, Gdańsk 1993, s. 20,
23; Zofia T. Wiewióra, Wojciechowe Wzgórza nad Radunią. Gdańsk-Święty Wojciech, Gdynia
1996, s. 17-18, il. nlb. s. 17; Jan Lalewicz, Św. Wojciech i gdańskie sanktuarium w zwierciadle
historii 997-1997, Melbourne 1997, s. 189, 198-199, 212-213, 218-219.
54 Alois Kieslinger, Gesteinskunde fur Hochbau und Plastik. Fachkunde fur Steinmetzen,
Bildhauer, Architekten undBaumeistervon..., Wien 1951, s. 130; Pieri, Imarmi d'Italia..., s. 345,
tabl. XXb; Józef Wieczorek, Uwagi o facji „ammonitico rosso”, „Przegląd Geologiczny” 1983,
nr 4, s. 247-251; Der Mar mor in Verona, a cura di Fabrizio Rossini, Verona 1987, passim.
107
z piaskowca gotlandzkiego Burgsvik, upo-
dabniając go do marmuru kararyjskiego
przez nałożenie białej gipsowej polichro-
mii i złoceń)51 i w pozostałych realizacjach
można wytłumaczyć ograniczoną skalą
tego zamówienia i redystrybucją bloków
między prace prowadzone równolegle
w obu stolicach52.
II. 10. Gdańsk-Święty Wojciech, kościół
parafialny, figura przeznaczona do nagrobka
nieustalonego prymasa (od XIX w. jako posąg
św. Wojciecha), wyk. nieustalony rzeźbiarz
wenecki, florencki lub holenderski (?), marmury:
marmo bianco statuario, Rosso di Verona
(podstawa), fot. Michał Wardzyński, 2006
Najprawdopodobniej w pierwszej ćwier¬
ci XVII w. trafił via Gdańsk do Rzeczy-
pospolitej jeszcze jeden wybitny zabytek
rzeźby europejskiej klasy, dotąd znajdujący
się poza kręgiem zainteresowań polskich
historyków sztuki i datowany nieprecy¬
zyjnie na XVIII lub nawet XIX w. Jest nim
figura klęczącego nieznanego arcybiskupa,
umieszczona wtórnie w administrowanym
do końca XV w. przez benedyktynów mo-
gilneńskich, a od 1713 do 1818 r. misjo-
narzy chełmińskich kościele parafialnym
w Świętym Wojciechu pod Gdańskiem
(il. 10)53. Posąg odkuto w marmo bianco
statuario di Carrara, natomiast dekoracyj¬
ną architektoniczno-rzeźbiarską podstawę
z popularnego w północnej Italii od cza-
sów rzymskich czerwonawego wapienia
jurajskiego (Rosso di Verona zwanego też
Rosso amoniticof pozyskiwanego z kamie¬
niołomów usytuowanych pod miejscowoś¬
cią Sant’Ambrogio in Valpolicella na przedgórzu alpejskim, na północny wschód
od Werony54. Zarówno realistycznie oddane, dojrzałe rysy twarzy duchownego,
jak i detale ornamentalne szat zredagowane w reliefie z wgłębnie, groszkowo
51 Jamski, The Building Stones of Zygmunt III Vasa..., s. 509-510, il. 10-11.
52 Szmydki, Artystyczno-dyplomatyczne kontakty..., s. 222-224; Wardzyński, Marmury
i wapienie mozańskie w Warszawie..., s. 45-46.
53 Zofia Linowska, Święty Wojciech. Patron gdańskiego przedmieścia, Gdańsk 1993, s. 20,
23; Zofia T. Wiewióra, Wojciechowe Wzgórza nad Radunią. Gdańsk-Święty Wojciech, Gdynia
1996, s. 17-18, il. nlb. s. 17; Jan Lalewicz, Św. Wojciech i gdańskie sanktuarium w zwierciadle
historii 997-1997, Melbourne 1997, s. 189, 198-199, 212-213, 218-219.
54 Alois Kieslinger, Gesteinskunde fur Hochbau und Plastik. Fachkunde fur Steinmetzen,
Bildhauer, Architekten undBaumeistervon..., Wien 1951, s. 130; Pieri, Imarmi d'Italia..., s. 345,
tabl. XXb; Józef Wieczorek, Uwagi o facji „ammonitico rosso”, „Przegląd Geologiczny” 1983,
nr 4, s. 247-251; Der Mar mor in Verona, a cura di Fabrizio Rossini, Verona 1987, passim.
107