DOI Artikel:
Wardzyński, Michał: Marmo bianco statuario z Carrary oraz inne importowane gatunki marmurów włoskich w małej architekturze i rzeźbie na terenie dawnej Rzeczypospolitej od XVI do końca XVIII w.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0111
Scholtena i Cynthii Osiecki, monografistki
Hansa van Milderta (1588-1638) - figura
ta wykazuje wyraźne podobieństwo do innych
dzieł tego znakomitego mistrza antwerp-
skiego, m.in. do figur biskupów: Gisbertha
Masiusa (zm. 1614, wyk. około 1620) w kate-
drze w s’Hertogenbosch i Michiela Ophoviusa
z diecezji Bois-le-Duc w kościele dominikań-
skim w Antwerpii (ok. 1635) (ił. 12)57. Zbliżone
wydają się również współczesne prace Hen-
dricka de Keysera z Amsterdamu (zm. 1621),
którego warsztat jako jedyny w Niderlandach
operował w tym okresie nie tylko rzadkim mar-
murem kararyjskim, ale też innymi cenionymi
gatunkami marmurów i wapieni z całej Italii58.
Na koniec warto postawić hipotezę o pierwot-
nym przeznaczeniu tego znakomitego pomnika
nagrobnego. Na obecnym wstępnym etapie
badań można udzielić dwóch równoważnych
odpowiedzi i obie dotyczą tego samego kręgu
najwyższych fundatorów duchownych w Koro-
nie. Ostrożnie rozważam, czy ten gdański
zabytek nie mógł być pierwotnie elementem
okazałego pomnika grobowego, jaki po 1615 r.
wystawił w archikatedrze gnieźnieńskiej pry-
masowi Wojciechowi Baranowskiemu egze-
II. 12. Rzym, bazylika Santa Maria
Maggiore, Capella Paolina, figura nagrobna
papieża Pawła V Borghese, 1608, wyk. Silla
Giacomo Longhi da Viggiu, marmo bianco
statuario, fot. domena publiczna
kutor jego testamentu - kanclerz jego dworu, archidiakon gnieźnieński Piotr
Grochowicki59. Znamienne jest przedłużenie budowy kaplicy grobowej i roz-
budowanego nagrobka aż do 1626 r.60 oraz wyraźne formalne i stylistyczne
57 Is Leyssens, Hans van Mildert (158? -1638), „Genste Bijdragen tot de Kunsgeschiede-
nis” 1941, s. 117-119; Cynthia Lawrence, Rubens and the Ophovius monument: a new sculpture
by Hans van Mildert, „The Burlington Magazine” 1987, vol. 129, no. 1017, s. 584-588; Philippot,
Coekelberghs, Loze, Vautier, La sculpture religieuse, s. 271, 787, il. nib.
58 Scholten, Sumptous Memories..., szczególnie s. 73-111, il. 38, 70, 77-78, 99; idem, The
Sculpted Portrait in the Dutch Republik, 1600-1700 [w:] Heads on Schoulders. Portait busts
in the Low Countries 1600-1800, ed. Valerie Herremans, Antwerpen 2008, s. 42-44, il. 2-4,
tu literatura.
59 Herbarz polski Kaspra Niesieckiego powiększony dodatkami z późniejszych autorów, ręko-
pismów, dowodów urzędowych..t. 2, Lipsk 1839, s. 60; Jan Korytkowski, Arcybiskupi gnieźnień-
scy: prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821 czyli do połączenia arcybiskup-
stwa gnieźnieńskiego z biskupstwem poznańskim według źródeł archiwalnych opracował..., t. 3,
Poznań 1889, s. 631.
60 Władysław Tatarkiewicz, Nagrobki z figurami klęczącymi [w:] idem, O sztuce polskiej
XVII i XVIII wieku. Architektura, rzeźba, Warszawa 1966, s. 417-420; Lech Krzyżanowski,
Nagrobek arbpa Wojciecha Baranowskiego, zm. 1615 [w:] Katedra gnieźnieńska, red. Aleksandra
109
Hansa van Milderta (1588-1638) - figura
ta wykazuje wyraźne podobieństwo do innych
dzieł tego znakomitego mistrza antwerp-
skiego, m.in. do figur biskupów: Gisbertha
Masiusa (zm. 1614, wyk. około 1620) w kate-
drze w s’Hertogenbosch i Michiela Ophoviusa
z diecezji Bois-le-Duc w kościele dominikań-
skim w Antwerpii (ok. 1635) (ił. 12)57. Zbliżone
wydają się również współczesne prace Hen-
dricka de Keysera z Amsterdamu (zm. 1621),
którego warsztat jako jedyny w Niderlandach
operował w tym okresie nie tylko rzadkim mar-
murem kararyjskim, ale też innymi cenionymi
gatunkami marmurów i wapieni z całej Italii58.
Na koniec warto postawić hipotezę o pierwot-
nym przeznaczeniu tego znakomitego pomnika
nagrobnego. Na obecnym wstępnym etapie
badań można udzielić dwóch równoważnych
odpowiedzi i obie dotyczą tego samego kręgu
najwyższych fundatorów duchownych w Koro-
nie. Ostrożnie rozważam, czy ten gdański
zabytek nie mógł być pierwotnie elementem
okazałego pomnika grobowego, jaki po 1615 r.
wystawił w archikatedrze gnieźnieńskiej pry-
masowi Wojciechowi Baranowskiemu egze-
II. 12. Rzym, bazylika Santa Maria
Maggiore, Capella Paolina, figura nagrobna
papieża Pawła V Borghese, 1608, wyk. Silla
Giacomo Longhi da Viggiu, marmo bianco
statuario, fot. domena publiczna
kutor jego testamentu - kanclerz jego dworu, archidiakon gnieźnieński Piotr
Grochowicki59. Znamienne jest przedłużenie budowy kaplicy grobowej i roz-
budowanego nagrobka aż do 1626 r.60 oraz wyraźne formalne i stylistyczne
57 Is Leyssens, Hans van Mildert (158? -1638), „Genste Bijdragen tot de Kunsgeschiede-
nis” 1941, s. 117-119; Cynthia Lawrence, Rubens and the Ophovius monument: a new sculpture
by Hans van Mildert, „The Burlington Magazine” 1987, vol. 129, no. 1017, s. 584-588; Philippot,
Coekelberghs, Loze, Vautier, La sculpture religieuse, s. 271, 787, il. nib.
58 Scholten, Sumptous Memories..., szczególnie s. 73-111, il. 38, 70, 77-78, 99; idem, The
Sculpted Portrait in the Dutch Republik, 1600-1700 [w:] Heads on Schoulders. Portait busts
in the Low Countries 1600-1800, ed. Valerie Herremans, Antwerpen 2008, s. 42-44, il. 2-4,
tu literatura.
59 Herbarz polski Kaspra Niesieckiego powiększony dodatkami z późniejszych autorów, ręko-
pismów, dowodów urzędowych..t. 2, Lipsk 1839, s. 60; Jan Korytkowski, Arcybiskupi gnieźnień-
scy: prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821 czyli do połączenia arcybiskup-
stwa gnieźnieńskiego z biskupstwem poznańskim według źródeł archiwalnych opracował..., t. 3,
Poznań 1889, s. 631.
60 Władysław Tatarkiewicz, Nagrobki z figurami klęczącymi [w:] idem, O sztuce polskiej
XVII i XVIII wieku. Architektura, rzeźba, Warszawa 1966, s. 417-420; Lech Krzyżanowski,
Nagrobek arbpa Wojciecha Baranowskiego, zm. 1615 [w:] Katedra gnieźnieńska, red. Aleksandra
109