DOI Artikel:
Wardzyński, Michał: Marmo bianco statuario z Carrary oraz inne importowane gatunki marmurów włoskich w małej architekturze i rzeźbie na terenie dawnej Rzeczypospolitej od XVI do końca XVIII w.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0123
Stanisława Radziwiłła, podkanclerzego
litewskiego102. Najpóźniejszym z grupy
dzieł gdańskich wiązanych w tym artystą
jest okazały ołtarz boczny Najświętszego
Sakramentu w kaplicy Gianottich przy
archikolegiacie warszawskiej pochodzą¬
cy z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych
XVII w. Obok licznych detali alabastro¬
wych anonimowy figuralista wykorzystał
marmo bianco statuario do kreacji wy-
pukłorzeźby Chrystusa u słupa w polu
głównym (ił. 26)103.
Poza Wilnem (Wilhelm Pohl) i Gdań¬
skiem (Conrad Walther) dzieła figural¬
ne z marmo bianco statuario pojawi¬
ły się w tym samym czasie wyłącznie
w kręgu fundacji artystycznych biskupa
warmińskiego Mikołaja Szyszkowskie-
go. Począwszy od drugiej połowy lat
trzydziestych XVII w. do śmierci do¬
natora w 1643 r. nieustalona dotąd,
wyróżniająca się pracownia rzeźbiar¬
ska z Elbląga wzniosła między innymi
w kościele katedralnym we Fromborku
i farze w Lidzbarku Warmińskim odku¬
te według zasad op Nederlandse manier
trzy ołtarze filarowe oraz zespół kilku
nagrobków i epitafiów. We fromborskich nastawach św. św. Mikołaja, Rozalii
i Karola Boromeusza oraz Michała Archanioła (około i po 1640; il. 27-28),
oraz w lidzbarskim epitafium krewnego dostojnika - Jerzego Szyszkow-
skiego (zm. 1641; il. 29) zastosowano w miejsce powszechnie wtedy uży-
wanego alabastru angielskiego w niespotykanym dotąd stopniu najwyższej
jakości śnieżnobiały marmo statuario, wykuwając z niego bazy i korynckie
II. 26. Warszawa, archikolegiata (obecnie
archikatedra), kaplica Gianottich, relief Chrystus
u słupa w polu głównym ołtarza bocznego Najśw.
Sakramentu, około 1650-1655, wyk. nieustalony
rzeźbiarz flamandzki lub północnoniemiecki
z Gdańska (atryb.), marmo bianco statuario,
fot. Michał Wardzyński, 2006
102 Stanisław Tomkowicz, Ołyka, Kraków 1922, s. 15, 17, 20.
Do zespołu tego należą jeszcze: para identycznych portali w prezbiterium wiodą-
cych do zakrystii i skarbca, para bliźniaczych obramień okien lóż ponad nimi, dwa epitafia
ks. ks. Jakuba i Jana Wojakowskich (zm. 1638 i 1641), Tomasza Bolemoviusa (zm. 1642) oraz
zespół tablic inskrypcyjnych w tłach pól głównych nagrobków członków rodziny fundatora oraz
pod posągami na fasadzie. Na ich temat zob. ibidem, s. 21-26, il. 19-20.
103 Kurowski, Wiadomość historyczna o kościele metropolitalnym..., s. 70; Sobieszczań-
ski, Kościół św. Jana..., s. 141; Czajewski, Katedra ś. Jana..., s. 26-27; Kwiatkowska, Katedra
św. Jana..., s. 61; Karpowicz, Malarstwo i rzeźba..., s. 118; Wardzyński przy współpracy Kowal-
skiego i Jamskiego, Lapidarium warszawskie..., s. 75-76, il. 91-92.
121
litewskiego102. Najpóźniejszym z grupy
dzieł gdańskich wiązanych w tym artystą
jest okazały ołtarz boczny Najświętszego
Sakramentu w kaplicy Gianottich przy
archikolegiacie warszawskiej pochodzą¬
cy z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych
XVII w. Obok licznych detali alabastro¬
wych anonimowy figuralista wykorzystał
marmo bianco statuario do kreacji wy-
pukłorzeźby Chrystusa u słupa w polu
głównym (ił. 26)103.
Poza Wilnem (Wilhelm Pohl) i Gdań¬
skiem (Conrad Walther) dzieła figural¬
ne z marmo bianco statuario pojawi¬
ły się w tym samym czasie wyłącznie
w kręgu fundacji artystycznych biskupa
warmińskiego Mikołaja Szyszkowskie-
go. Począwszy od drugiej połowy lat
trzydziestych XVII w. do śmierci do¬
natora w 1643 r. nieustalona dotąd,
wyróżniająca się pracownia rzeźbiar¬
ska z Elbląga wzniosła między innymi
w kościele katedralnym we Fromborku
i farze w Lidzbarku Warmińskim odku¬
te według zasad op Nederlandse manier
trzy ołtarze filarowe oraz zespół kilku
nagrobków i epitafiów. We fromborskich nastawach św. św. Mikołaja, Rozalii
i Karola Boromeusza oraz Michała Archanioła (około i po 1640; il. 27-28),
oraz w lidzbarskim epitafium krewnego dostojnika - Jerzego Szyszkow-
skiego (zm. 1641; il. 29) zastosowano w miejsce powszechnie wtedy uży-
wanego alabastru angielskiego w niespotykanym dotąd stopniu najwyższej
jakości śnieżnobiały marmo statuario, wykuwając z niego bazy i korynckie
II. 26. Warszawa, archikolegiata (obecnie
archikatedra), kaplica Gianottich, relief Chrystus
u słupa w polu głównym ołtarza bocznego Najśw.
Sakramentu, około 1650-1655, wyk. nieustalony
rzeźbiarz flamandzki lub północnoniemiecki
z Gdańska (atryb.), marmo bianco statuario,
fot. Michał Wardzyński, 2006
102 Stanisław Tomkowicz, Ołyka, Kraków 1922, s. 15, 17, 20.
Do zespołu tego należą jeszcze: para identycznych portali w prezbiterium wiodą-
cych do zakrystii i skarbca, para bliźniaczych obramień okien lóż ponad nimi, dwa epitafia
ks. ks. Jakuba i Jana Wojakowskich (zm. 1638 i 1641), Tomasza Bolemoviusa (zm. 1642) oraz
zespół tablic inskrypcyjnych w tłach pól głównych nagrobków członków rodziny fundatora oraz
pod posągami na fasadzie. Na ich temat zob. ibidem, s. 21-26, il. 19-20.
103 Kurowski, Wiadomość historyczna o kościele metropolitalnym..., s. 70; Sobieszczań-
ski, Kościół św. Jana..., s. 141; Czajewski, Katedra ś. Jana..., s. 26-27; Kwiatkowska, Katedra
św. Jana..., s. 61; Karpowicz, Malarstwo i rzeźba..., s. 118; Wardzyński przy współpracy Kowal-
skiego i Jamskiego, Lapidarium warszawskie..., s. 75-76, il. 91-92.
121