Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (13.2014)

IL 30. Gdańsk, kościół Mariacki,
epitafium braci Cólmer, 1668,
proj. i wyk. Caspar Gunter i Hans
Caspar Gockheller (atryb.), marmo
bianco ordinario, fot. Michał
Wardzyński, 2005

urodzonego w Stade pod Hamburgiem i tamże wy-
kształconego Andreasa Silbera (ur. 1640, notowany
w Elblągu od 1672, zm. 1700)108.
Na kolejną, i tym razem niewielką, dostawę mar-
muru karraryjskiego trzeba było czekać dopiero
do 1752 r., kiedy to patrycjat Miasta Gdańska zakupił
odpowiedni jego blok z przeznaczeniem do odkucia
wolnostojącego posągu króla Augusta III Wettyna usta-
wionego następnie w Dworze Artusa (Johann Heinrich
Meissner, zniszczony 1945)109. Kolejne większe zamó-
wienie w tym mieście wiązało się z podjętą przez je-
zuitów z kolegium w pobliskich Starych Szkotach inicja-
tywą zakupu w Amsterdamie grupy bloków marmuru
Noir Beige, Rouge griotte (Vieux Rance) i marmo statuario
przewidzianych jako surowiec do budowy trzech oka-
załych ołtarzy bocznych ich świątyni: Świętego Krzyża,
Matki Bożej i św. Franciszka Ksawerego110, których pro-
jekty sporządził być może jeszcze przed 1755 r. zatrud-
niany w kolegium toruńskim Giovanni Battista Cocchi
z Valsoldy111. Do realizacji doszło dopiero w latach
1761-1762, jednakowoż prawdopodobnie ze względu
na złe szacunki objętości zakupionych bloków część ele-
mentów musiano dosztukować, wykonując je ze specjal-
nie w tym celu sprowadzonych z Warszawy lub Krakowa
bloków czarno-popielatego wapienia dębnickiego (frag-
menty gzymsów i pól cokołów)112, czerwono-brązowego

108 Edmund Kizik, Życie codzienne [w:] Historia Elbląga, s. 256; por. Rynkiewicz-Domino,
Budownictwo i architektura, rzeźba, s.192-194; ostatnio Kandt, Schłuteriana II, s. 86-87, 115-
117, note 111,250.
109 Gotthilf Lóschin, August III. marmores Standbild im Danziger Artushof, Danzig 1931;
Bogna Jakubowska, Meissner Johann Heinrich [w:] Słownik artystów polskich i w Polsce działa-
jących. Małarze, rzeźbiarze, graficy, red. Janusz Derwojed, t. 5, Warszawa 1993, s. 477.
110 Teresa Guć-Jednaszewska, Dokumentacja i konserwacja zabytkowych dzieł sztuki gdań-
skiej [w:] Studia z historii sztuki Gdańska i Pomorza, red. Teresa Guć-Jednaszewska, Bogna Jaku-
bowska, Zygmunt Kruszelnicki, Wrocław 1992, s. 73-74, ił. 111; Jerzy Paszenda, Zabudowania
jezuickie na przedmieściu Gdańskie Stare Szkoty [w:] idem, Budowie jezuickie w Połsce, t. 2, War-
szawa 2000, s. 16; Sławomir Kościelniak, Jezuici w Gdańsku od drugiej połowy XVI do końca
XVIII wieku, Kraków 2003, s. 124; Wardzyński, Marmury i wapienie południowoniderłandz-
kie..., s. 337, ił. 30.
111 Mariusz Karpowicz, Artisti valsoldesi in Połonia neł ‘600 e ‘700, Menaggio 1996, s. 130-
141, ił. 72, 73.
112 Na temat tego materiału zob. Tatarkiewicz, Czarny marmur..., s. 348-361; Piotr
Niemcewicz, Konserwacja wapienia dębnickiego, Toruń 2005, s. 7-37. Na temat zabytków
gdańskich, pomorskich i warmińskich z tego okresu zob. Wardzyński, Import kamieni, s. 102,
tu literatura.

124