DOI article:
Barylewska-Szymánska, Ewa: Przyczynek do sytuacji materialnej gdańskich rzeźbiarzy w XVIII w.
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0205
jego pracownia znajdowała się przy Długich Ogrodach, również tam mieszkał.
Trudno rozstrzygnąć, czy podobnie było w przypadku Lincka, który dzierża-
wił trzy budynki przy Szafami. Zanim opuścił miasto, część jego ruchomego
mienia zlicytowano na poczet długów, a samych mebli miał sporo, więc być
może dysponował jakimś innym mieszkaniem.
Inni rzeźbiarze wymieniani są na przykład przy III Grobli (C. Nath Fehl-
hauer14) czy też przy Rzeźnickiej (Krampitz15). Niektórzy, jak Friedrich Wil-
helm Du But czy Michael Kaintz, wynajmowali lokum. Du But zmieniał, jak
to było wówczas w powszechnym zwyczaju, miejsce swego zamieszkiwania.
W 1773 r. mieszkał przy IV Grobli16, pod koniec życia odnajmował kwaterę
u mistrza murarskiego Zinnerta17. Kaintz początkowo ulokował się wraz
z uprawiającym tę samą profesję bratem przy ulicy Bosmańskiej, później przy
Tokarskiej, a w końcu przyniósł się, już samodzielnie, na Wiadrownię18.
Przyjrzyjmy się nieco bliżej wyposażeniu mieszkań i izb zamieszkiwanych
przez rzeźbiarzy. Najpierw jednak spójrzmy na dom Stritzkiego - to niestety
jedyny znany budynek związany z przedstawicielami tej profesji. Warto przy-
pomnieć, że historia budowy jego domu przy Szafami miała dość burzliwy
przebieg. Początkowo Stritzki zlecił mistrzowi ciesielskiemu Conradowi Chri-
stianowi Apitzowi nie tylko budowę wspomnianej już pracowni, ale też wznie-
sienie dalszych zabudowań w konstrukcji szkieletowej, które zamyślał zapewne
wykorzystać do celów mieszkaniowych. Nie było to zgodne z prawem, Stritzki
stanął więc przed sądem wetowym i pozwolenie na budowę otrzymał dopiero
po wniesieniu opłaty karnej. W pozwoleniu wyraźnie zastrzeżono, że wolno
mu wprawdzie wznieść budynek w konstrukcji szkieletowej, jednak w zabu-
dowaniach nie może trzymać ani koni, ani karmy dla nich. Wyraźnie stwier-
dzono, że parcelę można wykorzystywać do uprawiania zawodu. Po opłaceniu
kary Stritzki, mając już pozwolenie, rzeczywiście rozszerzył swą działalność
zawodową, dobudowując pierwszą szlifiernię.
Jednak zaledwie rok później Stritzki sprzedał należący do żony dom poło-
żony przy ulicy Rzeźnickiej i uzyskane tą drogą pieniądze zainwestował, doku-
pując plac naprzeciwko swego domu. Na dokupionej parceli znajdował się
14 „Gemeinniitzige Danziger Anzeigen, Erfahrungen und Erlauterungen allerley nutzli-
cher Dinge und Seltenheiten”, 1756, 50. Stuck, s. 244.
15 WDA, 1776, nr 28, s. 370. Być może rzeźbiarz był ojcem Friedricha Wilhema Krampitza
dziewiętnastowiecznego gdańskiego poety, zob. Peter Oliver Loew, Gdańsk literacki (1793-1945),
Gdańsk 2005, s. 12-13.
16 Daniel Chodowiecki, Die Reise von Berlin nach Danzig. Das Tagebuch, Hg. Willi Geis-
meier, Berlin 1994, s. 24.
17 Mistrz murarski Johann Andreas Zinnert, czynny w Gdańsku od lat sześćdziesiątych
XVIII w., odnajmował pomieszczenia w swojej kamienicy położonej przy Podwalu Staromiej-
skim. Du But, jak stwierdzono w inwentarzu spisanym po jego śmierci, zalegał Zinnertowi
z opłatą czynszu na niemałą kwotę 250 florenów, zob. AP Gdańsk, 300, 1/157, s. 807, Inventa-
rium von dem Nachlafie des (...) verstorbenen Friedrich Wilhelm Du But (1779 r.).
18 WDA, 1781, nr 44, s. 543; nr 50, s. 615.
Przyczynek
do sytuacji
materialnej
gdańskich
rzeźbiarzy...
203
Trudno rozstrzygnąć, czy podobnie było w przypadku Lincka, który dzierża-
wił trzy budynki przy Szafami. Zanim opuścił miasto, część jego ruchomego
mienia zlicytowano na poczet długów, a samych mebli miał sporo, więc być
może dysponował jakimś innym mieszkaniem.
Inni rzeźbiarze wymieniani są na przykład przy III Grobli (C. Nath Fehl-
hauer14) czy też przy Rzeźnickiej (Krampitz15). Niektórzy, jak Friedrich Wil-
helm Du But czy Michael Kaintz, wynajmowali lokum. Du But zmieniał, jak
to było wówczas w powszechnym zwyczaju, miejsce swego zamieszkiwania.
W 1773 r. mieszkał przy IV Grobli16, pod koniec życia odnajmował kwaterę
u mistrza murarskiego Zinnerta17. Kaintz początkowo ulokował się wraz
z uprawiającym tę samą profesję bratem przy ulicy Bosmańskiej, później przy
Tokarskiej, a w końcu przyniósł się, już samodzielnie, na Wiadrownię18.
Przyjrzyjmy się nieco bliżej wyposażeniu mieszkań i izb zamieszkiwanych
przez rzeźbiarzy. Najpierw jednak spójrzmy na dom Stritzkiego - to niestety
jedyny znany budynek związany z przedstawicielami tej profesji. Warto przy-
pomnieć, że historia budowy jego domu przy Szafami miała dość burzliwy
przebieg. Początkowo Stritzki zlecił mistrzowi ciesielskiemu Conradowi Chri-
stianowi Apitzowi nie tylko budowę wspomnianej już pracowni, ale też wznie-
sienie dalszych zabudowań w konstrukcji szkieletowej, które zamyślał zapewne
wykorzystać do celów mieszkaniowych. Nie było to zgodne z prawem, Stritzki
stanął więc przed sądem wetowym i pozwolenie na budowę otrzymał dopiero
po wniesieniu opłaty karnej. W pozwoleniu wyraźnie zastrzeżono, że wolno
mu wprawdzie wznieść budynek w konstrukcji szkieletowej, jednak w zabu-
dowaniach nie może trzymać ani koni, ani karmy dla nich. Wyraźnie stwier-
dzono, że parcelę można wykorzystywać do uprawiania zawodu. Po opłaceniu
kary Stritzki, mając już pozwolenie, rzeczywiście rozszerzył swą działalność
zawodową, dobudowując pierwszą szlifiernię.
Jednak zaledwie rok później Stritzki sprzedał należący do żony dom poło-
żony przy ulicy Rzeźnickiej i uzyskane tą drogą pieniądze zainwestował, doku-
pując plac naprzeciwko swego domu. Na dokupionej parceli znajdował się
14 „Gemeinniitzige Danziger Anzeigen, Erfahrungen und Erlauterungen allerley nutzli-
cher Dinge und Seltenheiten”, 1756, 50. Stuck, s. 244.
15 WDA, 1776, nr 28, s. 370. Być może rzeźbiarz był ojcem Friedricha Wilhema Krampitza
dziewiętnastowiecznego gdańskiego poety, zob. Peter Oliver Loew, Gdańsk literacki (1793-1945),
Gdańsk 2005, s. 12-13.
16 Daniel Chodowiecki, Die Reise von Berlin nach Danzig. Das Tagebuch, Hg. Willi Geis-
meier, Berlin 1994, s. 24.
17 Mistrz murarski Johann Andreas Zinnert, czynny w Gdańsku od lat sześćdziesiątych
XVIII w., odnajmował pomieszczenia w swojej kamienicy położonej przy Podwalu Staromiej-
skim. Du But, jak stwierdzono w inwentarzu spisanym po jego śmierci, zalegał Zinnertowi
z opłatą czynszu na niemałą kwotę 250 florenów, zob. AP Gdańsk, 300, 1/157, s. 807, Inventa-
rium von dem Nachlafie des (...) verstorbenen Friedrich Wilhelm Du But (1779 r.).
18 WDA, 1781, nr 44, s. 543; nr 50, s. 615.
Przyczynek
do sytuacji
materialnej
gdańskich
rzeźbiarzy...
203