DOI article:
Markowska, Anna: Nieistniejąca kaplica sióstr pallotynek w Gdańsku – arcydzieło sakralnej sztuki modernistycznej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.72800#0190
„Obecne, ale niewidoczne" - pisze się dziś o modernistycznych architek-
tkach, dodając, że mimo to były „skuteczne i nowatorskie"36. Udział s. Julitty
w przygotowaniu projektu kaplicy „Na Górce" bez wątpienia przekracza rolę
dekoratora wnętrz i bliski jest twórczości architektonicznej. Jej praca była auto-
nomiczna i skuteczna, a dzieło nowatorskie, także w aspekcie połączenia kon-
cepcji artystycznej i teologicznej. W obecnym stanie wiedzy trudno byłoby
znaleźć w Polsce analogie do jej śmiałej wizji37.
Podczas budowy nowego domu, już po okresie politycznej transformacji,
artystka projektowała różne detale wnętrza (m.in. posadzki i balustrady), wierna
holistycznemu modelowi formacji estetyczno-religijnej. Dawne prowizoryczne
budynki w siedzibie „Na Górce" zburzono. W duchu modernizmu s. Julitta
zaprojektowała kaplice w domu prowincjalnym w Warszawie oraz w domach
w Poznaniu, Częstochowie i Osny we Francji, a także w kaplicy biskupiej w Tar-
nowie. Ponadto zaprojektowała wyposażenie kaplicy w Areszcie Śledczym
w Gdańsku przy ulicy Kurkowej. Nigdzie jednak nie powtórzyła radosnej kolo-
rystyki i śmiałych rozwiązań plastycznych, jakie zastosowała w projekcie nie-
istniejącej już dziś kaplicy „Na Górce".
Bibliografia
Abryszeński Piotr, Gucewicz Daniel, Reakcje duchowieństwa w Trójmieście na zapo-
wiedzi normalizacji stosunków między państwem a Kościołem rzymskokatolickim
po Grudniu '70, „Rocznik Gdański" 2020, t. 80, s. 88-108.
Bernat Magdalena, Obecne, ale niewidoczne. Skuteczne i nowatorskie architektki moder-
nizmu w praktyce projektowej i dyskursie architektonicznym, „Journal of Urban Eth-
nology" 2022, vol. 20, s. 93-107.
Bielak Jacek, Nowoczesność w strefie sacrum. Dekoracje milenijne w kościele Mariackim
w Gdańsku [w:] Nowoczesność w sztuce i w myśli o sztuce na Pomorzu od XIX
do XXI wieku, red. Jacek Bielak, Józef Tarnowski, Gdańsk 2015, s. 219-251.
Bilewicz Hubert, Malowidła ścienne Zofii Baudouin de Courtenay w kościołach Gdańska
i Sopotu, „Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej" 2015,
nr 8, s. 139-150.
Causse Franęoise, Julia Aurelie, La revue PART SACRE: Debats sur l'art dans I'Eglise,
„Revue des Deux Mondes" 2010, Septembre, s. 170-178.
Friedrich Jacek, Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960 (epub),
Gdańsk 2015.
Geslin Paweł de, Czcigodny Wincenty Pallotti, przeł. Roman Forycki, Warszawa 1988.
Nieistniejąca
kaplica sióstr
pallotynek...
36 Magdalena Bernat, Obecne, ale niewidoczne. Skuteczne i nowatorskie architektki moder-
nizmu w praktyce projektowej i dyskursie architektonicznym, „Journal of Urban Ethnology" 2022,
vol. 20, s. 93-107.
37 Por. Jacek Bielak, Nowoczesność w strefie sacrum. Dekoracje milenijne w kościele Mariackim
w Gdańsku [w:] Nowoczesność w sztuce i w myśli o sztuce na Pomorzu od XIX do XXI wieku,
red. Jacek Bielak, Józef Tarnowski, Gdańsk 2015, s. 219-251.
189
tkach, dodając, że mimo to były „skuteczne i nowatorskie"36. Udział s. Julitty
w przygotowaniu projektu kaplicy „Na Górce" bez wątpienia przekracza rolę
dekoratora wnętrz i bliski jest twórczości architektonicznej. Jej praca była auto-
nomiczna i skuteczna, a dzieło nowatorskie, także w aspekcie połączenia kon-
cepcji artystycznej i teologicznej. W obecnym stanie wiedzy trudno byłoby
znaleźć w Polsce analogie do jej śmiałej wizji37.
Podczas budowy nowego domu, już po okresie politycznej transformacji,
artystka projektowała różne detale wnętrza (m.in. posadzki i balustrady), wierna
holistycznemu modelowi formacji estetyczno-religijnej. Dawne prowizoryczne
budynki w siedzibie „Na Górce" zburzono. W duchu modernizmu s. Julitta
zaprojektowała kaplice w domu prowincjalnym w Warszawie oraz w domach
w Poznaniu, Częstochowie i Osny we Francji, a także w kaplicy biskupiej w Tar-
nowie. Ponadto zaprojektowała wyposażenie kaplicy w Areszcie Śledczym
w Gdańsku przy ulicy Kurkowej. Nigdzie jednak nie powtórzyła radosnej kolo-
rystyki i śmiałych rozwiązań plastycznych, jakie zastosowała w projekcie nie-
istniejącej już dziś kaplicy „Na Górce".
Bibliografia
Abryszeński Piotr, Gucewicz Daniel, Reakcje duchowieństwa w Trójmieście na zapo-
wiedzi normalizacji stosunków między państwem a Kościołem rzymskokatolickim
po Grudniu '70, „Rocznik Gdański" 2020, t. 80, s. 88-108.
Bernat Magdalena, Obecne, ale niewidoczne. Skuteczne i nowatorskie architektki moder-
nizmu w praktyce projektowej i dyskursie architektonicznym, „Journal of Urban Eth-
nology" 2022, vol. 20, s. 93-107.
Bielak Jacek, Nowoczesność w strefie sacrum. Dekoracje milenijne w kościele Mariackim
w Gdańsku [w:] Nowoczesność w sztuce i w myśli o sztuce na Pomorzu od XIX
do XXI wieku, red. Jacek Bielak, Józef Tarnowski, Gdańsk 2015, s. 219-251.
Bilewicz Hubert, Malowidła ścienne Zofii Baudouin de Courtenay w kościołach Gdańska
i Sopotu, „Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej" 2015,
nr 8, s. 139-150.
Causse Franęoise, Julia Aurelie, La revue PART SACRE: Debats sur l'art dans I'Eglise,
„Revue des Deux Mondes" 2010, Septembre, s. 170-178.
Friedrich Jacek, Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960 (epub),
Gdańsk 2015.
Geslin Paweł de, Czcigodny Wincenty Pallotti, przeł. Roman Forycki, Warszawa 1988.
Nieistniejąca
kaplica sióstr
pallotynek...
36 Magdalena Bernat, Obecne, ale niewidoczne. Skuteczne i nowatorskie architektki moder-
nizmu w praktyce projektowej i dyskursie architektonicznym, „Journal of Urban Ethnology" 2022,
vol. 20, s. 93-107.
37 Por. Jacek Bielak, Nowoczesność w strefie sacrum. Dekoracje milenijne w kościele Mariackim
w Gdańsku [w:] Nowoczesność w sztuce i w myśli o sztuce na Pomorzu od XIX do XXI wieku,
red. Jacek Bielak, Józef Tarnowski, Gdańsk 2015, s. 219-251.
189