DOI Artikel:
Strzałkowski, Zbigniew: Obraz Opłakiwanie Chrystusa z Czarnego Potoka w Tarnowskim Muzeum Diecezjalnym
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29198#0098
86
ZBIGNIEW STRZAŁKOWSKI
malowaniu karnacji ciał malarz stosował laserunki. Sposób wykańczania
malowidła jest zgodny z zaleceniami Teofila i Cenniniego.
W malarstwie sądeckim, jak podaje Nykiel s?, do tła stosowano tzw.
folię cynową, pokrywaną goldlakiem dającym zabarwienie w tonacji
żółta wo-złotej, którą z zasady polerowano. Obecny odcień żółtawy wska-
zywałby na użycie złota (?), kładzionego płatkami zazwyczaj na warstwę
bolusu o czerwonym odcieniu, chociaż mogła też być użyta ziemia zie-
lona, która w postaci wypalonej dawała gładką powierzchnię i wymagała
mniejszego polerowania. Dutkiewicz twierdzi, że za znak rozpoznawczy
dzieł szkoły sądeckiej należy uważać m. in. ,,[...] tła z polerowanego bez
pulmentu srebra powleczonego tzw. goldlakiem." ss Przypuszczać należy,
że przepis Teofila mówiący o metodzie pozłotnictwa jest najbardziej
bliski warsztatowi sądeckiemu.
W dolnej części obrazu znajdują się rośliny. Identyfikacja ich jest
w dużym stopniu utrudniona z racji znacznych uszkodzeń i zatarć po-
wierzchni obrazu oraz daleko posuniętej stylizacji niektórych roślin
Podobne rośliny występują na Opłakuacmm z Chomranic, a należy przy-
puszczać, że istnieją na obrazie z Żywca i Starego Sącza (częściowo zi-
dentyfikowane) so.
W odróżnieniu od swobodnej kompozycji podobnych obrazów z Cho-
mranic i Żywca, obraz nasz przypomina w tym względzie układ formal-
ny w obrazie ze Starego Sącza, utrzymany w zwartej bryle. Kompozycję
horyzontalną da się zamknąć w czterech liniach równoległych, z których
pierwszą stanowi łączka biegnąca dołem obrazu przez całą jego szero-
kość; na drugą linię składają się — Matka Boska i Maria Magdalena
trzymająca na swych kolanach ciało Zbawiciela oraz Maria całująca dłoń
Chrystusa, wszystkie one klęczą. Ponad nimi stoją: Józef z Arymatei
z prześcieradłem zwisającym mu z prawego przedramienia, obok niego
Maria Kleofasowa ociera subtelnym ruchem łzę, przy niej Jan Ewangeli-
sta ze złożonymi rękami i Nikodem z puszką na wonności — stanowią
oni trzecią linię. Całość zamyka krzyż górujący nad grupą postaci, któ-
rego ramię poprzeczne zajmuje % szerokości obrazu. O lewe ramię krzy-
ża oparta jest drabina.
2? J. Nykiel, Budowa technologiczna obrazów tzw. szkoły sądeckiej 1420—1480,
maszynopis.
28 J. E. Dutkiewicz, Notup Sącz — poiska Siena, s. 7—8.
29 Przy zidentyfikowaniu roślin korzystałem z pracy ks. A. Boksińskiego,
Symbolika roślin w polskim malarstwie tablicowym, Lublin 1961, KUL. Maszyno-
pis. Na naszym obrazie widoczne są następujące rośliny: zanokcica skalna (Asple-
nium trichomanes L.), pięciornik gęsi (Potentilla auserina L.), rojnik pospolity
(Sempervivum soboliferum Sims.), koniczyna (Trifolium pratense L.), babka lan-
cetowata (Plantago lanceolata L.), hyzop (Hyssopus officinalis L.).
9" Ks. A. Boksiński, op. cit., s. 68—110.
ZBIGNIEW STRZAŁKOWSKI
malowaniu karnacji ciał malarz stosował laserunki. Sposób wykańczania
malowidła jest zgodny z zaleceniami Teofila i Cenniniego.
W malarstwie sądeckim, jak podaje Nykiel s?, do tła stosowano tzw.
folię cynową, pokrywaną goldlakiem dającym zabarwienie w tonacji
żółta wo-złotej, którą z zasady polerowano. Obecny odcień żółtawy wska-
zywałby na użycie złota (?), kładzionego płatkami zazwyczaj na warstwę
bolusu o czerwonym odcieniu, chociaż mogła też być użyta ziemia zie-
lona, która w postaci wypalonej dawała gładką powierzchnię i wymagała
mniejszego polerowania. Dutkiewicz twierdzi, że za znak rozpoznawczy
dzieł szkoły sądeckiej należy uważać m. in. ,,[...] tła z polerowanego bez
pulmentu srebra powleczonego tzw. goldlakiem." ss Przypuszczać należy,
że przepis Teofila mówiący o metodzie pozłotnictwa jest najbardziej
bliski warsztatowi sądeckiemu.
W dolnej części obrazu znajdują się rośliny. Identyfikacja ich jest
w dużym stopniu utrudniona z racji znacznych uszkodzeń i zatarć po-
wierzchni obrazu oraz daleko posuniętej stylizacji niektórych roślin
Podobne rośliny występują na Opłakuacmm z Chomranic, a należy przy-
puszczać, że istnieją na obrazie z Żywca i Starego Sącza (częściowo zi-
dentyfikowane) so.
W odróżnieniu od swobodnej kompozycji podobnych obrazów z Cho-
mranic i Żywca, obraz nasz przypomina w tym względzie układ formal-
ny w obrazie ze Starego Sącza, utrzymany w zwartej bryle. Kompozycję
horyzontalną da się zamknąć w czterech liniach równoległych, z których
pierwszą stanowi łączka biegnąca dołem obrazu przez całą jego szero-
kość; na drugą linię składają się — Matka Boska i Maria Magdalena
trzymająca na swych kolanach ciało Zbawiciela oraz Maria całująca dłoń
Chrystusa, wszystkie one klęczą. Ponad nimi stoją: Józef z Arymatei
z prześcieradłem zwisającym mu z prawego przedramienia, obok niego
Maria Kleofasowa ociera subtelnym ruchem łzę, przy niej Jan Ewangeli-
sta ze złożonymi rękami i Nikodem z puszką na wonności — stanowią
oni trzecią linię. Całość zamyka krzyż górujący nad grupą postaci, któ-
rego ramię poprzeczne zajmuje % szerokości obrazu. O lewe ramię krzy-
ża oparta jest drabina.
2? J. Nykiel, Budowa technologiczna obrazów tzw. szkoły sądeckiej 1420—1480,
maszynopis.
28 J. E. Dutkiewicz, Notup Sącz — poiska Siena, s. 7—8.
29 Przy zidentyfikowaniu roślin korzystałem z pracy ks. A. Boksińskiego,
Symbolika roślin w polskim malarstwie tablicowym, Lublin 1961, KUL. Maszyno-
pis. Na naszym obrazie widoczne są następujące rośliny: zanokcica skalna (Asple-
nium trichomanes L.), pięciornik gęsi (Potentilla auserina L.), rojnik pospolity
(Sempervivum soboliferum Sims.), koniczyna (Trifolium pratense L.), babka lan-
cetowata (Plantago lanceolata L.), hyzop (Hyssopus officinalis L.).
9" Ks. A. Boksiński, op. cit., s. 68—110.