DOI Artikel:
Strzalkowski, Zbigniew: Problemy malarstwa tablicowego szkoły krakowsko-sądeckiej w Latach 1440-1460
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27673#0077
MALARSTWO TABLICOWE SZKOŁY KRAKOWSKO-SĄDECKIEJ
51
Sączem. Jakub z Sącza wzmiankowany jest w aktach z lat 1443—1474,
czynny był on w Krakowie i Bardiowie, gdzie w r. 1460 wykonał ołtarz
główny dla tamtejszego kościoła p.w. św. Idziego 47. Wiadomo, iż w
1439 r. malarz Mikołaj (organista katedry wawelskiej) wykonał małowid-
ła dla probostwa sądeckiego 48. Ptaśnik wspomina o kleryku Piotrze z
Nowego Sącza pobierającym nauki u krakowskiego malarza 49.
Należy pamiętać, iż Sądecczyzna była niewątpliwie spóźniona w roz-
woju plastycznym i pozostawała pod przemożnym wpływem Krakowa,
z którego przychodziły nie tylko dzieła już gotowe do kościołów, ale
i artyści o różnych skalach możliwości artystycznych i dopiero w nowym
środowisku kształtowały się ich osobowości twórcze.
*
Zachowane zabytki malarstwa polskiego z okresu 1420—1460 nie
pozwalają na pełne odtworzenie jego stanu liczebnego ani jego jakości.
Znaczna część dzieł tegoż malarstwa, które przetrwało do naszych cza-
sów, była przeznaczona do kościołów prowincjonalnych Podkarpacia. W
okresie baroku przeniesiono do nich wiele obrazów i tryptyków z kra-
kowskich kościołów w ramach modernizacji wnętrz świątyń zgodnie z
duchem nowej epoki.
Warto zwrócić uwagę, iż większość dzieł malarstwa połskiego 1. poł.
XV w. zachowała się na ziemiach historycznej Małopolski, a zwłaszcza
na Podkarpaciu. Ten to zespół stanowił podstawę badań dla wielu his-
toryków sztuki i został określony w nauce terminem szkoły sądeckiej
łub, jak proponuje Dobrowołski — za czym się również opowiadamy —
terminem szkoły krakowsko-sądeckiej. Jednorodność stylowa, jak też
wspólny okres powstania dzieł pozwalają prześledzić ich rozwój histo-
ryczny, powiązania ze sztuką obcą i próby wypracowania własnych war-
tości artystycznych.
W pierwszym okresie malarstwo krakowsko-sądeckie cechuje line-
aryzm ujęeia, przy dekoracyjno-hieratycznej kompozycji obrazów, w któ-
rych łatwo dostrzec wpływy włoskiego trecenta. Również pod względem
tematycznym plastyka tego okresu wykazuje dużą ograniczoność w sto-
47 Walicki (Malarstujo polskie. Gotyk s. 308) zalicza Jakuba z Sącza do kręgu
Mistrza Chórów. Innego zdania jest Csanky przypis-ujący szereg dzieł Jalcubowi
z Sącza, co nie wytrzymuje krytyki. Por.: M. Csanky. A bdrtfai Madonna Kep.
Az Orszagos Magyar Szepmuveszeti Muzeum £vkonyvei T. 10: 1940 s. 47 n., 66;
t e n ż e. A szepesi es sarosi tablakepfesteszet 1460-ig. Budapest 1938 s. 37 n.; W a-
1 i c k i, Malarstwo polskie XV wieku s. 95, 104; Dobrowolski (Nowy Sącz czy Kra-
ków s. 84 n.) przekonywająco wyjaśnia pochodzanie malarza franciszkanów brata
Anioła z Sącza czy Jakuba z Sącza.
48 P t a ś n i k, jw. nr 366. Por.: W. Hejnosz. Zabląkana księga miejska No-
wego Sącza. Archeion 1932 s. 94.
49 Jw nr 393, 734.
51
Sączem. Jakub z Sącza wzmiankowany jest w aktach z lat 1443—1474,
czynny był on w Krakowie i Bardiowie, gdzie w r. 1460 wykonał ołtarz
główny dla tamtejszego kościoła p.w. św. Idziego 47. Wiadomo, iż w
1439 r. malarz Mikołaj (organista katedry wawelskiej) wykonał małowid-
ła dla probostwa sądeckiego 48. Ptaśnik wspomina o kleryku Piotrze z
Nowego Sącza pobierającym nauki u krakowskiego malarza 49.
Należy pamiętać, iż Sądecczyzna była niewątpliwie spóźniona w roz-
woju plastycznym i pozostawała pod przemożnym wpływem Krakowa,
z którego przychodziły nie tylko dzieła już gotowe do kościołów, ale
i artyści o różnych skalach możliwości artystycznych i dopiero w nowym
środowisku kształtowały się ich osobowości twórcze.
*
Zachowane zabytki malarstwa polskiego z okresu 1420—1460 nie
pozwalają na pełne odtworzenie jego stanu liczebnego ani jego jakości.
Znaczna część dzieł tegoż malarstwa, które przetrwało do naszych cza-
sów, była przeznaczona do kościołów prowincjonalnych Podkarpacia. W
okresie baroku przeniesiono do nich wiele obrazów i tryptyków z kra-
kowskich kościołów w ramach modernizacji wnętrz świątyń zgodnie z
duchem nowej epoki.
Warto zwrócić uwagę, iż większość dzieł malarstwa połskiego 1. poł.
XV w. zachowała się na ziemiach historycznej Małopolski, a zwłaszcza
na Podkarpaciu. Ten to zespół stanowił podstawę badań dla wielu his-
toryków sztuki i został określony w nauce terminem szkoły sądeckiej
łub, jak proponuje Dobrowołski — za czym się również opowiadamy —
terminem szkoły krakowsko-sądeckiej. Jednorodność stylowa, jak też
wspólny okres powstania dzieł pozwalają prześledzić ich rozwój histo-
ryczny, powiązania ze sztuką obcą i próby wypracowania własnych war-
tości artystycznych.
W pierwszym okresie malarstwo krakowsko-sądeckie cechuje line-
aryzm ujęeia, przy dekoracyjno-hieratycznej kompozycji obrazów, w któ-
rych łatwo dostrzec wpływy włoskiego trecenta. Również pod względem
tematycznym plastyka tego okresu wykazuje dużą ograniczoność w sto-
47 Walicki (Malarstujo polskie. Gotyk s. 308) zalicza Jakuba z Sącza do kręgu
Mistrza Chórów. Innego zdania jest Csanky przypis-ujący szereg dzieł Jalcubowi
z Sącza, co nie wytrzymuje krytyki. Por.: M. Csanky. A bdrtfai Madonna Kep.
Az Orszagos Magyar Szepmuveszeti Muzeum £vkonyvei T. 10: 1940 s. 47 n., 66;
t e n ż e. A szepesi es sarosi tablakepfesteszet 1460-ig. Budapest 1938 s. 37 n.; W a-
1 i c k i, Malarstwo polskie XV wieku s. 95, 104; Dobrowolski (Nowy Sącz czy Kra-
ków s. 84 n.) przekonywająco wyjaśnia pochodzanie malarza franciszkanów brata
Anioła z Sącza czy Jakuba z Sącza.
48 P t a ś n i k, jw. nr 366. Por.: W. Hejnosz. Zabląkana księga miejska No-
wego Sącza. Archeion 1932 s. 94.
49 Jw nr 393, 734.